Laat Griekenland en Ierland maar failliet gaan

De geruchten over een bankroet van Griekenland worden steeds sterker. Dat heeft niet gezorgd voor een vrije val van de markten, maar juist voor een opleving. Daarom is volgens de Ierse econoom David McWilliams een faillissementsverklaring beter dan blijven worstelen en weifelen als het gaat om het lot van de eurozone.

Gepubliceerd op 28 september 2011 om 16:28

Is u de afgelopen twee dagen niet iets vreemds opgevallen aan de financiële markten? De Europese beurzen herstelden zich toen het gerucht de ronde deed dat Griekenland een 'geoormerkte' wanbetaling zou worden gegund. Laat dit nog eens goed tot u doordringen. Het 'officiële' standpunt van de Ierse en Europese politieke elite luidt immers dat elk faillissement hoe dan ook een ramp zou betekenen en tot een gigantische kapitaalvlucht en een complete financiële catastrofe zou leiden.

Als dat waar is, hoe kan het dan dat de markten de afgelopen twee dagen precies het tegenovergestelde signaal hebben afgegeven? Zoals uit de jongste activiteiten op de financiële markten blijkt, zorgt een bankroet juist voor meer rust onder de beleggers. Het is juist verstandig onder ogen te zien dat een land als Griekenland geen geld heeft en daarom wel in gebreke moet blijven. Als je aan dit basale kapitalistische proces (waarbij beleggers voor hun fouten moeten boeten) gaat tornen, jaag je het hele systeem de stuipen op het lijf.

Laten we eens kijken naar de risicoperceptie bij de Europese banken in de afgelopen weken. Die is als een pijl omhooggeschoten. Het interessante is dat in de aanloop naar de Lehman-crisis de risicoperceptie eveneens enorm toenam. Na de wanbetaling en de ondergang van Lehman Brothers daalde het waargenomen risiconiveau weer tot normale waarden. Let wel, dit gebeurde na de wanbetaling door Lehman. De situatie werd vervolgens weer rustig en zelfs tijdens de diverse Griekse, Ierse en Portugese crises van vorig jaar had men het gevoel dat de zaken zich wel zouden stabiliseren.

Op dit moment overheerst de gedachte dat we in Europa aan de vooravond van een massale schuldencrisis staan en dat er geen leiders zijn die deze crisis kunnen aanpakken, met als gevolg dat de risicoperceptie van de banken opnieuw door het plafond schiet. De enige manier om hier een eind aan te maken, is Griekenland en ook andere landen die schulden maken, bankroet toe te staan. De reactie van de markt spreekt boekdelen: als we voor bankroet kiezen waar het oude schulden betreft en een fonds oprichten om ervoor te zorgen dat het niet weer gebeurt, kunnen we allemaal naar de toekomst kijken. Dit vormt de basis van alle faillissementsprocedures: oude schuldeisers die een fout maken, krijgen een uitbrander, nieuwe schuldeisers genieten van alle voordeeltjes.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Politiek establishment maakt zich druk om prestige

Politici accepteren deze logica echter niet. Hoe komt dat? De reden is dat het politieke establishment zich druk maakt over prestige en over hoe er na een Grieks faillissement tegen de macht van Europa wordt aangekeken.

Uiteraard is het op de korte termijn niet goed voor de beeldvorming als een land in het naar verluidt rijkste deel van de wereld zijn schulden niet aflost. Het is ook niet goed voor het imago van een werelddeel dat historisch gezien een belangrijke rol speelt en met de VS wedijvert om de positie van beste oude supermacht, wanneer zich in zijn kring van intimi een land bevindt dat zijn plicht verzuimt. Het gaat dus allemaal om politiek prestige, zelfs als dat betekent dat de Europese handelsbalans er daardoor slechter voor komt te staan. Als verleners van kredieten aan failliete banken of zelfs failliete landen overeind worden gehouden, is dat immers het ultieme 'dode geld'. Veel politieke leiders blijken aan deze optie de voorkeur te geven.

