Kies een taal
Januari, 2009, nieuwjaarsdag. Europa wordt getroffen door een koudegolf, afkomstig van de Noordpool. Om 7 uur 's ochtends, als de meeste Europeanen nog nauwelijks bekomen zijn van de feestelijkheden de avond ervoor, kondigt Gazprom aan dat zij de gaskraan hebben dichtgedraaid. De spanningen tussen Moskou en Kiev over de aardgasprijs hebben Rusland ertoe gebracht de gasleiding af te sluiten die dwars door de Oekraïne loopt en die ook Centraal- en Oost-Europa van gas voorziet. De afsluiting zal 20 dagen duren, waardoor landen zoals Slowakije, Bulgarije en Moldavië een deel van hun bevolking niet van gas kunnnen voorzien, en dat terwijl deze winter bijzonder streng was.
Volgens de meest recente gegevens van de Europese Commissie is de EU voor 50% afhankelijk van de import van fossiele brandstoffen. Geschat wordt dat dit cijfer in 2030 zal zijn opgelopen tot 70%. De beschikbaarheid van energie en de klimaatsverandering lijken twee verschillende problemen te zijn, maar ze zijn meer met elkaar verweven dan je op het eerste gezicht zou denken.
Schone energie kent noch uitstoot, noch invoer van grondstoffen
De energiesector is verantwoordelijk voor 64% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgas en voor 85% van de CO2-uitstoot. "Energie vormt de kern van het probleem, en zou ook de kern van de oplossing moeten zijn", beweert de directeur van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), Nobuo Tanaka. In dit opzicht zullen duurzame energiebronnen een belangrijke rol moeten gaan spelen, omdat hiermee de uitstoot van broeikasgas kan worden teruggebracht en afhankelijkheid van het buitenland ermee beperkt wordt. Schone energie kent niet alleen geen uitstoot, ook hoeven er geen grondstoffen voor ingevoerd te worden. Voor deze energie wordt er alleen gebruik gemaakt van natuurlijke bronnen (zon, wind) of van nature aanwezige brandstoffen (biomassa).
De EU heeft zich voor de top in Kopenhagen verplicht om de uitstoot van broeikasgassen met 20% te verminderen – wat zelfs 30% zou kunnen zijn wanneer andere landen vergelijkbare beloftes zouden doen – en in 2020 20% van haar energieconsumptie uit duurzame bronnen te halen. Dit cijfer omvat ook het energieverbruik voor transport, wat betekent dat het percentage duurzame energie in totaal rond de 40% ligt, met pieken van 80 tot 90%. Als we een klimaatramp willen voorkomen, schatten wetenschappers dat de temperatuur niet meer dan 2% mag stijgen in vergelijking met het pre-industriële tijdperk. De concentratie CO2 in de atmosfeer mag in dat verband de 450 deeltjes per miljoen (ppm) niet overschrijden. Op dit moment staat de teller al op 378 ppm. Volgens de aanbevelingen van de IEA aan de conferentiegangers in Kopenhagen zullen we de koolstofuitstoot van gas- en kolencentrales moeten filteren om dit doel te bereiken, en zullen we ook een beroep moeten doen op kernenergie. Het agentschap heeft berekend dat er 6,6 miljard dollar geïnvesteerd moet worden in het huidige energiesysteem. 72% van dit bedrag zou bestemd moeten zijn voor duurzame energie, 19% voor investeringen in kernenergie en 9% voor het opvangen van CO2. De wildgroei aan warmtecentrales en de verwachte economische groei in overbevolkte landen zoals China of India maken de integratie van deze niet-duurzame technologieën volgens de IEA noodzakelijk.
Onderzoek en overdracht van technologieën vanuit de ontwikkelde landen naar ontwikkelingslanden blijken van fundamenteel belang te zijn bij de beheersing van de CO2-uitstoot. Deze problematiek zal de kern van de klimaatonderhandelingen vormen. Maar landen als China of India willen hun economische groei natuurlijk helemaal niet afremmen en ze zouden graag wat technologische voordelen terugzien voor een eventuele reductie van hun uitstoot van broeikasgas.
Uitstoot van transport moet teruggedrongen worden
En hoe kunnen we de uitstoot van transport terugdringen? De elektrische auto kan nog wel eens een prima bondgenoot blijken in de strijd tegen de opwarming van de aarde: "In 2030 zou niet minder dan 60% van de auto's elektrisch moeten zijn", stelt de economisch directeur van het IAE, Fatih Birol. Bovendien kunnen degenen die verantwoordelijk zijn voor energiebeleid hiermee een ideale milieubeschermingscombinatie vormen: een elektrische auto en duurzame energie. Sommige schone energiebronnen, zoals windmolens, produceren 's nachts meer energie, wanneer de vraag kleiner is: "Elektrische auto's, die over het algemeen 's ochtends opgeladen moeten zijn, maken de integratie van een relatief groot deel aan duurzame energiebronnen in het elektriciteitsnetwerk noodzakelijk", stelt Luis Atienza, voorzitter van het Spaanse Red Eléctrica [eigenaar van een elektriciteitsnetwerk].
