Kies een taal
Het is zover: de liberalisering is een feit. De openingstijden van winkels werden al ruimer [sinds 1 januari mogen winkels 24 uur per dag geopend zijn, red.]. En voortaan zullen een groot aantal administratieve formaliteiten die er nodig waren om in diverse sectoren aan de slag te kunnen, niet langer nodig zijn. Denk daarbij aan sectoren als apotheken, taxibedrijven, persagentschappen en vrije beroepen. Kortom, het schiereiland zal overspoeld worden door een grote concurrentiegolf.
Om de reikwijdte van deze bepalingen te begrijpen moet je je bedenken dat in Italië in de loop der jaren een tweedeling is ontstaan tussen beschermde sectoren en sectoren die blootgesteld werden aan internationale concurrentie uit vooral de opkomende economieën. De sectoren die beconcurreerd werden - vrijwel de hele productie-industrie en bepaalde delen van de tertiaire sector (handel) - maakten in de afgelopen twintig jaar ingrijpende veranderingen door: een enorme druk op de prijzen, toename van de concurrentie op zowel de buitenlandse markten als op de Italiaanse markt, de noodzaak tot innovatie en ga zo maar door.
Meedogenloze Chinese en Indiase concurrentie
Van de andere kant ontsnappen belangrijke delen van de Italiaanse economie aan de Chinese of Braziliaanse concurrentie. Het gaat hierbij vooral om niet-handelssectoren die een breed scala aan diensten aanbieden. Dat zorgt dus voor grote ongelijkheid tussen beide sectoren. En laten we ook niet de duizenden arbeiders vergeten die hun werk verloren als gevolg van de zwakke concurrentiepositie van de productiebedrijven, of de honderden ondernemers van failliete ondernemingen die zelfmoord pleegden. Bovendien namen de inkomsten van zelfstandigen onevenredig hard toe in vergelijking met de salarissen van werknemers uit sectoren waarin wel sprake was van concurrentie.
Is het rechtvaardig dat sommige sectoren te kampen hebben met een meedogenloze Chinese of Indiase concurrentie wanneer andere hoge prijzen kunnen vaststellen en beschermd worden door hun vergunning? Is het rechtvaardig dat een jonge, afgestudeerde ingenieur 1600 euro netto per maand verdient terwijl een even oude notaris tussen de 5000 en 7000 euro kan verdienen? Is het rechtvaardig dat een taxichauffeur tussen de 3500 en 5000 euro per maand verdient en een metaalarbeider 1150 euro?
Meer concurrentie betekent meer voordeel voor de klant
Overigens is dit liberaliseringsplan gericht op het verlagen van de tarieven en op het verminderen van de inkomsten van vergunninghouders. Meer concurrentie betekent uiteraard meer voordeel voor de klant: lagere prijzen, meer innovatie en betere service. Samenvattend kunnen we stellen dat het doel van de liberalisering het beschermen van de uiteindelijke consument is. En dat is rechtvaardig.
Maar dat is maar één kant. Het vrijgeven van de winkelsluitingstijden bijvoorbeeld is duidelijk gunstiger voor de grootwinkelbedrijven en schadelijk voor kleine buurtwinkels. Door de taxivergunningen vrij te geven, wordt er in die sector een heel veranderingsproces op gang gebracht. In New York ontdekt de toerist al snel dat vrijwel alle taxichauffeurs immigranten van de eerste generatie zijn. Vaak Afrikanen die pas net voet aan wal hebben gezet in Amerika. In de Amerikaanse steden pikken bedrijven alle vergunningen en auto's in en worden de chauffeurs als onderbetaalde werknemers ingezet. Weten ze in Italië wel zeker dat ze vanuit sociaal oogpunt een dergelijke vergaande transformatie willen?
De liberaliseringen hebben daarnaast tot doel jongeren betere toegang te geven tot bepaalde sectoren: jonge architecten, apothekers, taxichauffeurs, enzovoorts. Door de blokkades op te heffen die de toegang tot de gereglementeerde sectoren verspert, zullen werklozen gemakkelijker een baan kunnen vinden. Maar er blijven twee vragen onbeantwoord: hoe wordt de overgang van een systeem zonder marktwerking (de huidige Italiaanse economie) naar een open systeem begeleid? Zijn de Italianen er zeker van dat ze de maatschappelijke veranderingen die de overgang naar een vrije marktwerking met zich meebrengt, wel willen? Als er steeds meer kleine winkels hun deuren sluiten, zal dan het Italiaanse straatbeeld niet drastisch veranderen? Je hebt er niets aan om taxichauffeurs of kleine ondernemers overal de schuld van te geven. Er moet geluisterd worden naar hun angst. Ach, niets is helemaal zwart of helemaal wit. De problemen zijn complex en vragen om goed onderbouwde antwoorden. En dat is het volledige tegenovergestelde van wat de 'spektakelpolitiek' van de afgelopen 20 jaar voorstelde.
Protest
Een verlamd land dat tegensputtert
La Repubblica schrijft over de verschillende stakingen van de afgelopen dagen in Italië tegen de liberaliseringsmaatregelen en een aantal belastingverhogingen. De vrachtwagenchauffeurs hebben uit protest tegen de verhoging van de dieselprijs de snelwegen geblokkeerd. In een aantal steden is er inmiddels een tekort aan levensmiddelen ontstaan terwijl een groot aantal fabrieken zijn deuren tijdelijk heeft moeten sluiten omdat er geen nieuwe grondstoffen worden aangeleverd. Taxichauffeurs protesteren in het hele land tegen de vrije uitgifte van vergunningen en vissers tegen de dure diesel. Daarnaast breidt de zogenaamde ‘hooivorkbeweging’, die de algemene woede van boeren, handwerkslieden, studenten en zelfstandigen vertegenwoordigt, zich op Sicilië en Sardinië steeds verder uit.