Elke afbetaling is dood geld

De markten, daarentegen, maken zich druk om toekomstige opbrengsten, niet om prestige uit het verleden. Financiële markten hebben geen geheugen. Zij worden gedreven door de kansen van morgen en niet door de verwijten van gisteren. Daarom geldt dat wanneer een land (als Ierland) besluit om al zijn bankschulden af te lossen, de risico's voor dat land niet kleiner, maar juist groter worden. De les die we de afgelopen twee dagen van de Europese financiële markten hebben kunnen leren, is vrij simpel: als Noonan [Ierse minister van Financiën] zou weigeren de volgende tranche aan de obligatiehouders van Anglo [‘giftige’ Ierse bank] te betalen, zou de markt in Ierland opkrabbelen.

Telkens als we 700 miljoen euro aan obligatiehouders van Anglo betalen, is er namelijk sprake van dood geld. Door deze uitgave zal de productiviteit van Ierland in de toekomst niet zo stijgen als het geval zou zijn geweest wanneer het geld aan scholen was besteed. De groei van de productiviteit wordt er juist door afgeremd, omdat de volgende generatie meer belasting zal moeten betalen.

Ons continent heeft zijn kop in het zand gestoken

We hebben in Europa op het hoogste niveau een metamorfose nodig om de situatie te redden en daartoe moeten we naar de wereld kijken zoals deze is, niet zoals wij hem graag zouden zien. In vergelijking met deze generatie Europese leiders hebben zelfs de Duitse veldmaarschalk Paul von Hindenburg en Neville Chamberlain daadkracht getoond. Tijdens deze crisis heeft ons continent zijn kop in het zand gestoken. Eerst suggereerde de weifelende EU-Commissie dat alles op zijn pootjes terecht zou komen, vervolgens verklaarde Angela Merkel dat Griekenland niet in gebreke mocht blijven en nu is uitgelekt dat een soort geoormerkt bankroet in Griekenland de basis zal vormen voor de oplossing van Europa's schuldenprobleem. Dit laatste is bevestigd door de Amerikanen die daar maandag al een paar onoordeelkundige opmerkingen over maakten.

We mogen ervan uitgaan dat de Grieken de komende dagen het groene licht voor enige vorm van wanbetaling zullen krijgen. Dat stelt ons voor de volgende logische vraag: als Griekenland zijn schulden niet hoeft af te lossen, waarom kunnen de Ierse banken dan niet in gebreke blijven jegens hun obligatiehouders? Dat zou ons tientallen miljarden euro besparen. Per slot van rekening zit de ECB in de nesten dankzij Griekenland en ook dankzij ons. Wat goed is voor de Griekenland, moet voor ons Kelten toch zeker ook goed zijn?

Vanuit Duitsland bezien

Merkel stevent af op nederlaag

De christen-democraten verlagen de rating van Merkel”, merkt de Frankfurter Rundschau op. De krant verwijst naar de stemming die op 29 september in de Bondsdag gehouden zal worden over het reddingspakket voor Griekenland. De Duitse bijdrage aan het Europese financiële stabiliteitsfonds (EFSF) zou 211 miljard euro gaan bedragen (op een totaal van 440 miljard). Net als de rest van de Duitse pers speculeert ook dit (linksgeöriënteerde) dagblad over het verlies aan legitimiteit van Angela Merkel: 13 afgevaardigden van haar partij, de CDU, zouden haar niet steunen in deze kwestie. Merkel zou te maken hebben met “de grootste nederlaag van haar ambtstermijn”, aldus de Frankfurter Rundschau. Het conservatieve dagblad Die Welt houdt het op elf afgevaardigden en de Süddeutsche Zeitung, centrumlinks geöriënteerd, denkt dat hun aantal zelfs tot achttien zal oplopen, maar desalniettemin “kan Merkel op een meerderheid rekenen” gezien de coalitiepartijen die voor zullen stemmen. De CDU heeft 19 zetels meer in de Bondsdag dan de andere partijen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp