Nieuws Griekenland - Duitsland
Een Griekse protesteert op 27 september voor het hoofdkantoor van de Duitse Industriefederatie in Berlijn waar op dat moment een bijeenkomst met Angela Merkel en Giorgos Papandreou plaatsvond.

De goede raad van Berlijn

Terwijl de trojka de besprekingen met de regering-Papandreou over de nieuwe bezuinigingen afrondde, was de Duitse minister van Economische Zaken in Athene om Griekenland een nieuw economisch model voor te leggen. Eentje die lijkt op het Duitse model.

Gepubliceerd op 11 oktober 2011 om 15:35
Een Griekse protesteert op 27 september voor het hoofdkantoor van de Duitse Industriefederatie in Berlijn waar op dat moment een bijeenkomst met Angela Merkel en Giorgos Papandreou plaatsvond.

Het is donderdag 6 oktober, rond elf uur 's avonds. Philipp Rösler, de Duitse minister van Economische Zaken, ontvlucht voor enkele momenten zijn hotel in Vouliagmeni en maakt een wandelingetje langs het nabijgelegen strand. Het is een erg mooie avond en er heerst een serene rust. Een zeer zacht briesje voert de geur van dennen en de tonen van 'lounge music' uit een cocktailbar mee. De volmaakt onberoerde zee doet denken aan het epos van Homerus, de intriges op de Olympus, de helden van Sophocles en de allegorieën van Plato.

Moeilijk te geloven dat Griekenland aan de rand van de afgrond staat, dat Athene volgende maand failliet kan gaan als de trojka (IMF, ECB en Europese Commissie) niet het groene licht voor nieuwe noodhulp geeft, en dat Europa al achttien maanden ruziet over wat de beste methode is om een crisis te bezweren die een bedreiging voor de euro vormt. Toch is dat het geval.

De dag voordat Philipp Rösler arriveerde, werd het land lamgelegd door een nieuwe algemene staking tegen de drastische bezuinigingsmaatregelen van de regering-Papandreou. Op het moment dat de Duitse minister, omgeven door zijn lijfwachten, een wandeling van enkele minuten maakt, demonstreren als Hitler geschminkte Grieken voor de Duitse ambassade in Athene. Volgens economen nadert de werkloosheid volgend jaar, na vier opeenvolgende jaren van recessie, de twintig procent.

Griekse economische model moet op de schop

Philipp Rösler is niet naar Athene gekomen om de eeuwigheid te proeven, maar om Griekenland hulp aan te bieden. Duitsland is de belangrijkste handelspartner van de Grieken. Jaarlijks wordt er tussen beide landen voor zo'n acht miljard euro verhandeld. In Berlijn heeft men allang begrepen dat, om het land uit het slijk omhoog te trekken Athene niet slechts gedwongen moet worden om zijn overheidsfinanciën op orde te brengen. Griekenland moet ook geholpen worden om zijn concurrentiepositie weer te verstevigen. Met andere woorden, het economische model van de Grieken moet op de schop. En daarvoor in de plaats moet het liefst een model komen dat meer geënt is op de Duitse aanpak.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Philipp Rösler leidt een delegatie van ongeveer zeventig ondernemers en bankiers die ideeën, adviezen en kapitaal moeten inbrengen. Deze missie dient als aanvulling op de werkzaamheden van de 'taskforce' van de Europese Commissie, die in juli is opgericht om de Griekse economie vlot te trekken. De voorzitter is Horst Reichenbach, een, jawel, Duitser. Dat dit bezoek serieus wordt genomen, blijkt wel uit het feit dat Philipp Rösler vrijdagmorgen door de premier zelf wordt ontvangen. Hij voert ook gesprekken met de minister van Financiën, zijn collega van Economische Zaken en de minister van Energie. Op dit laatste vlak ziet de Duitse regering de meeste mogelijkheden, vooral wat betreft zonne-energie.

Met gemiddeld meer dan driehonderd dagen zon per jaar beschikt Griekenland over een enorm potentieel dat het tot op heden niet heeft uitgebuit: momenteel wordt nauwelijks 350 MW opgewekt, tegen zo'n 20 GW in Duitsland. "Het land kent een aantrekkelijk systeem van gegarandeerde tarieven, aantrekkelijker dan in Duitsland zelf. Het probleem is dat investeerders niet weten hoe de prijzen zullen evolueren", stelt Dirk Janssen, gespecialiseerd advocaat van Watson, Farley & Williams.

