Een werknemer van de China Ocean Shipping Company in de haven van Piraeus, 16 juni 2010.

Chinezen blazen haven Piraeus nieuw leven in

Sinds het Chinese bedrijf Cosco de historische Griekse haven van Piraeus gedeeltelijk heeft overgenomen, is het vrachtverkeer er het afgelopen jaar verdubbeld. Het Griekse deel van de haven beziet het met enige scepsis en wellicht ook met jaloezie, volgens deze reportage van New York Times.

Gepubliceerd op 16 oktober 2012 om 12:08
Een werknemer van de China Ocean Shipping Company in de haven van Piraeus, 16 juni 2010.

Piraeus, Griekenland. De directeur kijkt vanuit zijn elegante kantoor uit over de haven aan de Egeïsche Zee en glimlacht terwijl torenhoge kranen de ene container na de andere uit een kolossaal schip tillen. Robotvoertuigen waaieren uit om de lading naar kleinere schepen te brengen die richting de Middellandse Zee gaan.

Er wordt hier nu driemaal zo veel vracht verwerkt als twee jaar geleden, toen directeur Fu Cheng Qiu de touwtjes in handen kreeg. Zijn werkgever is Cosco [China Ocean Shipping Company], een mondiale scheepvaartgigant in handen van de Chinese overheid.

In 2010 sloot Cosco een overeenkomstmet de Griekse overheid waarbij Cosco de helft van de haven van Piraeus pachtte in ruil voor het spekken van de lege schatkist van Griekenland met 500 miljoen euro. Al snel werd het voormalige Griekse staatsbedrijf, dat een kwijnend bestaan leidde, omgevormd tot een draaischijf van productiviteit.

Aan Griekse zijde gaan de zaken minder goed

De andere helft van de haven wordt nog steeds door Griekenland beheerd. Dat de zaken hier minder goed gaan dan bij Cosco is symptomatisch voor de diepgewortelde arbeidsvoorschriften en de relatief hoge lonen - voor de gelukkigen die nog een baan hebben - die de economische groei van het land tot stilstand hebben gebracht. “Iedereen hier weet dat je hard moet werken”, zegt Fu, onder wiens wakend oog het Chinese deel van de haven nieuwe klanten, veel verkeer en grotere schepen heeft aangetrokken.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Fu zegt dat Griekenland veel kan leren van bedrijven als de zijne. “Chinezen willen met werk geld verdienen”. Volgens hem hebben te veel Europeanen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog een comfortabel, beschermd bestaan nagejaagd. “Ze wilden een goed leven, meer vakantie en minder werk”, zegt hij. “En ze gaven geld uit voordat ze het in de portemonnee hadden. Nu hebben ze veel schulden”.

De trojka van buitenlandse financiers - het Internationaal Monetair Fonds, de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie - voert soortgelijke argumenten aan. Zo dringt hij er bij premier Antonis Samaras op aan een eind te maken aan de allesomvattende bescherming van werknemers en vakbonden en Griekenland meer als een productieve moderne onderneming te laten opereren.

Cosco biedt zo'n duizend Grieken een baan

De Griekse regering heeft niet alleen 500 miljoen euro ontvangen voor de verpachting van de helft van de haven van Piraeus aan de Chinezen, maar ontvangt ook inkomsten uit belastingen nu de bedrijvigheid in de haven weer toeneemt. Bovendien biedt Cosco, naast een handjevol Chinese managers, zo'n duizend Grieken een baan; in het deel van de haven dat nog onder Grieks beheer valt, werken ongeveer achthonderd mensen.

In het deel van de haven dat aan Cosco toebehoort, is het vrachtverkeer het afgelopen jaar meer dan verdubbeld, tot 1,05 miljoen containers. Niettemin zijn de winstmarges flinterdun - afgelopen jaar bedroeg deze 4,98 miljoen euro op een omzet van 72,5 miljoen euro, maar dat komt vooral omdat het Chinese bedrijf veel van zijn geld weer in de haven investeert. Cosco besteedt ruim 299 miljoen euro aan de modernisering van de haven, zodat deze volgend jaar 3,7 miljoen containers kan verwerken. Daarmee zou de haven in de top tien van 's werelds grootste havens terechtkomen. Daarnaast worden de fundamenten gelegd voor een tweede Cosco-pier.

