Politieagenten houden de wacht voor een opvangcentrum voor Roma in de Tsjechische stad Varnsdorf, 3 september 2011.

Roma onder druk in Varnsdorf

De stad Varnsdorf, die op vijfhonderd meter afstand van de Duitse grens ligt, vormt sinds een paar weken het toneel van extreemrechtse betogers tegen de Roma-minderheid — vijfhonderd mensen op een totaal van zestienduizend inwoners. De betogingen zorgen voor oplopende spanningen tussen de bewoners en een gemeenschap waarvan de integratie nog altijd voor problemen zorgt.

Gepubliceerd op 5 oktober 2011 om 16:14
Romea os  | Politieagenten houden de wacht voor een opvangcentrum voor Roma in de Tsjechische stad Varnsdorf, 3 september 2011.

In een kamer op de benedenverdieping van het opvangcentrum T. G. Masaryk zitten zo´n dertig kinderen samengepakt op stapelbedden. Ondřej werkt voor de NGO Nenávist není řešení [Haat is geen oplossing, red.]. Hij heeft de kinderen kranten van een week geleden gegeven, die vol staan met foto's van de laatste demonstratie waaraan de inwoners van Varnsdorf hebben deelgenomen. Onder hen waren tientallen betogers met kaalgeschoren hoofden.

"We gaan het hebben over wat jullie op deze foto's zien", stelt Ondřej de kinderen voor. "Dat is de demonstratie tegen ons", zegt een tienjarig meisje. "En wat vind je daarvan?" vraagt Ondřej. "Ze zijn gek", antwoordt een jongen van negen.

Buiten maken zo´n vijftig zwaar uitgeruste politieagenten zich klaar om in te grijpen. "Ik ben hier nu al voor de vierde keer en ik denk dat ik er volgende week weer ben", merkt een van hen op. Het is de taak van deze agenten om te voorkomen dat de menigte het opvangcentrum binnendringt.

Sinds een tijdje is Varnsdorf ieder weekend het toneel van demonstraties tegen de Roma-inwoners van de stad. De meest recente betoging is georganiseerd op initiatief van Lukáš Kohout. Hij raakte bekend doordat hij politieke leiders naar bijeenkomsten vergezelde, waarbij hij zich voordeed als hun assistent.

Nieuwsbrief in het Nederlands

´s Morgens is er in de plaatselijke bioscoop een debat gehouden met vertegenwoordigers van de gemeente. Daarbij werden de bewoners opgehitst voor de demonstratie die ´s middags zou plaatsvinden. "Ik ben het zat met die zigeuners. We komen om twee uur samen op het plein en dan zullen we ze eens aanpakken", spraken twee mannen in de foyer van de bioscoop met elkaar af.

"Elke medaille heeft twee kanten"

Miroslav Brož, woordvoerder van Nenávist není řešení, begeleidt de verslaggevers van Hospodářské noviny naar het uit drie woonlagen bestaande opvangcentrum. De bewoners ervan hebben niet genoeg geld om de huur te kunnen betalen van de appartementen waar de meeste inwoners van Varnsdorf wonen. De Gemeente ontvangt drieduizend kroon [circa 104 euro, red.] per volwassene en tweeduizend kroon [circa 70 euro, red.] per kind.

"Wij zijn vandaag aanwezig om de mensen gerust te stellen en om de kinderen bezig te houden. We zorgen ervoor dat ze niet naar buiten gaan en dat hun niets overkomt", legt Brož uit. "De gemeente zet dan wel maatschappelijk werkers in, maar die zijn er vandaag niet", zegt hij met een zucht.

In de kamers steken een paar kinderen en volwassenen hun hoofd om de hoek. "Mevrouw, weet u wanneer het afgelopen is? We willen naar buiten", moppert een al wat oudere vrouw met een boos gezicht. Zij is geen Roma. Ze is in het opvangcentrum terechtgekomen nadat ze niet meer in staat was om een normale huurprijs te betalen.

"Ik begrijp wel waarom de mensen kwaad zijn op zigeuners die stelen en rotzooi trappen. En die soms mensen aftuigen. Maar zo zijn ze niet allemaal. Elke medaille heeft twee kanten", brengt ze in. "Zelf had ik een baan en een gezin, en nu heb ik niets meer." Met die woorden verklaart zij haar aanwezigheid in het opvangcentrum, zonder verder in details te treden over de tegenspoed die haar is overkomen.

Binnenblijven om conflicten te voorkomen

Een agent van de eenheid Conflictbestrijding verklaart het probleem van Varnsdorf als volgt: "Het verbaast mij niet echt dat de inwoners van Varnsdorf problemen hebben met de Roma-gemeenschap. Het is niet makkelijk om met hen in dezelfde stad samen te leven. Er komen hier steeds meer Roma wonen vanwege de opvangcentra die ondernemers op grote schaal zijn gaan opzetten."

Veel ondernemers uit de regio hebben er namelijk hun bezigheid van gemaakt om mensen die in ellendige sociale omstandigheden verkeren, onder één dak te brengen. Zij verdienen daar geld mee dankzij de subsidies die opvangcentra krijgen, net als de gemeente, die eveneens een paar van deze voorzieningen bezit.

Er wonen een kleine honderd mensen in T. G. Masaryk, zoals dit opvangcentrum heet. De meeste bewoners zijn boos omdat ze op deze zonnige zaterdag binnen de muren van het centrum moeten blijven, om te voorkomen dat er conflicten ontstaan.

Na drie uur geeft de menigte het op

Maar sommigen van hen zijn ook bang. Daarom zijn ze die ochtend niet naar de bioscoop gegaan om met de rest van de bevolking te discussiëren. "De volgende keer moeten we met die mensen gaan praten. Wij zijn geen bende dieven of luilakken", stelt Vyskočil, terwijl hij František Godl in de richting van de camera duwt. "Franta heeft een omscholingscursus informatica gevolgd. Niemand wilde hem in dienst nemen. Hij wilde maatschappelijk werker worden, maar dat is ook al niet gelukt. Dus zit hij hier zijn tijd te verdoen", zegt Vyskočil op boze toon.

Bijna drie uur later geeft de menigte het op. De politieagenten hebben ervoor gezorgd dat de demonstranten het opvangcentrum niet binnenkwamen. Iedereen vertrekt om zich weer met zijn eigen dingen te gaan bezighouden. "Ik ga met mijn kinderen naar buiten; ze zitten al de hele dag binnen en moeten nu echt even de buitenlucht in", zegt Kumar Vishwanathan terwijl hij afscheid neemt.

Kumar is een Indiase maatschappelijk werker die veel ervaring heeft opgedaan met de Roma-gemeenschap in de regio Ostrava [stad in het oosten van Tsjechië, red.]. Hij heeft de František Kriegl-prijs gekregen voor zijn werk met de organisatie Vzájemné soužití [Samenleven] en is door de Amerikaanse ambassade onderscheiden vanwege zijn inspanningen om de betrekkingen tussen Roma en niet-Roma in Tsjechië te verbeteren.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp