Kies een taal
Begin november presenteerde de Britse denktank Demos de resultaten van een ongewoon onderzoek, getiteldHet nieuwe gezicht van het cyberpopulisme. Demos heeft meer dan 10.000 aanhangers van extreemrechts in heel Europa gevraagd naar hun mening over de ontwikkeling van de maatschappij.
De denktank heeft de activisten opgezocht in de kringen waarin zij zich begeven, te weten hun sociale netwerken, met het doel om een analyse te maken van “nieuw rechts” aan de hand van hun uitspraken. De leden zijn hoofdzakelijk actief op internet, maar daarnaast stemmen ze, nemen ze deel aan protesten en zetten ze zich van tijd tot tijd in via andere kanalen. Onder de beweging kunnen zowel de onruststokers van deEnglish DefenceLeague als politici zoalsGeertWilders in Nederland en Jimmie ÅkessoninZweden geschaard worden.
'Internationale' van individuen die het niet op buitenlanders hebben
Cyberpopulisten hebben geen vertrouwen in politieke leiders, noch in het rechtssysteem. Ze gaan wel stemmen, maar twijfelen eraan of hun stem überhaupt iets kan veranderen. Onder hun gelederen vinden we hoofdzakelijk mannen – slechts een kwart van de aanhangers is vrouw – die voor het overgrote deel jong zijn (tweederde van de cyberactivisten is onder de dertig). Cyberpopulisme is een grensoverschrijdende beweging die paradoxaal genoeg pleit voor het in ere herstellen van de grenzen. Een soort “Internationale” bestaande uit individuen die het niet op buitenlanders hebben.
Onder de noemer Europees extreemrechts vallen diverse tendensen en bewegingen en het is een peulenschil om in de val van de generalisering te lopen. Toch bestaat er in Europa een relatief grote bevolkingsgroep die bang is om haar nationale identiteit kwijt te raken en terugschrikt voor Europese integratie en mondialisering.
Europa heeft al ervaring met het nationalisme – wat tot oorlog en volkerenmoord heeft geleid – dus het wordt geacht op zijn hoede te zijn. Maar het lijkt erop dat dat nu niet het geval is.
Marginalisering kan tot sociale uitbarsting leiden
In deze crisistijd wordt vaak gezegd dat het van primair belang is om het vertrouwen in de markten in Europa en zijn lidstaten te herstellen. Toch is het vertrouwen van de burgers nog vele malen belangrijker, in het bijzonder dat van de jongeren. Maar de Europese politieke leiders lijken zich daar niet druk om te maken.
Op dit moment heeft het bezweren van de economische crisis geleid tot nog grotere ongelijkheden en marginalisering van hele groepen in de samenleving. In Griekenland vielen de zwaarste klappen van de bezuinigingen: in één jaar tijd verloren 400.000 mensen hun baan. Een kwart van de bevolking leeft momenteel onder de armoedegrens. Wie zijn de volgende? Wat zal er in Italië gebeuren nu Berlusconi vertrokken is?
De huidige situatie lijkt het schoolvoorbeeld te zijn van de wijze waarop we juist niet moeten omgaan met mensen, willen we een sociale uitbarsting voorkomen. De zwarte laarzen van extreemrechtse betogers staan nu nog opgeborgen in de Europese kledingkasten, maar staan klaar om aangetrokken te worden.
