Nieuws Duitsland - Zwitserland
Hoeveel Duits belastinggeld ligt er in Zwitserse bankkluizen? © ColorBlind

Belastingeld stinkt niet

Duitsland wil voor 2,5 miljoen euro een Cd-rom kopen met daarop de namen van 1.500 Duitse belastingontduikers die hun geld in Zwitserland op de bank hebben staan. Het voornemen van Berlijn doet de gemoederen oplaaien. Mag de Staat de wet aanpassen als het zo uitkomt?

Gepubliceerd op 2 februari 2010 om 19:24
Hoeveel Duits belastinggeld ligt er in Zwitserse bankkluizen? © ColorBlind

Er schijnen mensen te bestaan die belasting betalen omdat ze vinden dat het zo hoort. Niet zozeer omdat ze denken dat de staat uitgerekend op die paar duizend euro zit te wachten die zij jaarlijks overmaken. En ook niet omdat ze nog steeds geen bankrekening in Zwitserland hebben. Maar gewoon, omdat ze vinden dat het zo hoort.

Dat zijn meestal dezelfde mensen die niet illegaal films downloaden via internet, omdat ze dat immoreel vinden en onrechtvaardig ten opzichte van de producenten. Omdat ze geloven in de categorische imperatief van de filosoof Immanuel Kant, die eenvoudig geformuleerd hierop neerkomt: bedenk eens wat er zou gebeuren als iedereen dat zou doen!

Wat moeten deze mensen – en heus, ze bestaan echt – dan van een regering vinden die serieus overweegt gestolen bankgegevens te kopen, om zo belastingontduikers te ontmaskeren en hen alsnog te laten betalen?

Politici hebben zo hun eigen idee over rechtvaardigheid

Nieuwsbrief in het Nederlands

Bedenk eens wat er zou gebeuren: de overheid matigt zich het recht aan de wet te overtreden, omdat politici zo hun eigen idee hebben over rechtvaardigheid, zoals Sigmar Gabriel, partijleider van de Duitse SPD, die rakelings aan het probleem voorbijgaat in een poging deze netelige kwestie te rechtvaardigen: "We kunnen oplichters toch niet laten lopen omdat ze door boeven worden ontmaskerd."

Is dit dan rechtvaardigheid volgens de SPD: zelf de wet overtreden om belastingontduikers te pakken te krijgen? Mensen die vinden dat het doel, het vullen van de schatkist, de middelen heiligt, laten daarmee zien dat ze een tactische relatie met de rechtsstaat hebben. Ze vinden dat ze boven het strafrecht verheven zijn: het kopen van gestolen goederen uit eigen winstbejag is immers heling en daarop staat een gevangenisstraf van maximaal 5 jaar. Ook de poging daartoe is strafbaar.

Het doel heiligt de middelen: als de overheid juist met alle middelen belastingontduikers opspoort, wordt – vooral volgens SPD-politici dan – het heilige doel van eerlijke belastingbetalers weliswaar gehaald, maar dan vooral bij mensen die toch niet op de SPD stemmen.

Misschien geldt juist het omgekeerde wel: als de overheid haar eigen moraal kan vormen met betrekking tot de wet, waarom zouden burgers dat dan ook niet doen? Is het niet zo dat de overheid als rechtsstaat nog veel strenger is gehouden aan de wet dan burgers? En is het ook niet zo dat de wet nu juist bedoeld is om de toch al zo machtige staat terecht te wijzen, opdat de staat niet alles kan doen wat als nuttig wordt beschouwd?

Als de Staat zijn eigen recht zoekt, waarom de burger niet?

Elke burger die met de gedachte speelt zijn geld toch maar liever in Zwitserland onder te brengen, vindt ook al snel een goed doel waarmee hij deze eigengereide actie voor zichzelf kan rechtvaardigen. Is het niet beter om je zoon van dat geld een goede opleiding te laten volgen in plaats van daarmee de staat zijn zin te geven? Is het niet nobel om de huishoudelijke hulp een paar euro meer te betalen in plaats van al dat geld aan de fiscus af te dragen? Als de staat zijn eigen recht zoekt, waarom zou de burger dat dan ook niet doen?

En zo zou het dan kunnen gebeuren dat mensen die tot nu toe belasting betalen - omdat ze het immoreel vinden om de wet te overtreden, alleen omdat het voor een goed doel is -, plotseling gaan twijfelen aan Immanuel Kant. Bedenk eens wat er dan zou gebeuren!

Vanuit Zwisterse ogen

Angela Merkel vernietigt het bankgeheim

"We moeten alles in het werk stellen om de gegevens te verkrijgen". Deze uitspraak van de Bondskanselier Angela Merkel zijn meer dan duidelijk. Bern mag op zijn knieën gaan of een belachelijke dreigement uiten dat het land zijn medewerking niet zal verlenen, Duitsland zal koste wat het kost de lijst met ongeveer 1.500 namen kopen van belastingontduikers. Dat de lijst ontvreemd is, doet er weinig toe voor Duitsland. De openlijke crisis met Duitsland is minstens even ernstig als de crisis met de Verenigde Staten. In vergelijking met de ruzie met Duitsland is de crisis met Frankrijk echter kinderspel. Duitsland is niet alleen de belangrijkste handelspartner van Zwitserland, maar bovendien hebben veel Duitsers hun geld in Zürich veiliggesteld. Na de belastingontduiking zal er een leegloop van Duits kapitaal uit de Zürichse banken plaatsvinden.

De economische gevolgen zullen groot zijn. Het is moeilijk voor te stellen dat buitenlandse klanten hun vertrouwen houden in de Zwitserse banken. Zwitserland kan met recht spreken van een schandaal, want Duitsland staat op het punt zich in te laten met heling, hetgeen illegaal is en onethisch. Maar Bern, Washington, Parijs en Berlijn moeten ophouden moraalridder te spelen! Dit mondiale schaakspel rond het bankgeheim is een puur machtsspel geworden. De krachtmeting van Duitsland zet Zwitserland, dat toch al een kopje kleiner was gemaakt, met de rug tegen de muur. Wat de regeringen en experts ook mogen zeggen, het bankgeheim heeft zijn goede tijd gehad." Pierre Ruetschi, in de Tribune de Genève

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp