Gevangen in Guantánamo Bay, oktober 2009 (AFP)

Europa kan Guantánamo sluiten

Deze week is het een jaar geleden dat Barack Obama binnen 48 uur na zijn ambtsaanvaarding aankondigde dat het detentiecentrum Guantánamo Bay binnen 12 maanden zou sluiten en dat het geheime netwerk van de CIA zou worden ontmanteld. Vandaag de dag zijn er nog 198 gevangenen in Guantánamo. De CIA mag nog steeds ‘uitleveringsoperaties’ uitvoeren, of verdachten kidnappen om precies te wezen. Bovendien kan de inlichtingendienst nog steeds mensen in het geheim vasthouden of ze voor ondervraging aan een ander land uitleveren. Tientallen mensen van wie bekend is dat ze in geheime CIA gevangenissen vastgehouden zijn, worden nog steeds vermist.

Gepubliceerd op 25 januari 2010 om 16:27
Gevangen in Guantánamo Bay, oktober 2009 (AFP)

Gevangenen krijgen nog steeds geen eerlijk proces. Niemand van de Amerikaanse inlichtingendiensten of mensen die namens hen werken zijn aangeklaagd wegens kidnapping of marteling. Naar alle maatstaven, ook de maatstaven die hij zelf gesteld heeft, wordt het eerste jaar van de regering Obama gekenmerkt door bijzonder weinig vooruitgang op het gebied van de mensenrechten. Het is een feit dat er een aantal Guantánamo-gevangenen zijn vrijgelaten. Het gebruik van waterboarding en andere zogenaamde verbeterde ondervragingstechnieken zijn verboden. Deze stappen zijn natuurlijk zeer welkom, maar de schending van de mensenrechten door de Verenigde Staten zijn tegenwoordig niet minder schandalig alleen om dat Bush niet meer aan de macht is.

De eerste stap om deze blamage voor goed uit de wereld te helpen, is te accepteren dat het niet uitsluitend een Amerikaans probleem is. De Amerikaanse overheid heeft zich niet in z’n eentje tientallen jarenlang schuldig gemaakt aan wetsovertredingen en het respect inzake de internationale mensenrechten. Daar kregen ze hulp bij. In 2006 zei de Raad van Europa: "Het is nu duidelijk dat de overheden in een aantal Europese landen actief samen met de CIA deelnamen aan deze onwettige activiteiten. Andere landen negeerden het welbewust of wilden het niet weten".

Geheime detentiecentra

Europese regeringen stonden toe dat de CIA hun luchthavens en luchtruim gebruikten om gevangenen te transporteren. Ze boden plaats aan geheime detentiecentra. Hun veiligheidspersoneel nam deel aan illegale ondervragingen en opsluiting van hun eigen staatsburgers.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Guantánamo bestaat omdat EU-lidstaten, inclusief Ierland, dat mogelijk hebben gemaakt. Desondanks, en ondanks, veelvuldige oproepen van de EU om de gevangenis te sluiten, aarzelen de meeste lidstaten om praktische hulp te verlenen.

Circa vijftig gevangenen in Guantánamo hebben toestemming voor vrijlating, maar kunnen niet naar huis terugkeren omdat ze kans lopen op gevangneming, marteling of andere schendingen van de mensenrechten. In juni sloten de EU en de VS een kaderovereenkomst zodat EU-lidstaten sommige van deze gevangenen zouden kunnen opnemen.

Slechts zeven ex-gevangen toegelaten

Tot nu toe zijn slechts zeven ex-gevangenen in Europa als vrije mensen toegelaten. De overheid verdient lof door echt moreel leiderschap in de EU te tonen door twee van deze mensen toe te laten in september, maar de reactie van de andere lidstaten is tot nu toe teleurstellend. Europa moet helpen de rotzooi op te ruimen die het heeft helpen te maken. Net zo belangrijk als het sluiten van Guantánamo is te zorgen dat het nooit meer gebeurt. Op dit punt moet er actie komen van de Ierse overheid. We weten dat Shannon Airport is gebruikt voor CIA-uitleveringsoperaties.

Guantánamo is het meeste zichtbare symbool van een systeem van gevangenissen, geheime detentiecentra en uitleveringsnetwerken die de illegale kidnapping en opsluiting van honderden mensen mogelijk heeft gemaakt.

De gevangenen die nog vastzitten, moeten een eerlijk, onafhankelijk en onpartijdig proces krijgen, of worden vrijgelaten. Obama moet zijn beloften waarmaken en onze Taoiseach [premier van Ierland, red.] moet voldoen aan de zijne.

Guantanámo

Elf landen bereid gevangen op te nemen

Elf EU-landen hebben de eerste stappen gezet om asiel te verlenen aan ex-gevangenen van Guantánamo. De 196 gedetineerden van de gevangenis “kunnen niet terugkeren naar hun land van herkomst - China, Libië, Syrië, Tadzjikistan, Tunesië of Oezbekistan – uit vrees dat ze gevangen worden genomen of gemarteld”, schrijft het dagblad Rzeczpospolita uit Warschau. Onder druk van de VS hebben meer dan veertig landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Hongarije, Italië, Zweden, Portugal, Ierland, Frankrijk, Denemarken en België zich bereid verklaard een aantal gevangenen uit Guantánamo op te nemen. Onlangs zijn er drie naar Slowakije gestuurd en twee naar Spanje. Deze maand bespreken de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-landen hoe ze president Obama gaan helpen de beruchte gevangenis te sluiten. “Polen en andere EU-landen zullen zich waarschijnlijk aansluiten bij de strijd voor de mensenrechten en Guantánamo-gevangenen toelaten, daar dit de enige oplossing is”, zegt Katherine O’Shea, Communications Manager van Reprieve, een NGO die gevangen wereldwijd verdedigt. Polen, een van de veertien Europese landen die bijzondere vluchten op hun grondgebied hebben toegelaten, en ook ervan wordt verdacht geheime detentiecentra voor de CIA-operaties te hebben geopend, bekend onder de naam ‘black sites’ (zwarte locaties) lijkt het voorbeeld van andere lidstaten schoorvoetend te volgen. Als reden geven de Polen er "geen grote Moslimgemeenschap in Polen is die de vrijgekomen Guantánamo-gevangenen zou kunnen steunen”.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp