Door de Franse douane onderschepte smokkelwaar in Brest, Bretagne in juli 2009 (AFP

De strijd tegen sigarettensmokkel

Een op de tien sigaretten die verkocht worden in de Europese Unie is smokkelwaar. Om de enorme toename van smokkel vanuit Oost-Europa en Azië te bestrijden, heeft Brussel besloten zijn buitengrenzen te versterken. Polen bevindt zich in de frontlinie.

Gepubliceerd op 21 januari 2010 om 15:30
Door de Franse douane onderschepte smokkelwaar in Brest, Bretagne in juli 2009 (AFP

Brussel maakt zich op voor een oorlog tegen de sigarettensmokkel. De versperring van de smokkelroute moet aan de Poolse grens worden opgeworpen. Want hier is het afgelopen jaar het record gebroken: douaniers, agenten van de grensbewaking en politie hebben meer dan 750 miljoen sigaretten onderschept, bijna 100 miljoen meer dan het jaar ervoor.

Toch lukt het slechts een deel van de waar die via Polen wordt vervoerd in beslag te nemen. Het land is het centrum geworden van smokkel van sigaretten uit Oost-Europa naar de landen van de Europese Unie. Het sop is de kool zeker waard, want een geslaagd transport van een container met honderdduizend pakjes sigaretten van Polen naar het Verenigd Koninkrijk brengt al snel twee miljoen zloty (ongeveer vijfhonderdduizend euro) op. Er staan dus grote bedragen op het spel.

Tabak is het belangrijkste smokkelproduct in Europa. Internationale bendes vinden deze vorm van smokkelen aantrekkelijker dan drugs. De winsten van beide handelsproducten zijn vergelijkbaar, maar de straffen voor tabakssmokkel blijven lager, met daarbij de instemming van de bevolking in talrijke landen, benadrukt Piotr Dziedzic, hoofd van de Afdeling misdaadbestrijding van het Poolse ministerie van Financiën.

Een pakje sigaretten kost op de Oekraïense markt nog geen vijftig eurocent, maar aan de andere kant van de grens met Polen is de waarde viermaal hoger. Eenmaal in Duitsland kost het de rokers ongeveer vijf euro. Gesmokkeld naar Groot-Brittannië of Noorwegen stijgt de prijs naar acht à negen euro.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Er werken duizenden mensen voor maffiose ondernemingen: corrupte eigenaren van magazijnen, chauffeurs, spoorwegbeambten en ambtenaren die tegen betaling hun ogen sluiten voor illegale goederen. Op dit moment is tien procent van de in de EU verkochte sigaretten gesmokkeld. Dit betekent een jaarlijks verlies van ongeveer zeven miljard euro aan overheidsinkomsten.

De smokkelhandel kan alleen maar aan de grenzen van de Unie worden gestopt. Daarom worden de investeringen bestemd voor het afsluiten van de oostgrens allereerst in Polen gedaan. Vanaf 2010 zal de Poolse regering 133 miljoen zloty (meer dan 33 miljoen euro) uitgeven aan voertuigen met speciale apparatuur, waaronder endoscopen en detectoren, maar eveneens aan een doeltreffend controlecentrum en elektronische communicatiesystemen.

De eerste van de twee krachtige röntgenscanners, die miljoenen zloty kost, wordt geplaatst bij de spoorweggrensovergang bij Medyka (in het zuidoosten van het land, bij Oekraïne). Deze moet smokkelwaar opsporen die in treinen en containers is verborgen, en die het Poolse grondgebied binnenkomt vanuit de risicolanden zoals China en andere Aziatische landen. Er zal bovendien een vaste scanner worden geplaatst op de weg bij de nieuwe grensovergang bij Grzechotki aan de grens met de enclave Kaliningrad.

In de omgeving van Budzisko, in het grensgebied tussen Polen en Litouwen, zal de douane mobiele röntgenapparatuur en detectoren plaatsen. In het oosten van het land is al begonnen aan de bouw van een serie controlecentra ingeval het grensverkeer toeneemt. Het nieuwe douanecentrum van Biała Podlaska kost 37 miljoen zloty (9,2 miljoen euro). Vergelijkbare centra worden gebouwd in Przemyśl, Tomaszów Lubelski en Zamośc. Het scheppen van extra arbeidsplaatsen en de aanschaf van een groter aantal speciaal opgeleide honden staan op de agenda.

Binnen de EU zijn alleen de Britten efficiënter dan de Polen in de strijd tegen de tabakssmokkel, zo verzekert Piotr Dziedzic. De inspanningen die zijn verricht om de Poolse oostgrens af te sluiten hebben al geleid tot het verplaatsen van de smokkelroutes richting het zuiden, naar Hongarije en de Balkanstaten.

De spectaculaire verschillen in belasting op tabak binnen Europa zijn echter de werkelijke drijfveer voor het smokkelen. In Polen geldt ongetwijfeld de laagste belasting Europa met 64 euro voor 1000 sigaretten, maar dezelfde belasting is aan de overzijde van de Oder [de grens met Duitsland, red.] vele malen hoger, en loopt zelfs op tot 249 euro voor duizend sigaretten in Ierland en 229 euro in Engeland.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp