Kies een taal
Het wekt wellicht verbazing te stellen dat de stabiliteit en het aanzien van de euro ooit zouden kunnen profiteren van Polen, Bulgarije of Estland. Toch is dat zo. Weliswaar stond de enigszins denigrerende uitdrukking “de Poolse economie” vroeger voor chaos en mismanagement, maar sinds de politieke omwenteling van 20 jaar geleden is er veel veranderd in Polen. Tegenwoordig is dit Oost-Europese land de enige EU-staat die in een zee van recessie zowaar economische groei laat zien. En Bulgarije, dat lange tijd werd beschouwd als zo corrupt dat de EU voor het eerst in haar geschiedenis de subsidies voor een lidstaat had geschrapt, is het enige EU-land dat tijdens deze crisis aan het criterium van het verdrag van Maastricht voldoet wat betreft het begrotingstekort.
Daarentegen zullen Letland, Roemenië en Hongarije, die uitsluitend met miljardenhulp van de EU en het Internationale Monetaire Fonds van de ondergang konden worden gered, nog lang niet in staat zijn zich aan te sluiten bij de eurozone.
Oostelijke landen zijn meer ingesteld op groei en begrotingsdiscipline
Toch zou de toetreding van Polen, Tsjechië, Estland en Bulgarije de Europese gemeenschappelijke munt juist kunnen versterken. Inmiddels zijn regeringsvertegenwoordigers in Duitsland al zover dat ze hun oosterburen eerder als kans voor de euro beschouwen dan als risico. Deze landen zouden de markteconomische krachten van de eurozone, die voortdurend aan betekenis wint, namelijk verder kunnen versterken ten opzichte van de begrotingszondaars uit Zuid-Europa.
De landen in het oosten zijn niet alleen in politiek opzicht veel meer ingesteld op groei en begrotingsdiscipline dan de landen in het zuiden van Europa. Polen, Roemenië en Bulgarije kunnen bovendien, in tegenstelling tot eurolanden als Griekenland, Spanje of Portugal, die zich nu in een crisis bevinden, rekenen op een groeiende stroom middelen uit Brussel. Dat heeft een versterkend effect op hun nationale economieën, moderniseert hun infrastructuur en zorgt voor de nodige voordelen op begrotingsvlak.
De invoering van de euro is niet zo zeer een wens van de Oost-Europese staten
De invoering van de euro in Oost-Europa is niet zozeer een wens van deze landen. Ze moesten zich daartoe wel verplichten toen ze toetraden tot de EU. De crisis in Griekenland heeft echter niet alleen binnen de eurozone geleid tot nadenken over stabiliteit. Tijdens de economische crisis hebben de toekomstige lidstaten van de eurozone gesprekken gevoerd over “het Zweedse model”: contractueel weliswaar verplicht om toe te treden, maar er niets voor doen. Voor de crisis wilde Warschau de euro nog invoeren ter gelegenheid van het EK voetbal in 2012, maar inmiddels is die wens veel verder weg komen te liggen en niet alleen vanwege het gat in de begroting dat door de crisis nog groter is geworden. In Warschau wordt momenteel gedebatteerd over de vraag of de noodzakelijke aanpassing van de grondwet wel zinvol is, om nog maar te zwijgen over de daarmee gepaard gaande inspanningen van de pijnlijke fiscale hervormingen. Politici en economen wijzen er steeds vaker op dat de depreciatie van de Poolse valuta (zloty) tijdens de crisis de economie duidelijke concurrentievoordelen heeft opgeleverd. Datzelfde geldt ook voor andere landen.
Nuttig voor toetreders, maar ook voor bestaande landen
In de Baltische staten en Bulgarije is de situatie echter heel anders, omdat de nationale valuta’s daar al heel lang een vaste wisselkoers hebben ten opzichte van de euro. Experts in die landen adviseren juist een snelle invoering van de euro, aangezien dat voordelen biedt zonder veel extra pijn.
Conclusie: de invoering van de euro in het oosten van Europa is nuttig voor die landen en voor ons. De basisvoorwaarde dient echter te zijn dat de toetredende landen volledig voldoen aan de eurocriteria. Maar laat dit ook duidelijk zijn: de potentiële eurolanden mogen niet gestraft worden voor de zonden die door de Grieken of de Spanjaarden werden begaan.
(Handelsblatt, alle rechten voorbehouden)
