Kies een taal
Zelfs als Silvio Berlusconi zich aan de rand van de afgrond bevindt – waarin hij overigens nooit valt, de peilingen bewijzen het – kan hij het niet laten om vrouwen als prooi te zien. Of het nu nachtvlinders zijn of ministers. "Ik heb nog nooit een vrouw betaald. Zonder het genot van de verovering hoeft het voor mij niet", verdedigde hij zich tegenover de pers in reactie op de uitlatingen van Patrizia D’Addario. Deze ‘showgirl’ liet onlangs weten de nacht te hebben doorgebracht met het Italiaanse staatshoofd en wel op het moment dat Barack Obama tot president van de Verenigde Staten werd gekozen. Enkele weken geleden, midden in de zomerse rust, begon Berlusconi er weer over: "De kranten zeggen continu dat ik een hekel heb aan vrouwen. Maar van vrouwen houd ik juist het allermeest, zelfs al zijn het ministers."
‘Papigate’ [naar de bijnaam ‘papi’, wat ‘opaatje’ betekent, die een minderjarige aan Berlusconi gaf, red.] overstijgt de folklore van Berlusconi ruim. Het is een heuse antropologische en culturele revolutie, zoals blijkt uit de documentaires Videocracy van Erik Gandini en Il Corpo delle donne (‘Het vrouwenlichaam’) van het duo Lorella Zanardo en Marco Malfi Chindemi. Het zijn de vrouwenlichamen die door de Italiaanse media nu juist worden aangegrepen om de verkoopcijfers te stimuleren. En overal op dezelfde manier: de vrouwen zijn verleidelijk, stralend, niets verhullend en tot in de puntjes verzorgd. Ze worden verafgood en belachelijk gemaakt. Wie er niet om lacht, is gefrustreerd, volgens de publieke opinie.
Ooit had Italië Nilde Lotti [ex-lid van de Communistische partij en de allereerste vrouw die voorzitter werd van de Kamer van Afgevaardigen, red.] en Tina Merlin [journaliste, schrijfster en verzetstrijdster tijdens de oorlog, red.]. Nu kent Italië allerlei beroepsgroepen die in de overige landen onbekend zijn. ‘Veline’, ‘meteorine’, ‘letterine’ en ‘letteronze’: al deze termen duiden op de ‘bimbo’s’ van de televisie, die tegenwoordig de status van volksheld krijgen toebedeeld en zelfs – met een enigszins herziene look – de politiek in gaan, met het inmiddels bekende succes.
Het bekendste geval is dat van de minister van Gelijke Kansen, Mara Carfagna. Dit voormalige model voor de blootkalenders van Max wijst nu met graagte op het belang van het trio ‘God, gezin en vaderland’ en roemt "Rome als kraamkamer van het christendom". De loopbaan van het lid van het Europees Parlement Barbara Matera is al even non-conformistisch in de ogen van Brussel: deze in 1981 geboren vrouw was actrice in B-films, presentatrice bij de RAI en regionaal finaliste voor Miss Italië. Haar CV, dat op de site van het Parlement is in te zien, is treurig leeg, net als de pagina’s over haar politieke activiteiten. De enige zekerheid is dat het fraaie parlementslid op haar 28ste op het punt staat haar diploma te behalen: "In 2009, nadat ze de laatste examens van haar studie achter de rug heeft, stemt ze ermee in zich kandidaat te stellen voor het Europees Parlement op de lijst van Volk van de Vrijheid (Il Popolo della Libertà, PdL) regio Zuid. Haar afstudeeropdracht zal over de hervorming van de Italiaanse middelbare school gaan."
En niet te vergeten Francesca Pascale voormalig presentatrice van het programma Telecafone (letterlijk Tele-onbehoorlijk) die beroemd is geworden met de inmiddels tot cult verheven zin: "Als je je broek laat zakken, gaan de kijkcijfers omhoog." Ze is ook de initiatiefneemster van het comité ‘Silvio, we missen je’, ter ondersteuning van Il Cavaliere toen deze in de oppositie zat. Ze werkt nu als gemeenteraadslid te Napels voor de PdL en bij Persrelaties van het ministerie voor Cultureel Erfgoed.
Voldoende reden om in opstand te komen. Maar waar zijn in deze heksenketel de vrouwen toch gebleven? En de feministen? Velen hebben zich dit afgevraagd, om te beginnen de belangrijkste betrokkenen zelf. Het debat lijkt inmiddels wel heropent. Zo verscheen in dagblad de Unità het J’accuse van de politicologe Nadia Urbinati en hoofdredactrice Concita De Gergorio. Ze schreven: “We moeten helemaal opnieuw beginnen, met het belangrijkste. Een oproep doen, bijvoorbeeld. Een aantal vrouwen zijn dit aan het voorbereiden: een oproep doen is geen verouderd actiemiddel. Het is geheel nieuw. Wij mogen niet met ons laten sollen. We moeten hier opnieuw beginnen.” Ook zijn er betogen van schrijfsters, actrices en universiteitsdocenten (het meest recentste is dat van Chiara Volpato geweest in de New York Times van 26 augustus) verschenen. Maar het is niet vernieuwend: oproepen en reacties daarop, nota’s en enkele lezingen. Dat is alles.
Toch zijn er talloze zeer actieve feministische groeperingen in Italië, die er echter niet in slagen gehoord te worden. Of, als er wel naar hen wordt geluisterd, zijn de jonge generaties het niet met hen eens. Ze hebben niet alleen nauwelijks plaatsen om bijeen te komen – met uitzondering van het Internationale Vrouwenhuis te Rome – maar ze missen ook een nieuwe politieke benadering. Een meer gestructureerde die minder steunt op getuigenissen en meer op mobilisering en ledenwerving, met gebruik van de traditionele middelen maar ook van modernere, zoals sociale netwerken. Met een parafrase van Kissinger lijkt men zich af te moeten vragen: "Wie moet ik bellen als ik met de Italiaanse vrouwenbeweging wil spreken?"
Giulia Lasagni