'Groene' stroom uitvoeren

Athene is nu van plan 10 GW op Grieks grondgebied te produceren, via het Helios-project. Het land wil deze 'groene' stroom uitvoeren. En waarom niet naar Duitsland? Berlijn heeft in juni besloten om binnen tien jaar al zijn kerncentrales te sluiten en moet daarom zijn mix van energievoorzieningen wijzigen. Afgelopen week nog heeft bondskanselier Merkel gezegd dat het verstandig is zonne-energie op te wekken daar waar de omstandigheden optimaal zijn. Uiteraard zitten er zowel technologisch als juridisch heel wat haken en ogen aan de verkoop van Griekse zonne-energie aan Duitse consumenten. Maar de Duitse fabrikanten van zonnepanelen tonen zich bereid om vijf procent van de 20 miljard euro aan investeringen die Helios nodig heeft, te financieren. "Op voorwaarde dat de EU zelf ook investeert", waarschuwt Frank Asbeck, de baas van Solarworld, een van de 'succesverhalen' van de Duitse zonne-energiesector.

De financiering vormt nu juist het kernprobleem. Ralf Ketteler is hoofd projecten van WPD, de specialist in windenergie, die zijn hoofdkantoor in Bremen heeft en werkzaam is in veertien Europese landen. Hij bevestigt dat "het op dit moment erg moeilijk is, maar er wordt hard gewerkt en er zijn mogelijkheden, vooral via KfW [Duitse ontwikkelingsbank van de staat, red.]". In het Duitse hulpplan voor Griekenland is inderdaad een belangrijke rol weggelegd voor deze overheidsbank, en wel door middel van partnerschappen met Griekse bedrijven. KfW is tevens van plan de Griekse autoriteiten te helpen hun eigen overheidsbank ter ondersteuning van het mkb op te richten.

Deze Griekse bank zou dan projecten kunnen financieren, niet alleen op het gebied van duurzame energie, maar ook op het vlak van toerisme, gezondheid en informatica. "Er zijn in Griekenland een heleboel zeer goed opgeleide jonge IT-specialisten", zegt Volker Treier van de Duitse Kamer van Koophandel. Voor Duitse bedrijven zou het lonend zijn hen in dienst te nemen, want de arbeidskosten zijn er lager dan in Duitsland. Er wordt ook veel gesproken over projecten in verzorgingshuizen; de Duitse bevolking vergrijst snel.

Zonder betere regelgeving geen massale investeringen

Maar om dit alles op de rails te krijgen, zijn er ingrijpende hervormingen nodig, stelt Philipp Rösler met nadruk. Tijdens de instructies voorafgaand aan de reis, in Berlijn, hebben de kringen rondom de minister gewezen op de noodzaak van een "mentaliteitsverandering". Bovendien heeft Philipp Rösler zijn gesprekspartners er fijntjes op gewezen dat diverse grote Duitse ondernemingen, waaronder Bayer, Deutsche Telekom, Siemens en Fresenius soms al jarenlang en zonder succes geprobeerd hebben Griekse vorderingen te innen. Zonder betere regelgeving en beter bestuur zal er niet massaal in Griekenland worden geïnvesteerd.

De Duitse autoriteiten zijn bereid ambtenaren naar Griekenland te sturen om bij de hervormingen te helpen. Duitsland heeft ervaring opgedaan in de tijd na de hereniging, toen Treuhand de verkoop van Oost-Duitse activa organiseerde. Nu wil Duitsland een helpende hand bieden bij de privatisering in Griekenland. Een ander punt waarop snel moet worden gehandeld, is het onroerend goed: er moet een betrouwbaar kadaster komen. "Momenteel weten we vaak niet precies wie de eigenaar van een bepaald perceel is", klaagt Volker Treier. Tot slot heeft Philipp Rösler Athene aangeraden om in de voetsporen van Polen te treden. Dat land heeft na de val van het IJzeren Gordijn sterk geprofiteerd van de totstandkoming van speciale economische zones en van de daarmee gepaard gaande gunstige fiscale behandeling.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp