Kies een taal
”Europa staat perplex”, constateert de Oostenrijkse Die Presse ongelovig bij de benoeming van deze twee ”onbekenden” – ”twee gatenvullers” schrijft Der Spiegel zelfs – op sleutelposities van de Unie. ”Een bijna anoniem duo neemt de toekomst van de EU voor zijn rekening”, aldus de Portugese krant Diário de Notícias, volgens welke ”een half uurtje” genoeg was voor de zevenentwintig om twee leiders te kiezen ”die buiten hun landsgrenzen zo goed als onbekend zijn”.
”Om tot een akkoord te komen, hebben de Europese leiders voor de kleinste gemene deler gekozen met zelfmoordtrekjes”, betreurt de Italiaanse krant La Repubblica, die vervolgt dat ”Europa nu, om de uitdrukking van Henry Kissinger te gebruiken, een telefoonnummer heeft. Maar als dit de houders van het nummer zijn, kun je je afvragen of iemand het ooit nodig vindt om dat nummer te draaien”. ”Als Europa al een gezicht en een telefoonnummer heeft”, waarschuwt het Roemeense dagblad [România Libera](http://www.romanialibera.ro/a170422/targuieli-la-bruxelles-pentru-numirea-unui-presedinte-ue.html) ”dan is dat dat van Angela Merkel en zeker niet dat van Herman Van Rompuy en nog minder dat van Baronnes Ashton”. ”Beste Amerikanen, hier is Mister Europe 2009 : Herman Van Rompuy”, schrijft het Poolse Rzeczpospolita op ironische toon. ”Bel hem alleen om te praten over de oorlog tegen het terrorisme, de beperking van de CO2-uitstoot of de economische crisis”. ”Was het wel de moeite waard om te vechten voor het Verdrag van Lissabon nu de nieuwe posten worden gegeven aan twee zwakkelingen?”, vraagt de Poolse krant Gazeta Wyborcza zich op zijn beurt af.
Op dezelfde golflengte zit El País, die de afwezigheid van zichtbaarheid en charisma van de kandidaten bekritiseert : ”Een te grijze EU”, kopt de krant, die meent dat ”de zevenentwintig voor een voorzitter kiezen die geen leider is en de buitenlandse politiek aan Londen cadeau doen. Het resultaat is treurig voor de Europa-adepten en zal de verwijdering van burgers ten op zichte van de instellingen vergroten”. ”Europa heeft haar eerste grote kans gemist om te bewijzen dat het Verdrag van Lissabon haar, eindelijk, politieke instrumenten in handen gaf om gewicht in de internationale schaal te leggen”, betreurt de Portugese Diário de Notícias. En vult The Guardian aan, ”om het afglijden naar een bipolaire wereld, die wordt gedomineerd door de Verenigde Staten en China, te vermijden”.
"Een ondemocratische benoeming voor een ondemocratische post"
Teleurstelling is er ook over de manier van benoemen: ”We kunnen twee lessen trekken uit de selectie van deze twee leiders”, verklaart The Economist : ten eerste dat ”de nationale Europese leiders niet bereid zijn om het internationale podium te delen met echte rivalen”. En bovendien dat ”met het Verdrag van Lissabon deze zelfde nationale leiders veel meer macht hebben overgelaten aan overkoepelende Europese partijen dan ze dachten”. Deze ”hebben een deal opgedrongen door de functies onderling te verdelen, terwijl de namen die hen niet schikten door het Europees Parlement afgewezen dreigden te worden”. VoorThe Daily Telegraphis dit een ”*ondemocratische benoeming voor een ondemocratische post die is gecre*ëerd door een ondemocratisch verdrag”. Volgens The Guardian ”heeft Europa rustig haar oude gewoonten weer opgepakt. Een Frans-Duitse afspraak over een schimmige Belg, dat is precies zoals de dingen tot nu toe zijn gegaan. Alsof de Zweden, de Polen en de anderen intussen niet bij de club zijn gekomen. Er is geen witte rook geweest, maar in vergelijking met de geheime manier waarop de zevenentwintig trotse democratiën deze beslissing hebben genomen, is het Vaticaan bijna transparant”.
Over de persoonlijkheid van Herman Van Rompuy schrijft de Roemeense krant România Liberadat ”de Belgische politici vermaard zijn om hun deskundigheid in de kunst van het onderhandelen en het sluiten van compromissen”. De krant brengt in herinnering dat ”ze niet alleen veel talen spreken, maar dat hun politieke bekwaamheid bewezen is door de handige manier waarop ze erin slagen om een complex land als België dat altijd uit elkaar lijkt te vallen, bij elkaar te houden”. In Tsjechië is de benoeming van Van Rompuy ook tamelijk goed ontvangen: terwijl de Tsjechische krant Hospodářské Noviny zijn ”sterke persoonlijkheid” roemt en zijn opleiding – een doctoraal in economie en een diploma in filosofie – als ”perfect” kwalificeert, waardeert Mladá Fronta DNES zijn haiku's [korte Japanse gedichten] en merkt Lidové Noviny op dat, net als Van Rompuy, de heel populaire Jan Fischer ook een ”Mister Nobody” was voor hij tot president werd benoemd in Praag...
”Van Rompuy heeft de reputatie veel zelfspot te hebben”, aldus The Guardian. Volgens deze krant lijkt het of ”*achter zijn ogensc*hijnlijke bescheidenheid een ijzeren vastberadenheid, een scherpe intelligentie en uitgesproken ideeën die hij zelden deelt, schuil gaan. Hij kan niet tegen imbecielen en kan, in zijn privéleven, onverbiddelijk zijn over zijn politieke tegenstanders”. The Daily Telegraph merkt trouwens op dat Van Rompuy ”een van de felste tegenstanders is van toetreding van Turkije tot de Unie, omdat dat hierdoor het Christelijke erfgoed van Europa zou verwateren”. Het Roemeense dagblad Cotidianul schrijft dat Van Rompuy bovendien een ”invloedrijke man” is omdat hij net is toegelaten tot de exclusieve pro-Amerikaanse Bildenbergclub.
België twijfelt tussen trots en angst
Terwijl de Europeanen wanhopen, verwelkomen de Belgen unaniem de benoeming van hun president tot hoofd van de Unie : ”De kroning”, kopt Le Soir, ”Yes !” roept La Libre Belgique uit, ”nieuwe ster voor Europa”, juicht De Standaard. ”De toekomstige ex-president van België zal niet het slaafse poedeltje zijn van de lidstaten. Net zomin als hij een politieke beginneling is die de manier om compromissen tussen landen met verschillende belangen en leiders met stevig verankerde ego’s niet kent”, schrijft La Libre Belgique. Dezelfde analyse in Le Soir: ”Mr Nobody aan het hoofd van Europa?’ Ja, maar ”[de Belgen hebben] *sinds een paar maanden deze Van Rompuy in hun hart hebben gesloten die tactvol, discreet, slim en filosofisch is en hun land stabiliteit heeft teruggebracht’. Le Soir meent trouwens dat deze benoeming is ”verzegeld” door op de post van Hoge Vertegenwoordiger ”een onbekende” te zetten ”die op dit ogenblik als enige kwaliteiten blijkt te hebben dat ze vrouw is, socialist en Brits”. Het vertrek van Van Rompuy uit de Belgische regering roept nu de vraag op van zijn opvolging : ”Van Rompuy weg – de terugkeer van de crisis?", schrijft Le Soir bezorgd samen met de rest van de Belgische pers. Want dat betekent de waarschijnlijke terugkeer van de voormalige president Yves Leterme die deze post had verlaten na de mislukte regeringsonderhandelingen in 2008. Een vooruitzicht dat De Morgen niet gunstig stemt : ”Het knarsetanden was gisteravond duidelijk te horen, want het meest logische, maar daarom niet het meest wenselijke s*cenario, is dat Yves Leterme het van hem zal overnemen als premier [...] en dat betekent voor dit land dikke miserie".
Achter de schermen
Vergeet de hoge ambtenaren niet
Het kan zelfs nog ondoorzichtiger. Achter de onderhandelingen rond de twee topfuncties van voorzitter van de Europese Raad en Hoge Vertegenwoordiger, achter de discrete besprekingen over de verdeling van de commissariaten, speelt zich een nog een andere strijd af tussen een twintigtal kandidaten. "De tweede lijn telt ook mee", kopt Der Tagesspiegel, en merkt op dat Duitsland – afwezig in het toekomstige EU-leidersduo – achter de schermen aan de touwtjes trekt om zijn vertrouwenspersonen op de posten net onder Commissieniveau te krijgen. De eerste functie die daarbij van belang is: die van secretaris-generaal van de Raad van de Europese Unie, die op dit moment wordt bekleed door de "zeer invloedrijke" Fransman Pierre de Boissieu. En een andere gewilde post: die van secretaris-generaal bij de dienst Buitenland van de EU, "die achter de schermen aan de touwtjes zal trekken". Dit is ook de reden waarom zijn benoeming op hetzelfde moment zou moeten gebeuren als die van de voorzitter en de hoge vertegenwoordiger.
