Kies een taal
Het net sluit zich rondom Mariano Rajoy [de premier van Spanje, red.]. Door zijn arrogantie, zijn trots van een politicus verblind door cynisme en de illusie dat hij legitimiteit verkrijgt door machtsvertoon, speelt hij met het gebruik van hardhandig politieoptreden en onacceptabel gebruik van geweld de nationalistische Catalanen in de kaart.
De regeringsleider wilde zijn spierballen laten zien. Het enige dat hij echter heeft bereikt is dat hij de herinnering aan het donkere verleden van de dictatuur heeft opgeroepen, de wonden waar de nationalistische Catalanen zo goed op gedijen. Nu al zien we columnisten die maar doorgaan over een land (Spanje) waarvan de rechtse heersende klasse een kind van de dictatuur zou zijn. Het Spanje van 2017 is echter, hoewel het agenten heeft gestuurd om op een schandalige en ontoelaatbare manier de toegang tot de Catalaanse ‘stembureaus’ te blokkeren, geen autoritair regime en er zijn ook geen overeenkomsten met de donkere tijden tijdens de onderdrukking van Franco. Maar het kwaad is al geschied.
Het gif heeft zich verspreid. Het zal moeilijk worden om een eind te maken aan de spanningen en een politieke oplossing te vinden. Zolang er bloed wordt vergoten, droogt de inkt van de onderhandelaars uit. De Catalaanse en Spaanse nationalisten hebben gewonnen en de Europeanen hebben verloren. En zij hebben verloren toen zij welwillend de eisen van Barcelona begonnen te overwegen. Niet dat deze eisen ongerechtvaardigd waren. De voorvechters van Catalaanse autonomie willen nog meer fiscale, culturele en administratieve vrijheid. Zij willen dezelfde rechten en status als Baskenland in ruil voor vrede na jaren van terrorisme.
In 2006 verleende de Socialistische regering van José Luis Zapatero nieuwe bevoegdheden aan Catalonië. In 2010 stelde zijn opvolger, de Conservatieve Mariano Rajoy dit akkoord dankzij een zeer politieke uitspraak van het Constitutionele Hof ter discussie. Hierna volgde de verharding tussen de twee kampen en kwam uiteindelijk de val. De separatisten hadden het daarbij moeten laten. Logischerwijs hadden zij door moeten gaan met het bedrijven van politiek en na elke mislukking onvermoeibaar moeten opkrabbelen, net zoals Sisyphus. Zij hadden hun eisen moeten bewerken zodat de akkoorden getekend in de tijd van Zapatero door een andere regering, op Spaans nationaal niveau, zouden worden overgenomen.
Het is deze mogelijkheid en rijkdom die elke democratie biedt: het voortdurend kunnen doen van voorstellen om voortgang te boeken en compromissen te sluiten. Maar zij hebben de voorkeur gegeven aan een vlucht naar voren, aan de bestorming en provocaties van ene Carles Puigdemont [de president van de Catalaanse regionale regering, red.] . Het gewaad van autonomie heeft plaatsgemaakt voor het duivelse kostuum van de onafhankelijken op het moment dat bijna overal in de wereld de globalisering en het ter discussie stellen van oude zekerheden de burgers op zoek doet gaan naar eenvoudige herkenningspunten, politieke uitvluchten en zondebokken. Het Catalaanse nationalisme is, zo wordt gezegd, noch anti-EU noch anti-migratie.
Het is waar. De nieuwe tovenaarsleerlingen van het regionalisme zijn pro-Europees, zeggen ze. Ze beloven dat hun afscheiding een vreedzame, open en conform de Europees waarden zal zijn. In werkelijkheid hebben zij de Europese geest verraden want zij hebben het vuur aangewakkerd, ze hebben de herinnering van het Catalonië dat eerst werd onderdrukt door de Bourbons en later gemarteld door de Franco-aanhangers misbruikt. Hebben we bijvoorbeeld niet gelezen dat een deel van de Barça-supporters tijdens wedstrijden op minuut 17 en 14 seconden "Independencia !" hebben gescandeerd ter herinnering van de verovering van Barcelona in 1714 door Filips V? Natuurlijk, niemand kan en mag ontkennen dat Catalonië een van de belangrijkste bastions van verzet tegen El Caudillo [de bijnaam van Franco, red.] vormde.
Echter in 2017 vormt het gebruik van deze herinnering een breuk, bijna een schending, van het basispact van de Europese Unie. Niet alleen omdat aansluiting bij de Unie impliceert dat de leden het idee van een bepaalde solidariteit tussen de regio’s en de burgers aanhangen en niet dat van economisch regionaal egoïsme, maar vooral omdat de voorstanders van onafhankelijkheid het gif van verdeling, van wraak en woede gebruiken dat maar al te vaak leidt tot haat. Is er één regionale voornamelijk fiscale eis die het waard is om de vrede te riskeren in een gebied dat de democratie, vrijheid van meningsuiting, culturele vrijheid en vrijheid van demonstratie heeft herwonnen na drie jaar van verschrikkelijke burgeroorlog en 36 jaar van afschuwelijke dictatuur?
“Om te zorgen dat burgers van een natie iets overeenkomstig hebben, moeten zij iets van hun origine zijn vergeten”, brengt Ernest Renan in herinnering. Dat is een van de absolute principes van het naoorlogse Europa dat is opgebouwd op de resten van conflicten en totalitarisme: de herinneringen van de misdaden die nooit zullen worden vergeten, maar ook het vermogen het achter zich te laten. De herinnering aan de tragedie, maar ook de weg van de verzoening. Carles Puigdemont heeft echter de weg van de confrontatie gekozen en Mariano Rajoy die van onderdrukking. De fout die de Europeanen kunnen maken, is door een kamp te kiezen. De acties van de een te wijten aan de onverzettelijkheid van de ander. In deze zaak zijn er geen overwinnaars, slechts verliezers.