Het Griekse deel van de haven, dat in de drie jaar voor de komst van Cosco geteisterd werd door een reeks slopende arbeidersstakingen, is door de Chinese concurrentie gedwongen zijn eigen pad naar de modernisering in te slaan. Slechts een derde van zijn activiteiten bestaat nog uit goederenbehandeling; de rest wordt gevormd door meer lucratief reizigersvervoer.

Felle tegenstand van Griekse vakbonden

Jarenlang draaide de containerterminal met winst. Maar volgens Harilaos N. Psaraftis, hoogleraar zeevervoer aan de Academie voor Scheepsbouwkunde in Athene, was het systeem niet efficiënt “omdat de arbeidsvoorwaarden zeer omslachtig waren”. Sommige arbeiders verdienden 140.000 euro per jaar inclusief overwerk; Cosco betaalt doorgaans minder dan 18.000 euro. Aan Griekse zijde vereisten de vakbondsregels dat er negen personen op een portaalkraan werkten; bij Cosco zijn dat er slechts vier. “Het was gewoon idioot”, zegt Psaraftis, die van 1996 tot 2002 directeur van de haven was. “Ik zei tegen hen: 'Als jullie zo doorgaan, wordt de hele handel geprivatiseerd.' Maar ze luisterden niet”.

Aan de andere kant van het hek met harmonicagaas dat het Chinese en Griekse deel scheidt, zegt Fu dat hij graag de hele haven van Piraeus onder zijn hoede zou nemen als de regering deze te koop zou aanbieden. In dat geval zou China een van de meest strategische doorgangen naar Zuid-Europa en de Balkan nog steviger in handen krijgen. Een dergelijke actie zou echter wel eens felle tegenstand kunnen oproepen van Griekse vakbonden en ambtenaren van de haven van Piraeus, die Cosco's benadering van arbeid bekritiseren. “Het is net of aan de overkant een ander land ligt”, zei Thanassis Koinis, adjunct-directeur van de haven van Piraeus, kort geleden op een morgen, toen hij vanuit het raam van zijn vervallen kantoor naar de kranen keek die boven de dokken van Cosco uitrijzen.

“Arbeidsnormen uit de derde wereld”

Koinis en enkele andere Grieken beschuldigen Cosco ervan gebruik te maken van onderaannemers die tijdelijke ongeschoolde niet-vakbondsleden inhuren die wanhopig op zoek zijn naar een baan, en hen uitbuiten door hen lage lonen te betalen. Babis Giakoymelos, bestuurslid van de vakbond van havenarbeiders, beweert dat Cosco ook geld bespaart door het niet al te nauw te nemen met de veiligheid van zijn werknemers. “Ze brengen arbeidsnormen naar Europa die in de derde wereld gangbaar zijn”, zegt hij.

In de fonkelende suites naast de ruime kantoren van Fu heeft onlangs een renovatie van 1,29 miljoen dollar plaatsgevonden. Daarin zijn de inspanningen van Chinees-Griekse bedrijfsdiplomatie zichtbaar. Afbeeldingen van sculpturen van Griekse goden bevinden zich tegenover schilderingen van Chinese draken, terwijl een spelonkachtige vergaderzaal is versierd met uitvergrote foto's van president Hu Jintao die schouder aan schouder staat met Griekse leiders. “In het begin waren de Grieken bang dat de Chinezen de boel hier zouden overnemen”, zegt Fu. “Wij hebben de lokale bevolking echter laten zien dat we hen willen helpen zich te ontwikkelen; we willen geen werk van hen afpakken en aan Chinezen geven”.

Met veel pijn en moeite hervormt Griekenland zijn economie, maar volgens Fu biedt Cosco de Griekse arbeiders, en het land zelf, nieuwe kansen. “Cosco is hun toekomst”, zegt hij. “Wij zullen hier blijven”.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!