Kies een taal
*‘Merkozy’ heeft afgelopen zondag in Parijs, op de place de la Concorde, zelfmoord gepleegd. Hij (of zij?) kwakkelde al diverse weken met zijn gezondheid. De tijd dat de ondeelbare ‘fusie’ tussen de Franse en Duitse regeringsleiders de weg opende naar een nieuw Europa met gouden regels en versterkte begrotingssancties waar Angela tijdens bijeenkomsten haar “cher Nicolas*” bijstond, ligt ver achter ons. Ditmaal lijkt het lot van ‘Merkozy’ bezegeld. De interne contradicties van het Frans-Duitse tandem zijn daar debet aan.
Sarkozy heeft om redenen van binnenlandse politiek Duitsland in zekere zin de oorlog verklaard, door in naam van de deflatiebestrijding om een herziening van de status van de ECB te vragen.**
De principes van het ordoliberalisme
**De grootste economie van Europa wil namelijk alleen in de eurozone vertoeven als de ECB strikt onafhankelijk is. Op dit punt is geen enkel compromis mogelijk en door dit onderwerp aan de orde te stellen, heeft de Franse president ‘Merkozy’ het genadeschot gegeven.
Hij is zich daar heel goed van bewust. In het najaar van 2011 had hij al geprobeerd een discussie te beginnen over de ECB als “verstrekker van leningen in laatste instantie”. Sarkozy werd door de Duitse regering echter koeltjes de deur gewezen. Al snel stond hij weer in het gareel. Voor Duitsland heeft de geschiedenis een heel andere betekenis dan die presidentskandidaat Sarkozy nu aan Europa wil ontlenen.
Wil de eurozone levensvatbaar zijn, dan moet zij de principes huldigen van het ordoliberalisme dat in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw zo succesvol was in West-Duitsland: een bescheiden overheid, een gematigd loonbeleid, een strenge begrotingspolitiek en een strikt onafhankelijke centrale bank die zich alleen bezighield met het monetaire beleid en de bestrijding van de inflatie.**
Duitsland zal geen duimbreedte toegeven
*Nicolas had deze Weltanschauung* (visie op de wereld) overgenomen toen hij het door Berlijn voorgestelde begrotingsverdrag aanvaardde. Met dit verdrag doet Berlijn een tweede poging om van de economische en monetaire unie een concurrerende zone à la Duitsland te maken, waar de groei van bepaalde landen niet langer stoelt op de door de overheid gesubsidieerde binnenlandse vraag.
Dat was overigens ook de prijs die moest worden betaald om de euro te redden. Tegenwoordig kun je onmogelijk staande houden dat je de eenheidsmunt wilt behouden en tegelijk de rol van de ECB wilt veranderen. Nooit zal Duitsland toestaan dat er aan de strikte onafhankelijkheid van deze instelling wordt getornd. Al bij de totstandkoming van de eenheidsmunt viel daarover niet te onderhandelen.
Duitsland zal nog liever de eurozone verlaten dan op dit punt ook maar een duimbreedte toe te geven. En wel om twee redenen: het trauma van de grote inflatie èn de weigering om als onuitputtelijke ‘melkkoe’ te dienen voor minder concurrerende landen.**
Merkel wil haar positie veiligstellen bij verkiezingen 2013
*Daarom wordt de kloof tussen de beide leiders die in Deauville nog gebroederlijk naast elkaar liepen, almaar groter. Afgelopen maandag heeft Angela Merkel haar “lieve Nicolas” openlijk en koeltjes laten vallen. “Het standpunt van Duitsland over de ECB en de onafhankelijke rol van deze instelling is bekend. Dit standpunt is ook bekend bij Parijs en sinds lange tijd ongewijzigd*”, aldus een regeringswoordvoerder.
Anders gezegd: wij veranderen niet en wij zijn consequent. Wat zou Merkel ook anders moeten doen? Iedere week heeft de Bundesbank (de Buba), die een voor een Fransman moeilijk voorstelbare nationale prestige heeft, kritiek op haar begrotingspolitiek en Europese beleid.
Nicolas Sarkozy niet afvallen, zou betekenen dat zij haar eigen bank laat vallen. Met het oog op de binnenlandse politiek is dat nogal gevaarlijk, omdat men binnen haar eigen partij erg gevoelig is voor de kritiek van de Buba. En de onafhankelijkheid van het monetaire beleid is heilig, daar mag niemand aankomen.**
Verkiezingsbeloften kunnen snel zijn vergeten
En dit vormt nu precies de sleutel tot de zelfmoord van ‘Merkozy’: net als haar vroegere maatje wil Angela Merkel bij de verkiezingen van september 2013 haar positie veiligstellen. Om Merkel een nieuwe ambtstermijn te bezorgen, moet er op dit moment aan twee voorwaarden worden voldaan: ze moet in eigen kring de onbetwiste leider zijn en de sociaaldemocraten met wie zij als bondskanselier een ‘grote coalitie’ kan formeren, niet voor het hoofd stoten.
Een overwinning van Nicolas Sarkozy is voor haar nu niet meer zo belangrijk als twee maanden geleden. Integendeel, door het gepoch van de kandidaat van de UMP te hekelen, toont ze haar goede wil aan de SPD en laat ze haar eigen achterban zien dat ze nog steeds ferm achter de ordoliberale uitgangspunten staat. ‘Merkozy’ is voortaan geschiedenis. Behalve, natuurlijk, wanneer Nicolas Sarkozy wordt herkozen. Twee maanden campagne en de daarin gedane beloften zouden dan wel eens snel kunnen zijn vergeten...
Begrotingspact
Duitsland niet faliekant tegen groeiclausule
François Hollande wil het begrotingspact wijzigen als hij tot president van Frankrijk wordt verkozen, maar ook “Duitsland sluit geen groeiclausule uit”, schrijft de Franse krant*La Croix*. Volgens de krant staat Duitsland weliswaar “vijandig tegenover een heroverweging van de begrotingsdiscipline”, maar is het land geen absolute “tegenstander van de toevoeging van een clausule over groeidoelstellingen”.
Om zo'n clausule op te nemen in het verdrag dat op 2 maart is ondertekend, “zouden de voorstanders van groei een nieuwe tekst moeten voorleggen op de volgende topbijeenkomst van staatshoofden en regeringsleiders” die op 28 en 29 juni gehouden zal worden. Over die tekst zou dan wel “consensus moeten bestaan”, waarschuwt La Croix, en “de stemming in de landen die het verdrag reeds geratificeerd hebben, zou terzijde moeten worden geschoven”. Tot nu toe heeft slechts Portugal het verdrag geratificeerd en nieuwe onderhandelingen zullen de inwerkingtreding van het verdrag zeker uitstellen.
