Carlos Cardim bij zijn aankomst in Luanda in 2005.

Angola, eldorado van jonge Portugezen

Sinds drie jaar ontvluchten jaarlijks duizenden Portugezen de crisis en beproeven hun geluk in hun voormalige Afrikaanse kolonie, Angola, dat een forse groei doormaakt. Een uittocht die doet denken aan die van de jaren 60.

Gepubliceerd op 22 oktober 2010 om 14:54
Carlos Cardim bij zijn aankomst in Luanda in 2005.

Portugal is een oud, gesloten land, zonder perspectieven. Daar, in Angola, kom je veel obstakels tegen, maar het land heeft de toekomst. Een land vol uitdagingen. En ik ga erheen!”. Paula woont in Lissabon, is een ambitieuze dertiger en behoort tot die jonge generatie Portugezen die zich ”verdoemd” voelen, verstoken van enig toekomstperspectief. De afgelopen vijf jaar hebben volgens het migratie-bureau 350.000 personen het land verlaten. Portugal, een land in crisis, wordt in de EU als zwakke schakel aangewezen en men vreest voor een krach zoals die zich in Griekenland voordeed.

De uittocht doet denken aan die van de jaren zestig. Portugezen emigreren vooral naar Groot-Brittannië, Spanje en Zwitserland. Maar sinds drie jaar is er een ander, verder eldorado aan hun horizon verschenen: Angola. Deze voormalige Portugese kolonie, die na een lange oorlog in 1975 onafhankelijk werd, bevindt zich op 7 uur vliegen van Lissabon, in het zuiden van Afrika. Het land is 12 keer zo groot als Portugal. Dát is het "land vol uitdagingen" waar Paula Cardoso en zoveel van haar landgenoten een nieuw leven willen beginnen.

Het verschijnsel neemt steeds grotere vormen aan. In 2006 werden er slechts 156 visa uitgegeven aan Portugezen die vertrokken naar de voormalige kolonie. Afgelopen jaar waren dat er 23.787. Voortaan zullen er daar 100.000 Portugezen wonen, dat is vier keer zoveel als er Angolezen in Portugal zijn, waar ze nog maar druppelsgewijs binnenkomen – een neveneffect van de crisis. "Het doet me denken aan de tijd van de grote ontdekkingsreizen, toen onze voorouders naar Afrika gingen om, toen ook al, aan de economische crisis te ontkomen", zegt Mario Bandeira, van het Instituut voor kennis van de arbeidsmarkt en bedrijfsleven.

1000 euro per maand in Portugal, 3000 in Angola

Portugal is ziek, Angola is in uitstekende vorm. Met zijn diamantvoorraden en olie-vindplaatsen – de grootste in Sub-Saharisch Afrika –groeit het BBP van het land sinds 2003 met zo’n 14% per jaar. Het jaar daarvoor, in 2002, werd in Angola eindelijk vrede gesloten, na een gewapend conflict dat de afgelopen 41 jaar bijna onafgebroken voortduurde. Alles moet weer worden opgebouwd. Er zijn onder meer weg- en waterbouwingenieurs nodig, deskundigen op het gebied van telecommunicatie, financiële consultants... die bij voorkeur ook Portugees spreken.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Het is een uitgelezen mogelijkheid voor de Portugezen, die met dit land zijn verbonden door een gemeenschappelijke taal. Veertigers of net afgestudeerden, werklozen of avonturiers ; zij zetten koers naar Afrika. ls motivatie hebben de kandidaten vooral het makkelijk verdiende geld en de hoge salarissen. Een net afgestudeerde ingenieur of een journalist met drie jaar ervaring die in Portugal met hard werken 1000 euro per maand op zijn loonstrookje krijgt, wordt in Angola 3000 euro geboden en meestal worden zijn kosten voor levensonderhoud en woonlasten dan nog door het bedrijf vergoed.

Carlos Cardim, directeur van een reclamebureau die sinds 5 jaar in hoofdstad Luanda woont zegt : "Ik heb het gevoel in het Portugal van de jaren 80 te wonen, toen de fondsen van de EEG op ons begonnen neer te dalen". Deze bevoorrechte emigranten leven op grote voet: luxe villa’s, auto’s met chauffeur, persoonlijke bewaking, nachtelijke feesten. "De Far West-sfeer is als een roes", getuigt João, een marketing consultant die in 2007 in Angola neerstreek. "Terwijl Portugal echt het land is waar je nu niet moet zijn".

De schaduwkanten van het expatbestaan

Angola, "Land van uitdagingen"? Zeker. Carrière-technisch een eldorado? Ongetwijfeld. Luilekkerland? Absoluut niet, zegt Paula Cardoso, Portugees journaliste. Aan een cafétafel in het centrum van Lissabon vertelt deze mooie halfbloed (één Portugese ouder, de ander Mozambikaans, andere voormalige Afrikaanse kolonie) van in de dertig, over de schaduwkanten van het expatbestaan.

Eind 2009 is ze voor zes maanden naar Luanda gegaan. Haar opdrachtgever, het weekblad Sol, is van een faillissement gered dankzij een rijke Angolese aandeelhouder, en stuurde haar op verkenning uit in het land. "Ik had al geen goed beeld van Angola, en toch ben ik nog teleurgesteld. Het dagelijks leven is een crime . Als je geen airconditioning hebt en geen generator of een waterreservoir in je appartement, is het niet uit te houden in Luanda!"

Zeven miljoen mensen zitten op elkaar gepropt in een stad die is gebouwd voor minder dan een miljoen inwoners. Aan haar verblijf heeft ze slechte herinneringen over gehouden. "Ter ontspanning is er het strand, de cafés en de discotheken. Verder zijn er concerten met toegangskaarten van meer dan 100 dollar, bijna geen cultureel leven en een afschuwelijk winkelcentrum waar je bevriest vanwege de airco. Wat een aanfluiting in vergelijking met Lissabon!"

"Portugal is een Angolese kolonie geworden"

Een oud Europees land dat er slecht voorstaat, kijkt heimelijk en afgunstig naar een Afrikaanse staat in volle bloei. "In Luanda", zegt een voormalige expat, "zeggen we graag en niet zonder enige genoegdoening dat Portugal een Angolese kolonie is geworden!". En dat ondanks alle nadelen die er ook aan Angola kleven: de extreme armoede waarin twee derde van de bevolking leeft, een levensverwachting die niet hoger is dan 40 jaar, hoge kosten voor levensonderhoud en enorm veel corruptie. Vanuit Lissabon gezien is deze voormalige kolonie echter het manna van voorzienigheid.

Angola is de grootste klant van Portugal buiten de EU, Portugal doet et gigantische investeringen (557 miljoen euro in 2009) en 800 bedrijven zijn er opgericht. Maar dat geldt ook de andere kant op: Angolese miljonairs investeren in Portugal in de industrie van luxeproducten, auto’s en sterrenhotels, haute couture of plastische chirurgie. De zakenman José Calp zegt dan ook : "Angola is de laatste strohalm voor de Portugese economie!"

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp