Dublin, november 2009. Demonstratie tegen de bezuinigingsmaatregelen van de Ierse regering. (AFP)

Loonsverlaging: een beproefde methode

Diverse landen hebben besloten de inkomens van hun ambtenaren te verlagen omdat ze zwaar getroffen zijn door de crisis en gebukt gaan onder een verpletterende staatsschuld. Een impopulaire maatregel die nodig wordt geacht omdat devaluatie van de eigen munt onmogelijk is. Toch is er volgens Il Sole 24 Ore weinig nieuws onder de zon.

Gepubliceerd op 12 maart 2010 om 15:28
Dublin, november 2009. Demonstratie tegen de bezuinigingsmaatregelen van de Ierse regering. (AFP)

De tijd dat de gegarandeerde ambtenarensalarissen onaantastbaar waren, is voorbij. Griekenland, dat besloten heeft de lonen van zijn overheidspersoneel met ongeveer 7% te verlagen, is slechts het laatste in een rijtje landen binnen en buiten de eurozone die iets meer dan een jaar geleden soortgelijke keuzes hebben gemaakt. Deze hele ontwikkeling is echter niet in gang gezet aan de oevers van de Middellandse Zee, maar in de Baltische staten. Als eerste luidde het kleine Letland de noodklok. Het land sneed fors in de salarissen van zijn ambtenaren: in oktober 2009 werden die teruggebracht naar het niveau van 2006. Afgelopen winter en voorjaar is fel geprotesteerd tegen deze loonsverlagingen die voor docenten en enkele andere beroepsgroepen opliepen tot 20%. Uiteindelijk werden ze echter allemaal geaccepteerd.

Hierdoor is de voorspelde devaluatie uitgebleven; het land is opgekrabbeld na de instorting van zijn bbp (-17% in 2009) en momenteel heeft het zijn boekhouding weer op orde. Verder zien ratingbureaus de schulden van het land niet langer als een groot risico. Letland heeft namelijk net als de andere Baltische staten tot een interne devaluatie besloten. Zij hebben de wisselkoersen op peil gehouden, maar de lonen verlaagd. De reële lonen zouden hoe dan ook door de devaluatie zijn verlaagd, met inflatie tot gevolg. De bevolking betaalt een hoge prijs: de levensstandaard is sterk gedaald in een regio waar het gemiddelde maandsalaris rond de 500 euro ligt. Maar het nationale huishoudboekje oogt nog steeds solide.

Voor Ierland en Griekenland is de eurozone heel belangrijk

In Ierland kondigde de regering in december kortingen op de ambtenarensalarissen aan. Daarmee werd wreed de droom verstoord dat het land tot een financieel imperium zou uitgroeien. De sfeer verslechterde toen enkele weken later de lonen van de hoogste ambtenaren nog verder naar beneden werden bijgesteld. In het parlement werd een harde strijd gevoerd en uiteindelijk werden de salarisverlagingen met een krappe meerderheid aangenomen. Voor Ierland en Griekenland is het heel belangrijk dat zij binnen de eurozone blijven. Beide landen hebben enorm veel profijt van hun deelname aan de eurozone, maar de keerzijde is dat zij nu een beleid moeten voeren dat zij vroeger hadden kunnen omzeilen via een devaluatie van hun nationale munt. Overigens waren de vaste salarissen binnen overheid en bedrijfsleven dan waarschijnlijk nog sterker onderuitgegaan, hoewel de situatie minder pijnlijk zou lijken. Griekenland, dat al maandenlang in het middelpunt van de belangstelling staat en de oorzaak is van grote ongerustheid over de euro, heeft de aandacht gevestigd op een reeds bestaand fenomeen. Een fenomeen dat zich kan uitbreiden tot andere kwetsbare landen, zoals Portugal en Spanje. Ook Italië, dat niet echt tot de zwakke broeders hoort, kan ermee te maken krijgen. Het is zaak dat dit Zuid-Europese land al deze gebeurtenissen op de voet volgt.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Ook in de jaren '30 werden de ambtenarensalarissen verlaagd

Vermoedelijk moet ook het Verenigd Koninkrijk, dat zelfs nog meer geld dan de Verenigde Staten heeft uitgegeven om zijn banken te redden, zich gaan bezinnen op de maatregelen die het moet treffen om te voorkomen dat het reeds verzwakte Britse pond al te zeer in de gevarenzone terechtkomt. Minister van Financiën, Alistair Darling, heeft tot nu toe alleen gevraagd om de ontslagvergoedingen te beperken, waarop de betrokken vakbond, de Public and Commercial Services Union, een staking van drie dagen afkondigde. Ook sommige Midden-Europese landen als Hongarije en Tsjechië hebben besloten of aangekondigd de ambtenarensalarissen te bevriezen. Net als de Baltische staten willen zij tot de eurozone toetreden en zij weten dat devaluatie van hun nationale munt tot uitstel zal leiden. Devaluatie wordt nog problematischer als we bedenken dat veel burgers van deze landen schulden hebben in buitenlandse valuta, namelijk euro’s, Zweedse kronen en Zwitserse franken. Daarom verlaagt men liever de lonen, te beginnen bij de ambtenaren. Dat roept herinneringen op aan een periode die de laatste twee generaties niet hebben meegemaakt, maar die veel ouderen nog helder voor de geest staat: de jaren dertig van de vorige eeuw, toen bijna overal in Europa de ambtenarensalarissen werden verlaagd. Te beginnen in Italië en het Verenigd Koninkrijk.

Herstelplan

Bezuinigingen lokken hevige demonstraties uit

"Op vrijdag 5 maart was Griekenland lamgelegd door een staking in het openbaar vervoer en werkonderbrekingen van de luchtverkeersleiders. De dag ervoor hadden de ambtenarenvakbonden in Portugal een staking georganiseerd. Beide landen verkeren in grote moeilijkheden en op deze wijze uitten de Griekse en Portugese ambtenaren hun ongenoegen over bezuinigingsplannen die een fikse korting op het inkomen betekenen. In Griekenland wordt de dertiende maand van de ambtenaren met 30% en de veertiende maand met 60% teruggebracht. In Portugal worden de salarissen in de overheidssector bevroren. De pensioenen zullen evenmin gespaard blijven. De bezuinigingsplannen leiden namelijk onvermijdelijk tot economische teruggang: het aantal banen zal afnemen, ook in de particuliere sector, en door de toename van de werkloosheid zullen de lonen in het bedrijfsleven dalen. Het probleem is dat zulke maatregelen voor de bevolking in deze landen een extra hard gelag vormen. Zij hebben niet het idee dat zij boven hun stand leven. Ze willen alleen maar dezelfde levensstandaard als hun Europese buren bereiken". Alain Faujas,Le Monde (fragmenten).

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp