Kies een taal
**Frankrijk heeft onmiskenbaar veel geografische en culinaire troeven, maar nergens in het Westen is het politieke debat zo erbarmelijk. De eerste ronde voor de presidentsverkiezingen heeft de oppervlakkigheid meermalen aangetoond.
Bij verkiezingen moet duidelijk worden gemaakt wat de problemen zijn, moeten oplossingen worden aandragen en moet een eerste aanzet tot verbetering worden gegeven. In deze campagne is werkelijk alles gedaan om het vooral maar niet over de Franse realiteit te hebben en alleen met een pakket buitenproportionele maatregelen te komen. Niet zo vreemd dus dat niemand warm loopt.
De helft van de Franse kiezers zou het afgelopen halfjaar zijn keus op een andere kandidaat hebben laten vallen. Begrijpelijk. Kijk trouwens maar eens naar de peilingen, 30% voor Sarkozy, 30% voor Hollande en 30% voor de overige kandidaten; elke statisticus kan u vertellen dat een uitslag van een derde van de stemmen voor elke kandidaat door het toeval is bepaald. De Fransen, die in onwetendheid worden gelaten over wat hen te wachten staat, kiezen met de natte vinger. Of om het anders te zeggen, ze gaan op het uiterlijk van de kandidaten af.**
Het enige land waar men nooit bij zichzelf te rade gaat
**De verkiezingscampagne is ronduit teleurstellend geweest, zonder aandacht voor de ongekende crisissen die we op dit moment doormaken: een diepe economische crisis, een financiële crisis die ons bestaan bedreigt, een angstaanjagend hoge werkloosheid, een Europese crisis waarvan het einde nog niet in zicht is. Intussen verplaatst het zwaartepunt van de macht zich, aangewakkerd door revolutionaire technologische ontwikkelingen, naar Azië.
De wereldwijde klimaat-, voedsel- en waterproblemen maken alles nog erger. Tegen de achtergrond van dit alles worden tegelijkertijd twee grote ideologieën radicaal ter discussie gesteld: het liberalisme (dat ongelijkheid in de hand werkt) en de sociaal-democratie (te duur).
Nu we zo in de problemen zitten, had men zich op zijn minst een beetje nederig kunnen opstellen en zeggen dat het zware tijden zijn. Maar nee, Frankrijk roept weer dat het een gelukkige “uitzondering” vormt.
Het jaar 2007 werd gekenmerkt door hoop, met een campagne die op de toekomst was gericht. Nicolas Sarkozy wilde een breuk met het verleden om productie te stimuleren en arbeid te belonen. En ook Ségolène Royal brak met de traditionele gemeenplaatsen van haar partij door een “participatieve democratie” te beloven, die aansloot bij Internet en de nieuwe eeuw. Van enig intellectueel niveau is in 2012 geen sprake: de kandidaten worden niet geïnspireerd door post-liberale maar door preliberale oplossingen.
De Duitse filosoof Peter Sloterdijk stelt dat Frankrijk het enige land is waar men nooit bij zichzelf te rade gaat. Links niet, omdat het zich eeuwig en altijd verschuilt achter het vaandel van de Revolutie en de Waarheid. En rechts kwam eergisteren met de Restauratie op de proppen en gisteren met De Gaulle die 1940 en de collaboratie had doen vergeten. Het verleden wordt verheerlijkt en als het in moeilijke tijden uit de kast wordt gehaald, dan is het weliswaar glorieus maar helaas van geen enkel praktisch nut. Het dient er slechts toe om, zoals Mélenchon zegt, “de mensen te laten dromen”.**
Ideologie en cliëntelisme hebben nog altijd de overhand
**Precies! Weg met die mythes! Extreemlinks, Nicolas Dupont-Aignan, Jean-Luc Mélenchon en Marine Le Pen preken protectionisme, weg met de euro en inflatie. Het zou aardig zijn als ze erbij vertelden in welke landen hun ideeën hebben gewerkt. Zien hun kiezers dan niet enerzijds de totale mislukking van een Hugo Chavez in Venezuela, dat toch rijk is aan aardolie, en anderzijds het succes van de hervormingsgezinde Lula da Silva in Brazilië? Of dat het populistische beleid van inflatie en het niet nakomen van betalingsverplichtingen Argentinië op een doodlopend spoor heeft doen belanden?
De tekortkomingen doen zich over de hele breedte voor. Wat ideeën betreft, loopt de Franse politiek hopeloos achter. Ideologie en cliëntelisme hebben nog altijd de overhand. Omdat niet naar de geschiedenis wordt gekeken. Omdat niet wordt geluisterd naar nieuwe sociale wetenschappen en de uitkomsten van pragmatisch onderzoek.
Om armoede te bestrijden, integratie te bevorderen, voortijdig schoolverlaten tegen te gaan of succes te boeken in de industrie passen Franse wetenschappers, net als hun buitenlandse collega's, nieuwe methoden toe die zijn overgenomen uit de farmaceutische wereld: een hervorming wordt uitgeprobeerd op een deel van de bevolking maar niet op de rest, waarna wetenschappelijk wordt gekeken naar de verschillen in resultaat. Vervolgens wordt geconcludeerd dat een bepaalde hervorming nuttig of zinloos is.**
Naar denktanks wordt niet of nauwelijks geluisterd
**Zulk onderzoek wordt ingegeven door een nieuwe nederige houding tegenover de feiten die Franse politici nog ontberen. Die stellen nog maatregelen voor, zoals François Hollande met zijn generatiecontract of Nicolas Sarkozy met zijn onderwijsproject, die in een achterkamertje zijn uitgebroed en nergens getest. Naar denktanks wordt niet of nauwelijks geluisterd en op het hoofdkwartier hebben politici het nog altijd voor het zeggen.
Met andere woorden, in plaats van een uitleg te geven van de complexiteit van de samenleving, van de onvermijdelijke bezuinigingen, van de broodnodige productietoename, van het Europa dat op de schop moet, van de magere maatschappelijke oplossingen maar ook van de overtuiging dat de toekomst vele mogelijkheden biedt, hebben de presidentskandidaten de Fransen met hun verkiezingscampagne een rad voor ogen gedraaid met een utopie, magisch denken en mythes. Op 7 mei zullen we wakker worden geschud.**
