Kies een taal
Panagiotis Karkatsoulis is een uiterst levendige man. Als hij praat, doet hij dat in dialoogvorm, waarbij hij voor zichzelf een andere stem gebruikt (lager) dan voor de ander (hoger); hij gesticuleert, krabt zich op het hoofd, tekent diagrammen op een vel papier of schrijft haastig iets op. Geen moment zit hij stil en soms eindigt hij met: "Hè, daar was ik bezig een idee uit te leggen!"
Dat hij wordt beschouwd als een curiosum inspireert hem dus tot een van die tirades waar hij zo goed in is. Hij maakt zich boos maar lacht tegelijkertijd. "Ik een uitzondering? Ik ben helemaal geen uitzondering!"
Hij herinnert zich de reportage die werd gemaakt toen de American Society for Public Administration (ASPA, een Amerikaanse organisatie die mensen beloont die hebben bijgedragen aan veranderingen bij het overheidsapparaat) een paar maanden geleden bekendmaakte aan wie zij hun prijs toekenden.
"Ze vroegen aan mensen op het Syntagmaplein uit welk land de beste ambtenaar ter wereld kwam. Iemand antwoordde: 'Zweden, Finland, Duitsland... in elk geval niet uit Griekenland!' En een ander zei domweg: 'Maakt niet uit, maar niet uit Griekenland", vertelt hij lachend.
“Het is waarschijnlijk vaderlandsliefde”
Panagiotis Karkatsoulis werkt op het ministerie van Bestuurshervorming en heeft daardoor veel contact met leidinggevenden van de trojka. Daarnaast geeft hij les op de Hogeschool voor ambtenaren. Hij ontvangt ons op zijn werkkamer, waar een aantal reproducties aan de muur hangen, waaronder een van het duo Gilbert & George, een roze schilderij dat vandaag toevallig goed kleurt bij zijn overhemd.
Volgens hem zijn de ambtenaren van zijn dienst zeer competent en werken ze hard. "Bij deze dienst zitten mensen die tot de best betaalde van het land behoorden, met salarissen van rond de drieduizend euro. Nu krijgen ze nog maar iets meer dan duizend euro."
"Die mensen hadden allemaal naar het bedrijfsleven kunnen vertrekken, maar ze zijn gebleven en ze werken nog harder dan voorheen. Waarom? Ik weet het niet, waarschijnlijk heeft het iets te maken met vaderlandsliefde..."
“Heeft het iets met jullie DNA te maken?”
De verontwaardiging van Karkatsoulis richt zich niet al te lang op het logge, krankzinnige Griekse overheidsapparaat - uit een onderzoek dat hij op verzoek van de trojka met tweehonderd collega's heeft uitgevoerd, bleek dat de centrale overheid bijna 23 duizend leidinggevende functies telt waarvan er ieder jaar gemiddeld 1.140 veranderen.
Vandaag zwakt hij dat echter wat af. "Die cijfers tonen iets aan: inderdaad, 23 duizend officiële bevoegdheden is enorm, maar als je goed kijkt, zie je dat ze de ambtenaren niet allemaal in dezelfde mate raken, sommige bestaan wel maar hebben geen enkel nut."
De trojka maakt de fout te snelle oplossingen te willen en de realiteit van het land waar het om gaat uit het oog te verliezen, vindt hij. De ambtenaren die naar Griekenland zijn gestuurd weten niets van de plek waar ze zijn gedetacheerd.
"Er was er zelfs een die vroeg: 'Heeft dit allemaal een diepere oorzaak, heeft het iets met jullie DNA te maken?’” vertelt hij met stemverheffing, om hen meteen daarna met zachtere stem te verontschuldigen: "We moeten natuurlijk niet vergeten dat ze onder enorme druk staan."
“Het is domweg onmogelijk”
Wat van Griekenland wordt gevraagd "is hetzelfde als van iemand die veel weg heeft van een 19de-eeuwse slaaf verlangen dat hij honderd kilometer aflegt in tien seconden. Het is onmogelijk", stelt Karkatsoulis kritisch. "Het gaat hier om een objectief gegeven. De discussie is niet of ik het ga doen, of ik niet deug als ik het niet doe, of ik er geen zin in heb... het is domweg onmogelijk."
Er is nog iets anders wat hem irriteert, namelijk dat de indruk wordt gewekt dat het probleem eenvoudig te regelen is. "O ja? Waarom zoekt iedereen dan naarstig naar een oplossing, zelfs Paul Krugman?"
Waar hij zich helemaal over opwindt, is dat "men nogal eens de neiging heeft te reageren met een fundamentele, wat primitieve manier van denken. Bijvoorbeeld, iemand die uit Nederland komt en dan zegt: 'Hervorm dat even'. De meesten proberen hun eigen werkelijkheid te projecteren."
Griekenland heeft een probleem met de al honderden keren aangekondigde maar tot nu toe niet gerealiseerde hervormingen. Wie houdt ze tegen? "Vertel me dat eens! Het systeem? Het is overduidelijk dat politici geen veranderingen willen. Als ze dat wel wilden, waarom verzetten ze zich er dan zo tegen?
Er moet heel veel veranderen", aldus Karkatsoulis, maar "niet alleen in Griekenland, ook in Brussel en bij het IMF. En omdat er niets gebeurt, kan ik je nu al voorspellen dat de crisis nog erger gaat worden."
"Zo dramatisch is het volgens mij niet”
Dat brengt ons bij de verkiezingen. Op wie gaat Panagiotis Karkatsoulis stemmen? "Ik weet het niet, maar ik sta open voor suggesties", antwoordt hij lachend. "Als je rationeel bent, moet je op een van de twee grote partijen stemmen. Het gaat slecht, maar het zal beter worden. Als je denkt dat het slechter zal worden, dan moet je naar links of naar rechts opschuiven."
Hij verklaart dat hij op een van de grote partijen gaat stemmen, omdat hij denkt dat "veranderingen via die partijen gemakkelijker te realiseren zijn. Kleinere groeperingen hebben veel meer tijd nodig om iets voor elkaar te krijgen."
Hij vergelijkt de huidige situatie met wat er na de val van de dictatuur gebeurde, toen linkse partijen als paddestoelen uit de grond schoten. "Ik was daar toen natuurlijk erg bij betrokken, dat geldt voor mijn hele generatie."
In tegenstelling tot wat politieke analisten denken, ziet Karkatsoulis deze verkiezingen niet als van cruciaal belang. "Zo dramatisch is het volgens mij niet, ik hecht er niet zoveel waarde aan. Ik denk eerder dat het land in een overgangsfase zit, die een paar jaar gaat duren."
Bezien vanuit Athene
Het draait niet meer zozeer om links of rechts
De twee grootste partijen in Griekenland, Nieuwe Democratie (rechts) en Pasok (links) voeren een nek aan nek race “van de buitenwijken van Athene tot aan het meest afgelegen dorpje in het land”, schrijft To Vima. Volgens dit Griekse dagblad draait het echter bij de parlementsverkiezingen van 6 mei niet zo zeer meer om links of rechts.
[Het gaat om] de voorstanders van het memorandum met bezuinigingsmaatregelen [het document dat samen met de trojka werd ondertekend] en de tegenstanders van het memorandum. Het onderscheid dat in het verleden tussen beide partijen werd gemaakt op basis van hun ideologie is inmiddels volledig achterhaald. Nu onderscheiden ze zich alleen nog maar van elkaar in hun positie ten aanzien van het economisch beleid en de aflossing van de leningen die Griekenland heeft gekregen. ‘Rechts’ en ‘links’ hebben geen wezenlijke betekenis meer en de situatie gaat binnenkort veranderen. (….) Het bewijs daarvoor wordt geleverd door de kleine partijen die zich profileren en door de opkomst van radicalen. Helaas liegen de twee grote partijen, door te spreken of door te zwijgen: ze beweren oplossingen te hebben voor een probleem dat niet bestaat.
