Overstromingen in Madhepura district, Bihar State, India, in 2008. (AFP)

Kopenhagen: het is nu of nooit

Als we de uitstoot aan CO2 niet drastisch beperken, krijgen we een planeet die we zelf niet meer herkennen. Dat is de grimmige keuze waarvoor de wereld zich aan de vooravond van de top in Kopenhagen over klimaatverandering gesteld ziet, zo beweert Johann Hari in de Britse krant The Independent.

Gepubliceerd op 7 december 2009 om 17:39
Overstromingen in Madhepura district, Bihar State, India, in 2008. (AFP)

Mohammed Nasheed weet als geen ander wat de opwarming van de aarde betekent, omdat hij er dagelijks getuige van is. Hij zat jarenlang gevangen en werd gemarteld voordat hij zijn land, de Malediven, naar democratie wist te leiden. Maar nu hij president is, kan hij niet anders dan toekijken hoe zijn vaderland van de kaart wordt geveegd. Elk jaar opnieuw eist de stijging van de zeespiegel meer land op en als dat in het huidige tempo doorgaat, wordt alles opgeëist.

Dat is het gevolg van het feit dat we enorme hoeveelheden broeikasgas de lucht in sturen en dat blijven we maar doen. Als we daar niet heel snel mee stoppen, gaan de Malediven verloren. Er liggen inmiddels stapels wetenschappelijk onderzoek waaruit zou blijken dat we aansturen op een opwarming van de aarde van 6° C in deze eeuw. Dat lijkt op het eerste gezicht weliswaar niet veel, maar de laatste keer dat het zo snel zes graden warmer werd op aarde was aan het einde van de Permtijd, 251 miljoen jaar geleden. Het resultaat? Bijna alles op aarde ging dood.

250 miljoen jaar geleden ging alles dood, door zes graden verhoging

De enige overlevenden waren een aantal schelpdieren in de oceanen en een zwijnachtig dier dat het land miljoenen jaren voor zichzelf had. De aarde werd geteisterd door ‘superstormen’ – orkanen die zo sterk waren dat ze hun sporen zelfs tot op de bodem van de oceaan achterlieten. De hoeveelheid zuurstof in de atmosfeer daalde tot 15%. Dat niveau was zo laag dat elk dier dat snel bewoog naar adem moest happen. Die zes graden verschil staan nu tussen ons en een planeet waarop wij niet kunnen leven.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Het koortsachtig ontkennen daarvan is een natuurlijke reactie, maar de afgelopen jaren heb ik verslag gedaan vanaf drie plekken in de wereld waar de opwarming van de aarde catastrofale effecten heeft: de Noordpool, Bangladesh en de grenzen van Darfur. Ik sprak met Inuit die vol ongeloof toekeken hoe hun historische jachtvelden verdwenen en de ijskappen in zee afbrokkelden. Ik stond langs de volledig ondergelopen kust van Bangladesh toen dorpelingen naar een plek midden op zee wezen en zeiden: “Kijk, daar stond mijn huis.”

De mens is bereid te moorden voor zijn eerste levensbehoeften

Maar in Darfur ving ik de duidelijkste glimp op van een veel warmere wereld. Boeren en nomadische veehoeders deelden de watervoorraden in dat gebied, maar in de jaren negentig verdween het water langzaam maar zeker. Een van de vluchtelingen vertelde me: “De waterbronnen vielen droog en dus begonnen we elkaar te vermoorden om wat er nog over was." Als onze eerste levensbehoeften dreigen te verdwijnen, gaan we echt niet zitten wachten op de dood. We doen er letterlijk een moord voor.

Zodra de wetenschappelijke consensus nauwkeurig wordt beschreven, roepen de ontkenners om het hardst dat we 'paniekzaaiers' zijn. Maar is een verschil tussen paniek zaaien en verontrust raken door feiten. Het zou niet alleen dom zijn om met de kennis waarover we tegenwoordig beschikken toch broeikasgassen te blijven produceren, het zou gewoon misdadig zijn. Toch geloven zelfs politici die de wetenschap begrijpen niet dat er in Kopenhagen vooruitgang kan worden geboekt, omdat we voorstander moeten blijven van de 'politieke realiteit'. Maar in een strijd tussen politieke en fysieke realiteit zal de fysieke realiteit altijd winnen. Je kunt niet aan de rand van een superzware orkaan gaan staan en gillen: “De stuurgroep zegt dat ik nog niet weet hoe ik jou moet aanpakken.

Geschiedenis schrijven of zelfmoord plegen

Andere mensen klagen dat we, als we een rampspoed willen afwenden, niet negatief moeten doen of mensen bang moeten maken, nee, we zouden juist het ‘positieve moeten onderstrepen’. Ja, er zijn inderdaad positieve kansen die we kunnen grijpen: de kans namelijk om allemaal samen te komen en te strijden voor een gemeenschappelijke zaak. Zo worden we een fantastische generatie, die de geschiedenis in zal gaan als generatie van helden. Maar het zou neerbuigend en bizar zijn om dat als uitgangspunt te nemen. In 1936 waarschuwden Winston Churchill en George Orwell voor de opkomst van het nazisme en zij omhulden hun boodschap echt niet met een laagje suiker en verpakten hem ook niet in preken die mensen een goed gevoel gaven. Zij behandelden mensen als volwassenen. Er ontstond een afschuwelijke dreiging die een halt moest worden toegeroepen. In die positie bevinden wij ons nu ook en we staan dus voor de keuze: we kunnen geschiedenis schrijven – of zelfmoord plegen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp