De Zweedse premier Fredrik Reinfeldt (links) met zijn Chinese ambtgenoot Wen Jiabao en de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso, tijdens de top tussen de EU en China in Nanjing, le 30 novembre 2009 (AFP)

Een glansloos maar degelijk voozitterschap

De grootste mijlpaal van het Zweedse voorzitterschap van de Europese Unie zou de ratificatie en inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon zijn geweest. Maar de Zweden hebben het afgelopen half jaar ook een aantal moeilijkere onderwerpen op de Europese agenda gezet. De Zweedse krant Dagens Nyheter maakt de balans op en concludeert dat deze voor Zweden over het algemeen positief uitslaat.

Gepubliceerd op 15 december 2009 om 15:20
De Zweedse premier Fredrik Reinfeldt (links) met zijn Chinese ambtgenoot Wen Jiabao en de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso, tijdens de top tussen de EU en China in Nanjing, le 30 novembre 2009 (AFP)

Het Zweedse voorzitterschap heeft beter uitgepakt dan velen hadden gedacht. De Zweden hebben zich serieus van hun taak als voorzitter van de Europese Unie gekweten; ze hadden een luisterende, flexibele houding en hebben geen enkele blunder begaan. Het besluitvormingsproces functioneerde goed, ook al leken de hoge heren zelf niet echt bevlogen te zijn. Er is overeenstemming bereikt over het Stockholm Programma [over samenwerking op het gebied van politie en justitie en immigratievraagstukken], de strategie voor de Oostzee en er zijn nieuwe verordeningen aangenomen over het toezicht op de Europese financiële markten. De mobiliteit van patiënten is nog een heet hangijzer, maar IJsland heeft het EU-lidmaatschap aangevraagd, het grensconflict tussen Kroatië en Slovenië is beslecht en de onderhandelingen tussen Europa en Turkije gaan een nieuwe fase in. De uitbreiding van de EU zit dus niet helemaal in een impasse, wat een opsteker is.

Na Lissabon kan de EU weer vlot getrokken worden

Het grootste succes van Zweden is zonder twijfel de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon per 1 december. Op de Zweedse ambassade wordt gefluisterd dat de Tsjechische president Václav Klaus – die de naam heeft zijn kont tegen de krib te gooien – zou hebben gezegd nadat hij het verdrag eindelijk tegen heug en meug had ondertekend: “Zonder die vent zou ik nooit mijn handtekening hebben gezet.” De vent in kwestie is Fredrik Reinfeldt, de premier van Zweden. Het was een zeer slimme zet van hem om het hoofd koel te houden en Klaus serieus te nemen, zodat de Europese Unie nu weer vlot getrokken kan worden. Laten we hopen dat de EU doeltreffender wordt en dat haar houding iets opener zal worden.

Zweden heeft dus meerdere successen op zijn conto geschreven. De afgezaagde slogan die het voerde – “De uitdaging aangaan” of in het Engels “Taking on the challenge” – beloofde niet veel goeds en voor een deel is deze ook uitgekomen, want er sprak duidelijk minder daadkracht uit dan de slogan van zijn voorzitterschap van 2001: “Uitbreiding, milieu en werkgelegenheid.”

Nieuwsbrief in het Nederlands

Het ontbrak Zweden aan bevlogen leiderschap

De Europese Unie heeft haar voordeel gedaan met het luisterende vermogen van Fredrik Reinfeldt. Maar de benoeming van de nieuwe voorzitter van de Europese Raad en de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid [respectievelijk Herman Van Rompuy en Catherine Ashton] was van iedere inspiratie verstoken. De benoemingsprocedure vond keurig volgens de regels plaats, maar het ontbrak aan bezieling en slagvaardigheid. De procedure had beter voorbereid moeten worden en is minder goed geëindigd dan nodig was.

Alleen een luisterend oor bieden is niet voldoende. Met betrekking tot de weg die de EU in moet slaan is er nog veel onzeker en onder de oppervlakte wordt de opkomst van het oude Europese nationalisme gevoeld. De terughoudendheid om aan het landbouwbeleid van de Unie te tornen is het afgelopen halfjaar alleen maar groter geworden en de “desinteresse” van de Europeanen met betrekking tot de uitbreiding is tegenwoordig algemeen goed geworden. Zweden had meer zijn mond moeten roeren om deze belangrijke kwesties met betrekking tot de toekomst van Europa aan te kaarten.

Het ontbrak aan bevlogen leiderschap, maar ondanks alles slaat de balans toch positief uit voor Zweden. En omdat de Zweden erin zijn geslaagd om de Europese cohesie te bewaren en een constructieve bijdrage te leveren tot de klimaatonderhandelingen in Kopenhagen, verdienen ze misschien wel een pluim.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp