Kies een taal
Waren de noordelijke passaatwinden van de Canarische Eilanden al tijden een onweerstaanbare verleiding voor roekeloze windsurfers, inmiddels trekken de windvlagen van meer dan 60 kilometer per uur ook gigantische windturbines aan, en daarmee de miljoenen euro's die ze opbrengen. De draaiende bladen van de 55 turbines die je vanaf het grijze kiezelstrand van Pozo Izquierdo ziet staan, vormen de strenge witte symbolen van een groeiende industrie die een overvloed aan schone energie – en corruptie – kan opleveren.
Het stadje Santa Lucía Tirajana maakte dit jaar een stormachtige tijd door. Na een onderzoek van een jaar toonde de Guardia Civil aan dat het plan voor de bouw van een nieuw windpark nogal wat onregelmatigheden bevatte. Inmiddels zijn er tegen de burgemeester, vijf gemeenteambtenaren en twee windparkontwikkelaars aanklachten ingediend wegens machtsmisbruik, misbruik van publieke middelen, verduistering en omkoperij. Hun drijfveer? Bijna € 40 miljoen aan Europese subsidies.
Door milieuvriendelijk imgao krijgt deze sector het voordeel van de twijfel
Dit onderzoek en andere Europese onderzoeken laten hun licht schijnen over de soms geldverspillende aanpak van de zich snel ontwikkelende windenergie-industrie. Meer dan 6 miljard euro aan structurele en landbouwsubsidies die tot 2013 over een periode van 13 jaar voor duurzame energie worden verstrekt, is een aantrekkelijk bedrag voor deze betrekkelijk nieuwe industrietak. Volgens experts krijgt deze sector bovendien het voordeel van de twijfel vanwege zijn milieuvriendelijke imago dat politieke standpunten overstijgt.
De autoriteiten stellen dat het een ondoenlijke zaak is om de hoogte van de fraude met publieke uitgaven voor windenergie vast te stellen, omdat de onderzoeken in de diverse landen versnipperd en zowel door de regionale als door de fiscale politie worden uitgevoerd. Critici zijn van mening dat de beschikbare rijkdommen en knullige controles een hele stoet corrupte politici en ondernemers aantrekt die allemaal proberen letterlijk van de wind te gaan leven.
Miljoenen euro's EU-geld opgestreken op Corsica en in Italië
De politie heeft het er de afgelopen maanden druk mee gehad. Vijf Corsicaanse nationalisten werden dit jaar gevangen gezet voor fraude met 1,54 miljoen euro aan Europees subsidiegeld voor windparken. In Italië, waar momenteel drie onderzoeken lopen, werden vorige maand 15 mensen gearresteerd in een zaak met de codenaam 'Gone with the Wind'. De autoriteiten omschreven de zaak als een gecompliceerd piramidespel waarbij wel 30 miljoen euro aan EU-steun werd opgestreken.
De verleiding is dan ook groot: een standaard 2 megawatt turbine bouwen kost ongeveer € 2,75 miljoen euro en brengt tegen de marktprijs ongeveer € 275.000 per jaar op aan elektriciteitsverkopen. Maar die opbrengst kan nog verdubbeld worden tot ongeveer € 500.000 met de speciale overheidssubsidies die door de energiebedrijven wordt uitgekeerd als premie voor duurzame energie. In veel landen ontvangen windparkproducenten teruglevertarieven – een speciale premie boven de marktprijs als een bonus voor duurzame energie – of een speciaal tarief wanneer ze een contract voor 15 tot 25 jaar aangaan.
Ambtenaren en ontwikkelaars beschuldigd van machtsmisbruik en omkoperij
Richard Robb, windparkondernemer in Frankrijk en Duitsland, zegt dat deze tarieven investeerders zelfs bij weinig wind een inkomensbuffer bieden. In Duitsland komt zijn windpark in aanmerking voor een teruglevertarief van € 83,60 per megawattuur terwijl de vrije marktprijs schommelt tussen de € 30 en € 70 – goed voor een winst van zo'n 15 procent.
Op de Canarische eilanden, waar 44 windparken liggen, werden twee zaken opgelost aan de hand van duizenden afgeluisterde gesprekken. Ambtenaren en ontwikkelaars werden gearresteerd op beschuldiging van machtsmisbruik en omkoperij. De rechercheurs van de Guardia Civil luisterden gesprekken af tussen windparkontwikkelaars en gemeenteambtenaren die er nu van beschuldigd worden een geheime deal te hebben gesloten waarbij privégrond in de buurt van het strand van Pozo Izquierdo tegen gemeentegrond werd geruild. Subsidies worden namelijk eerder verstrekt voor windparken op openbare grond. Hierbij stond een bedrag van € 40 miljoen op het spel uit een fonds dat EU-hulp verstrekt aan regio's in de Spaanse overzeese gebieden.
€ 75.000 en een Mercedes in ruil voor een stem voor een windmolenpark
Vergelijkbare onderzoeken lopen momenteel op Sicilië, de bakermat van windenergie in Italië. Kolonel Mario Imparato van de Guardia di Finanza vertelt hoe de autoriteiten dankzij operatie 'Gone with the Wind' een gecompliceerde organisatie voor het opstrijken van EU-hulp ontdekten. Om de documenten voor de subsidieaanvragen te controleren maakte zelfs een bankmedewerker deel uit van het complot. De organisatie maakte gebruik van een netwerk aan windparkbedrijven, waarbij een bedrijf dat EU-subsidie zou krijgen vervolgens slechts een deel van het geld zou gebruiken voor de bouw om de rest naar een bedrijf buiten Italië te sturen. Daarna werd het geld weer doorgesluisd naar een ander bedrijf, om het in aanmerking te laten komen voor een nog grotere stroom EU-subsidies.
Een ander onderzoek op west-Sicilië, met de naam "Operation Aeolus", resulteerde dit jaar in de arrestatie van zeven personen die in januari berecht zullen worden. In dit geval verklaren de openbare aanklagers dat de georganiseerde misdaad simpelweg oude technieken zoals smeergeld en omkoping heeft aangepast om een slaatje te slaan uit nieuwe energie. Zo kreeg een gemeenteraadslid € 75.000 en een Mercedes in ruil voor zijn stem voor een windpark. "Cash regeert", zegt Andrew Campanelli, forensisch onderzoeker voor Deloitte Financial Advisory Services. "In slechte economische tijden neigen mensen ernaar meer contanten aan te houden. Groene energie kan dan worden ingezet voor het witwassen van onrechtmatig verkregen geld."
