Kies een taal
De Ghanees John vierde kerst 2008 bij een gospelconcert in de parochie Santa Maria Nascente. Hij kan zich nog goed de lange avonden herinneren toen hij en zijn vrienden in de kerk samenkwamen om te oefenen. Zijn Ghanese vrienden wonen net als hijzelf in het historische stadscentrum en net als zijn Senegalese vrienden zijn zij de enige die in goedkope woontorens wonen, in een dorp waar verder alleen vrijstaande huizen en villa’s staan. “Vorig jaar”, zegt John, “was de witte kerst ook een feest voor mij. Ik ben namelijk christen. We hadden dit concert georganiseerd omdat Italianen dit soort muziek niet echt kennen, alleen van de televisie. Maar dit jaar wordt er gezegd dat we met kerst beter kunnen wegwezen”.
In Coccaglio, een klein stadje bij Brescia dat met de operatie “Witte kerst” het startschot heeft gegeven voor de jacht op illegalen, vertegenwoordigen John en zijn vrienden vandaag de dag eenvijfde van de bevolking. Op het kantoor van de burgemeester hangt een grafiek aan de muur. De sterk stijgende lijn geeft de etnische veranderingen van de laatste tien jaar aan. April 1998: 177 buitenlanders. April 2009: 1.583 buitenlanders, op een totaal van iets minder dan 7.000 inwoners. Een immigratiegolf voor dit zeer oude dorpje en zijn historische centrum waar de tijd stil lijkt te zijn gaan staan, met zijn Romaanse kasteel met lichtslingers, zijn oude parochie waar af en toe de mis wordt gevierd en zijn standbeeld van Luca Marenzio – een madrigalenpoëet uit de 16e eeuw- dat midden op het pleintje staat dat naar hem vernoemd is en het dorp in tweeën splitst.
De autoriteiten zwijgen
In het dorp wordt gepraat en becommentarieerd, maar de gemeentelijke autoriteiten zwijgen. Umberto Bossi, de leider van de Liga Noord [populistische en xenofobe partij, die deel uitmaakt van de coalitieregerin] zegt dat “de gemeente de wet toepast, ook al was het onnodig om de operatie “Witte kerst” te noemen. Ze had net zo goed “Kerst, identiteitscontrole” kunnen heten”. Burgemeester Franco Claretti en Claudio Abiendi, wethouder voor veiligheidszaken, beide “lid van de Liga Noord sinds haar oprichting”, geven liever geen commentaar. Agostino Pedrali, wethouder belast met sociale zaken, zegt: “sinds we in de gemeenteraad zitten hebben genomen, in juni, hebben we meer geld uitgetrokken voor immigranten dan voor Italianen zelf: 89.000 euro voor de eerstgenoemden en 43.000 voor de laatstgenoemden”. Maar volgens Claudio Rossi, centrumlinkse oppositieleider, “is dit slechts propaganda”. “Van de 150 beschikbare woningen, zijn er slechts twee aan buitenlanders toegekend”.
Praktijken uit het tijdperk Mussolini
Voor een discussie over het onderwerp hoeven we slechts naar de rand van het dorp te gaan en een cafeetje annex tabakszaakje, May Day, binnen te lopen. In het dorp wordt het zaakje “het Kosovaarse café” genoemd, maar een “volbloed Bresciaan”, Andrea Cavallini, serveert hier de grappa en ligt overhoop met de espressomachine, geholpen door zijn vrouw. De klanten zijn Albanees, Macedoniër en Kosovaar. “Ze hebben allemaal werk, er zitten fabrieksarbeiders bij, anderen werken in de bouw”. Andrea is hun vriend en tegelijkertijd een beetje als een vader voor deze Slavische jongeren. Hij houdt de regie over de verkoop van tabak in zijn zaak, maar het bistro-gedeelte wordt gerund door de immigranten. “Persoonlijk ben ik niet gecharmeerd van het initiatief”, zegt hij. “De methode is afschuwelijk. Je krijgt een brief en als je er niet op antwoordt komen ze bij je aan de deur om te controleren of je geen illegalen huisvest. Zo ging het ook ten tijde van Mussolini, en Stalin deed hetzelfde. Is dit wat we willen?" Als we aan de jonge Kosovaren vragen wat ze vinden van de operatie “Witte kerst”, stoppen ze met hun partijtje tafelvoetbal en verdwijnt de glimlach van hun gezichten.
Werkloosheid is het grootste probleem
“Het probleem is niet zozeer de controles of de naam die eraan wordt gegeven", zegt Mergan. “Het is meer dat het niet het geschikte moment is. Vandaag de dag lopen we het risico dat als we werkloos worden, we geen verlenging krijgen van onze verblijfsvergunning. Je kan wel een werkloosheidsuitkering krijgen, maar die kan je maar één keer aanvragen. En daarna? Wat moeten we beginnen met een vrouw en kinderen die hier geboren zijn, in Coccaglio?” Mergan is 38 jaar en is elf jaar geleden in de provincie Brescia aangekomen. Hij is getrouwd en heeft nu vier kinderen. Zijn verhaal is typerend voor veel immigranten: hij heeft gewerkt in de bouw in Bergame en Brescia, bij meubelfabrikant Scab, bij Bialetti, een fabrikant van beroemde Italiaanse koffiezetapparaten, bij tientallen kleine monteursbedrijfjes. “Ik heb geen werk meer. Italianen hebben al maanden geen beroep meer op me gedaan”, zegt Mergan. “Als dat zo doorgaat en ze op een dag bij me op de stoep staan voor een controle, wat gaat er dan gebeuren?”
Verklikken
Bevolking aangemoedigd illegale omwonenden aan te geven
"Iedereen die op de hoogte is van de aanwezigheid van illegale immigranten, wordt verzocht dit onmiddellijk te laten weten”. Zo luid de oproep van de gemeente van San Martino dall'Argine, in de provincie Mantua, die verontrustende trekjes van het fascisme vertoont. Na de discussies die zijn losgebarsten rond de operatie “Witte Kerst”, wil de burgemeester de critici van repliek dienen. In de Italiaanse krant La Repubblica zegt hij: “Onze doelstelling is de betreffende bevolking te informeren over de nieuwe geldende regels” die zijn ingevoerd door middel van het veiligheidsverordening van de minister van Binnenlandse Zaken Roberto Maroni (Liga Noord). Maar de oppositie heeft een andere kijk op de zaak: “Dit initiatief is een uitnodiging tot verklikken”. De oppositie wijst er bovendien op dat dit dorp verhoudingsgewijs het laagste aantal immigranten van de regio telt…
