Kies een taal
Het zijn geen bedelaars, verslaafden of illegalen. Het aantal ‘daklozen’ blijft toenemen in Spanje. Ze hebben hun baan, hun huis, meubels, hun illusies en hun hoop verloren. Ze zitten tot het eind van hun leven in de schulden.
Paradoxaal genoeg is het feit dat ze hun huis kwijt zijn, niet het ergste, dat is wat erna komt. "Ik ben ertoe veroordeeld tot het eind van mijn leven niets meer te mogen bezitten", klaagt Elena Parronda, in gezelschap van haar echtgenoot in het appartement dat ze op het punt staan te verliezen in Meco, aan de rand van Madrid. "Ik zal geen salaris meer kunnen ontvangen, geen telefoonabonnement meer kunnen afsluiten, geen auto kunnen kopen, en geen huur kunnen betalen."
Het enige vergrijp dat dit stel uit de middenklasse heeft begaan, is werkloos raken. De man van mevrouw Parronda had een goed salaris in de bouw, maar hij werd in november 2010 ontslagen. En op een dag kon deze vrouw van 42 haar vier kinderen niet meer te eten geven. Toen nam ze een moeilijk besluit: ze stopte met het aflossen van de hypotheek.
"Op 11 februari had ik zelfs geen geld meer om brood te kopen. Met onze werkloosheidsuitkering van 1000 euro konden wij de hypotheek van 680 euro per maand niet meer betalen. Na de voors en tegens tegen elkaar te hebben afgewogen, zijn we gestopt met aflossen", legt Elena zelfverzekerd uit. Sindsdien leven Elena en haar man met de constante dreiging van uitzetting.
Armoede en sociale uitsluiting
"Op straat staan met twee minderjarige kinderen is geen lolletje", gaat ze verder. "Dat we de lening niet terugbetalen is geen gril, maar omdat we de middelen niet meer hebben. De banken zouden zich meer bewust moeten zijn van de situatie waarin de gezinnen verkeren. Ze blijven zo met duizenden lege woningen in hun maag zitten."
Het Platform voor slachtoffers van de vastgoedcrisis (PAH) kant zich tegen een systeem waarmee duizenden gezinnen worden veroordeeld tot armoede en sociale uitsluiting. "De banken voerden een roekeloos risicobeleid", bevestigt Rafael Mayoral, juridisch adviseur van het PAH. "Ze schatten de waarde van de woningen te hoog in, wat de debiteur de illusie gaf dat de waarde van zijn pand de lening dekte".
Wanneer de maandlasten niet langer betaald worden, wordt het huis geveild waarbij er begonnen wordt bij de waarde die er op de koopakte staat. In de meeste gevallen trekken deze veilingen geen kopers aangezien de prijs niet lager kan zakken dan onder de zeventig procent van de waarde van het verhypothekeerde pand bij een eerste toewijzing (zestig procent wanneer de bank het pand krijgt toegewezen). De financiële instelling behoudt zo het goed en het is vervolgens aan de bank om ervoor te zorgen dat de hypotheek wordt afgelost.
Bezit in rook opgegaan
Het komt vaak voor dat de uiteindelijke schuld van de lener zijn eerste schuld overstijgt, zelfs al is hij geen eigenaar van het huis meer. "De lener en degenen die borg voor hem staan zullen tot het eind van hun leven moeten terugbetalen", windt Mayoral zich op. "De veronderstelde solvabiliteit van het Spaanse financiële systeem berust op de afhankelijkheid van de debiteur van de financiële instelling, omdat wij onze huidige en toekomstige bezittingen moeten inzetten." Deze situatie is ook niet gunstig voor de banken omdat het beheer van onroerend goed nu eenmaal hun taak niet is.
Linio Samuel Moreno heeft de veiling van zijn huis aan den lijve ondervonden. Zijn bezit is in rook opgegaan, net als zijn droom om in Spanje, het ‘Eldorado van Europa’, te wonen. De Equatoriaan kwam in 2002 in Spanje aan. In 2006, toen al zijn papieren in orde waren, besloot hij de sprong te wagen en een huis te kopen in Valdemoro, aan de rand van Madrid.
Alles liep op rolletjes tot die dag in 2008, toen hij werkloos werd. Sindsdien is hij er niet meer in geslaagd langer dan vier maanden aan het werk te blijven. Hij sloeg eerst een maand hypotheek over, toen een tweede, en een derde... Hij probeerde te onderhandelen over nieuwe maandlasten, maar op 7 oktober ontving hij het gevreesde bericht van beslaglegging, waarin hij gesommeerd werd zijn huis te verlaten.
Onderzoek geëist naar manier waarop hypotheken worden verstrekt
"Om 10 uur 's ochtends stond de politie voor de deur om ons te vertellen da we moesten vertrekken", vertelt Lino met trillende stem. "Mijn vrouw hield me vast. Op hetzelfde moment werden we door de rechtbank gebeld met de mededeling dat we nog 3 maanden uitstel kregen, maar dat de meubels in beslag genomen zouden worden." Tegenwoordig huurt het echtpaar een appartement van de gemeente in Valdemoro, waarvoor ze 450 euro per maand betalen.
Van dit soort gevallen zijn er duizenden. Het PAH is van mening dat er op dit moment sprake is van een situatie van volledige onschendbaarheid, en eist dat er een onderzoek wordt gedaan naar de manier waarop hypotheken worden verstrekt. Volgens de organisatie grenst dat namelijk vaak aan oplichterij. "De hypotheken hebben geleid tot de kunstmatige prijsverhoging van een eerste levensbehoefte, een woning, en daar is iemand verantwoordelijk voor", verzekert Rafael Mayoral. "De slachtoffers moeten een schadevergoeding krijgen, niet de verantwoordelijken. Wij vragen om een wijziging van de wetgeving op leningen zodat het vastgoed kan worden overgedragen om het krediet af te lossen en de schuld voor eens en voor altijd wordt vereffend."
