Kies een taal
In Spanje verdienen 17,1 miljoen mensen – 63% van de beroepsbevolking – om en nabij 1000 euro per maand. Dat is althans wat de Vakbond van technici van het ministerie van Financiën (Gestha) beweert. Met zo’n laag inkomen wordt het steeds moeilijker om elke maand de eindjes aan elkaar te knopen. In plaats van hun winkelwagentjes vol te gooien, moeten vele gezinnen nu elk dubbeltje omdraaien. Duizenden Spanjaarden moeten aankopen voorlopig uitstellen. In een dergelijke, weinig rooskleurige context neemt de trend van 'low cost living' een hoge vlucht en de opmars hiervan lijkt niet meer te stuiten. Integendeel, goedkope producten nemen een steeds grotere plaats in het maatschappelijke en economische leven in.
Restaurants, reizen, auto’s, verzekeringen, elektronica, vastgoed, vrije tijd, kleding en voedsel: geen enkele sector lijkt nog te kunnen ontsnappen aan de aantrekkingskracht van 'low cost living'. Maar de vraag is of low cost living de crisis wel kan overleven. “Koopverslaving is een aandoening die wij regelmatig tegenkomen”, aldus Guillermo Fouce, doctor in de psychologie en professor aan de universiteit Carlos III van Madrid. “Maar besparen, zelfs al is dit dwangmatig, valt onder geen enkel ziektebeeld.” Niemand is ziekelijk zuinig. Dat is geen onbeduidende opmerking, want alle koopgedragingen, van welke aard dan ook, kunnen als deze in het uiterste doorgevoerd worden, de bron van problemen vormen.
'Low cost living' verspreidt zich als een olievlek
Een andere zekerheid is dat de consument uit het tijdperk na 'low cost living' niet meer dezelfde zal zijn als die van vandaag. Allereerst vanwege de lessen die hij hieruit getrokken zal hebben. “Met 'low cost living' is de koper aan het ontdekken dat hij dezelfde producten kan aanschaffen tegen een lagere prijs. En de verkoper die zijn prijzen juist nu gaat opschroeven, kan zijn zaak wel opdoeken”, meent Javier Vello, die verantwoordelijk is voor distributie- en consumptievraagstukken binnen PricewaterhouseCoopers. Bovendien voorziet Vello dat “de klant na de crisis meer naar zijn uitgaven zal kijken en beter op de hoogte zal zijn van wat er achter elk artikel schuilgaat”. En dat zal niet zonder gevolgen zijn. Langzamerhand zal het steeds meer voeten in de aarde hebben om consumentenprofielen op te stellen en zal er meer gesproken moeten worden van koopmomenten, wat aanzienlijke gevolgen met zich mee zal brengen voor de commerciële strategieën van ondernemingen. Zo kan eenzelfde consument met dezelfde koopkracht voor bepaalde producten huismerken kopen, maar voor andere producten juist de hoofdprijs betalen. Het gaat om toekomstige trends. Op dit moment verspreidt 'low cost living' zich als een olievlek.
“De consument is overgestapt van een waardering van wat ik noem ‘superieure functionaliteit’ naar een waardering van ‘noodzakelijke functionaliteit’ tegen lagere prijzen”, licht Javier Rovira, docent aan de handelshogeschool ESIC, toe. “Met andere woorden, waarom zou ik een auto kopen met alle toeters en bellen erop en eraan als ik die in wezen toch niet nodig heb?”
Uitgaven met 25 procent teruggebracht
Het geval van de jonge illustrator Juan Carlos Esteban, getrouwd en vader van twee kinderen, laat goed zien hoe deze manier van leven een groot gedeelte van de Spaanse samenleving heeft beïnvloed. Zo heeft hij een “strategie voor het terugdringen van kosten” ingevoerd waarmee hij in 2007 is begonnen “toen er meer geld uitging dan er binnenkwam” en die meerdere posten bevat, zoals telecommunicatie: “Ik ben drie keer van mobiele operator veranderd en in plaats van 50 euro geef ik nu 18 euro per maand uit.” Verzekeringen idem dito: “Voor mijn auto heb ik een allriskverzekering met eigen risico afgesloten waardoor ik 350 euro kan besparen.” En op het gebied van voedsel: “Ik koop vooral huismerken.” Dankzij deze besparingen is hij erin geslaagd om zijn uitgaven met 25 procent terug te brengen.
Maar Jorge Riopérez, verantwoordelijke van de afdeling Consumptie en Industrie van KPMG, vindt dat “de essentie van 'low cost living' niet het verlagen van prijzen is, maar het schrappen van overbodige kosten om de prijzen te laten dalen.” En hij voegt daaraan toe: “Er bestaat vaak verwarring tussen low cost en low price. Low cost impliceert uiteraard dat de prijzen dalen, terwijl low price te maken heeft met concurrentie en eruit bestaat om de winstmarges te drukken.”
Mensen willen hun levensstijl niet opofferen
Hoe het ook zij, dit verschijnsel laat vooral zien dat de situatie nijpend is. Maar ook – hoe paradoxaal dat ook mag lijken – dat mensen hun levensstijl niet willen opofferen en door willen gaan met het kopen van gemaks- en luxeproducten. “Gezinnen zijn zich bewust van de huidige economische problemen, alsook van de noodzaak om de broekriem aan te halen. Maar ze willen ook hun status-quo handhaven. Ze nemen dus hun toevlucht tot uitvluchten om bepaalde grillen te kunnen bevredigen die in een andere vorm volstrekt niet voor hen weggelegd waren”, legt David Sánchez, directeur Media Analytics bij Nielsen, uit.
Het feit dat mensen hun levensstijl willen behouden verklaart grotendeels het succes van het verschijnsel couponing. Luchtvaartmaatschappijen en onlinekledingwinkels lopen voorop in de booming business van het low cost-concept. Het zoeken naar koopjes en aanbiedingen in de recreatieve sector op speciale portalsites op internet is met 64 procent toegenomen. In dezelfde trant zijn op exclusieve verkoopsites [die merkproducten verkopen buiten de officiële uitverkoopperiodes om, PE] ook allerlei soorten hoogwaardige producten te vinden die symbolisch zijn voor dit verschijnsel.
'Low cost living' kan dus vele vormen aannemen. Maar we kunnen er niet meer omheen dat duizenden mensen nu het onaangename gevoel bespaard blijft om achter te blijven, om jaren achtereen in dezelfde kleding te moeten lopen en om dezelfde winkels te bezoeken en dezelfde producten te kopen.
Huisvesting
Je huis met een vreemde delen om het niet te verliezen
Een nieuwe trend op de huizenmarkt van Barcolona en andere grote Spaanse steden: door de crisis is het delen van een woning met een andere huurder in opkomst, zo schrijft El Periódico.
De crisis heeft niet alleen de verkoop van appartementen bevroren en een verlaging van de salarissen met zich meegebracht, zij heeft ook voor een nieuwe samenstelling van stedelijke huishoudens gezorgd. Onbekenden moeten samen onder een dak leven om zo te kunnen overleven zonder een beroep te hoeven doen op de eigen familie. Het samenwonen met een vreemde was tot voor kort een praktijk die vooral voorkwam bij studenten. Nu is daar ook een groep van werkende (en zeer slechtbetaalde) dertigers, werklozen en gescheiden mannen en vrouwen aan toegevoegd. Sommigen verhuren kamers om zo de hypotheek te kunnen opbrengen, anderen verhuren een huis onder (wat in principe illegaal is) en kunnen zo hun eigen huur betalen.
