Zagreb, 17 september 2011. De Kroatische premier Jadranka Kosor (rechts) ontvangt van haar Poolse collega Donald Tusk een afschrift van het toetredingsverdrag van Kroatië bij de EU.

Toetreden zonder offers te maken

De Kroaten gaan op 4 december naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Een paar dagen later zal Zagreb het toetredingsverdrag van Kroatië tot de EU ondertekenen. Voordat het land daadwerkelijk lid wordt van de Europese Unie, in juli 2013, moeten er ingrijpende hervormingen worden doorgevoerd. Maar noch de regering, noch de oppositie lijken bereid deze boodschap aan de Kroatische burgers over te brengen.

Gepubliceerd op 1 december 2011 om 15:59
Zagreb, 17 september 2011. De Kroatische premier Jadranka Kosor (rechts) ontvangt van haar Poolse collega Donald Tusk een afschrift van het toetredingsverdrag van Kroatië bij de EU.

Kroatië is geen Griekenland of Spanje. De vrouwelijke premier, Jadranka Kosor, is geen Giorgos Papandreou of José Luis Rodríguez Zapatero. En de leider van de sociaaldemocratische oppositie, Zoran Milanovic, valt nog minder te vergelijken met Lucas Papademos, Mario Monti of Mariano Rajoy.

Kroatië, dat zich nu wil aansluiten bij Europa, is een bescheiden landje aan de rand van Midden-Europa, dat grenst aan de Middellandse Zee. De staatsschuld, de werkloosheid, de recessie en de eindeloze reeks politieke schandalen waardoor het land geplaagd wordt, zullen het lot van de euro zeker niet beïnvloeden. Zelfs het Duitse weekblad Der Spiegel, dat bekendstaat om zijn kritische stellingname, vindt dat Kroatië zijn toegangsbewijs voor de Europese Unie, waarvoor het veel moeite heeft moeten doen, nog altijd verdient.

De economische situatie in Kroatië verslechtert. Maar Europa en Washington hebben momenteel heel wat ergere problemen aan hun hoofd en maken zich niet overdreven druk om het feit dat de Kroatische staatsschuld (die nu al 57 procent van het bbp bedraagt) de grens nadert van wat volgens de convergentiecriteria voor de euro toelaatbaar is, dat de werkloosheid toeneemt, zelfs in het drukke toeristische seizoen, dat Kroatië geen enkel teken van economisch herstel vertoont en dat de schuldpositie van Kroatië op 15 maart voor het eerst serieus zal worden geëvalueerd, terwijl het rentepercentage op staatsobligaties al is opgelopen tot bijna zeven procent.

Kroatische staatsschuld kleiner dan die van Griekenland

Kroatië komt in de buurt van de indicatoren die tot de Europese crisis hebben geleid (als het dit stadium al niet voorbij is). Niettemin is de Kroatische staatsschuld kleiner dan die van Griekenland, blijft de werkloosheid ver achter bij het record van Spanje, en is de rente op staatsobligaties niet zo hoog als in Italië. Gemiddeld genomen ligt de staatsschuld van Kroatië lager dan die van de meeste landen in de eurozone, maar de groei is er tot stilstand gekomen en de hervormingen zijn bevroren, net als de investeringen in nieuwe technologieën. Bovendien hebben investeerders het land de rug toegekeerd. Vóór zijn toetreding tot de EU (in juli 2013) moet Kroatië eindelijk de privatisering en sanering van de scheepswerven tot een goed einde zien te brengen. En als er geen verandering komt in de huidige conjunctuur, en het overheidstekort (momenteel tussen de 15 en 17 miljard kuna - tussen de 2 en 2,3 miljard euro) blijft oplopen, dan zal Kroatië er geen 7, maar 77 jaar over doen voordat het lid kan worden van de eurozone.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Kroatië staat nog niet op de rand van een faillissement, maar met het huidige beleid zal dat niet langer dan drie of vier jaar duren, denkt Zeljko Lovrincevic, die economisch adviseur van Jadranka Kosor is. Volgens Mate Crkvenac, voormalig minister van Financiën van de sociaaldemocratische regering (2000-2004), is de economische situatie zelfs slechter dan in 2000 en is de levensstandaard van de Kroaten met minstens twintig procent gedaald.

Als de crisis toeslaat in de ´grote´ landen kan het een voordeel zijn om tot de ´kleine´ landen te behoren. Behalve als je, zoals Kroatië, als enige in de regio ten prooi valt aan de recessie. Temeer omdat Kroatië, samen met Slovenië, lange tijd de stuwende kracht achter de regionale ontwikkeling is geweest. De ´kleine´ landen zijn minder besmettelijk dan de ´grote´ (kijk alleen maar hoeveel angst de situatie in Italië - de derde economie van de eurozone - oproept), maar zodra Kroatië tot de EU is toegetreden, zal het aan dezelfde spelregels worden onderworpen.

De belofte dat er niets verandert

Dit betekent dat Zoran Milanovic, die de parlementsverkiezingen van 4 december volgens de peilingen gaat winnen, daags na de stembusgang naar Brussel of Luxemburg zal moeten afreizen, zoals ook Mario Monti en Lucas Papademos na hun aanstelling hebben gedaan. En als de onlangs door Brussel voorgestelde maatregelen om de begrotingen van de lidstaten te controleren, worden goedgekeurd, dan zal ook hij zijn ontwerpbegroting aan de Europese Commissie moeten voorleggen, nog voordat deze in het Kroatische parlement kan worden aangenomen.

De nieuwe Spaanse premier, Mariano Rajoy, heeft publiekelijk aangekondigd dat hij zich aan de regels van Brussel zou houden en heeft de toekomst van Spanje verbonden aan die van de Europese Centrale Bank. In Kroatië droomt men er echter van om zonder extra afspraken de eurozone te kunnen binnentreden. Hier beweert men juist dat er niets zal veranderen - met name wat de privileges van bepaalde groepen binnen de bevolking betreft. Of men belooft dat áls er iets verandert, dit geen offers zal vergen. "Niemand zal worden ontslagen", houden ze ons voor. Ondertussen is er een heel jaar verloren gegaan. En Kroatië kan nog wel eens ruw wakker worden geschud...

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp