Een van de nieuwbouwwijken in Pioz, juni 2012.

Pioz, het dorp met de hoogste schuld

Deze slaapstad dicht bij Madrid illustreert op de meest sprekende wijze de gevolgen van de Spaanse bouwwoede, die de oorzaak is van de vastgoedbubbel die tot de actuele bankencrisis heeft geleid. Als Pioz zich van zijn schulden– 4.200 euro per inwoner – wil verlossen, zal het daar ruim 7000 jaar over doen!

Gepubliceerd op 21 juni 2012 om 11:00
Een van de nieuwbouwwijken in Pioz, juni 2012.

De dicht op elkaar staande steenklompen, sommige zachtbeige, andere van rode baksteen, contrasteren met het nog vrijwel gave silhouet van het 15de-eeuwse kasteel in de verte. Op de rotondes die toegang bieden tot Pioz (provincie Guadalajara), 55 kilometer ten noordoosten van Madrid, staan waarschuwingsborden: gevaarlijke kruising, u nadert de bebouwde kom. Aan alle kanten doemen nieuwbouwwijken op uit de periode waarin de Spaanse bouwwoede geen grenzen kende.

Trascastillo, El Bosque del Henares, Valcastillo, Las Suertes, Montealto, La Arboleda, Los Charquillos, Madrebuena. Sommige zijn nauwelijks bewoond. Daarin verschilt het dorp niet van veel andere plaatsen in Spanje. Wat Pioz bijzonder maakt, is dat het doorgaat voor het dorp met de hoogste schuld van het hele land. Volgens burgemeester Amelia Rodríguez (van de rechtse volkspartij PP) heeft de gemeente, met een begroting van twee miljoen euro, een schuld van niet minder dan 16 miljoen.

3800 inwoners en een gigantisch begrotingstekort

Middenin de dagelijkse maalstroom van de crisis illustreert Pioz op kleine schaal de mislukking van het ontwikkelingsmodel dat Spanje de afgelopen decennia beheerste. Een dorp dat halverwege de jaren 90 nog geen duizend zielen telde, investeerde miljoenen om te veranderen in een slaapstad met 25.000 inwoners. De verwachtingen kwamen echter niet uit en Pioz heeft tegenwoordig 3800 inwoners en een gigantisch begrotingstekort.

Maar dat hun eigen burgemeester nu zegt dat zij de hoogste schuld hebben, is bij de meeste van de oorspronkelijke dorpsbewoners niet in goede aarde gevallen. Veel mensen vragen zich af waarom Rodríguez er als de kippen bij was om te beweren dat Antonio Beteta, staatssecretaris van Openbaar Bestuur, op Pioz doelde toen hij het onlangs had over een dorp dat er 7058 jaar over zal doen om zijn schulden af te betalen (als de leveranciers akkoord gaan met de betalingsregeling). Temeer omdat Beteta wel zei dat het om een dorp in Guadalajara ging, maar zich er uitdrukkelijk voor hoedde om namen te noemen.

Nieuwsbrief in het Nederlands

“Moet ik mijn mond houden?”

"Ik zeg ook niet dat het ons dorp was, alleen dat wij het zouden kunnen zijn", verklaart de burgemeester van Pioz, die de journaliste niet bepaald vrolijk ontvangt, want ze is "al die interviews beu" en heeft het erg druk. Rodríguez, 45 jaar, kortgeknipt ravenzwart haar en gekleed in een donkere lange broek en een roze blouse, lijkt zich terdege bewust van de beroering die ze met haar opmerking heeft veroorzaakt. "Ik geef toe dat het niet goed is voor het dorp, maar wat moet ik dan doen, mijn mond houden?"

Dat lijkt niet de stijl van Rodríguez, die al ruim twintig jaar in de gemeentepolitiek zit en in juli 2011, kort nadat ze burgemeester was geworden, een rondschrijven naar alle overheidsdiensten stuurde om uit te leggen hoe wanhopig de plaatselijke financiën ervoor staan. Het dorp zal er 7058 jaar over doen om zijn schuld af te betalen als de leveranciers akkoord gaan met de betalingsregeling.

Feestvieren of de scholen verwarmen in de winter

"Daar liggen de rekeningen", zegt ze, wijzend naar een stapel witte mappen op een boekenrek in haar werkkamer. Honderdduizenden euro’ s voor levering en onderhoud van straatverlichting, stedenbouwkundig advies, schoonmaak van scholen en nog uitstaande rekeningen voor het gemeentezwembad.

Van dat zwembad is volgens Rodriguez slechts 300.000 euro betaald terwijl de rekening inclusief rente ver boven een miljoen ligt. Daarom “moest ik de stierengevechten dit jaar schrappen, want we moesten kiezen tussen feestvieren of de scholen verwarmen in de winter".

De burgemeester benadrukt dat haar opmerking geen politiek doel had. "Het gaat er niet om of de PSOE (socialistische partij) of de PP aan de macht is, maar dat we ons gezond verstand gebruiken", zegt ze met een duidelijke verwijzing naar haar voorganger Emilio Rincón.

Rincón, in 1999 gemeenteraadslid voor de Partido Regionalista (regionalistische partij) van Guadalajara, was burgemeester tot de verkiezingen in 2011, eerst met een onafhankelijke partij en later met de PSOE, en verdedigt zijn bestuur fel tegen de ‘leugens’ van zijn opvolgster.

Om te beginnen kan volgens hem de schuld gehalveerd worden. "In de aanpassing die zonder wijzigingen is goedgekeurd, werd gesproken over 5,4 miljoen euro, wat zou neerkomen op 80 procent van de schuld. De totale schuld bedraagt dan dus 8 miljoen euro en niet 16 miljoen."

De oud-burgemeester werkte in de bouw

De voormalige burgemeester, die in de bouw werkte en nu werkloos is, is een van de twee socialistische raadsleden sinds de scheuring in de partij en de oprichting van Ciudadanos por el Cambio (CuC, ‘Burgers voor Verandering’), die vier zetels behaalde en het op dit punt met hem eens is.

"De burgemeester heeft het over rekeningen, maar die krijgen we niet te zien. We vragen al een jaar om een gesprek met de accountant maar dat heeft nog steeds niet plaatsgevonden", laat Vladimiro Pastor, woordvoerder van de CuC in de gemeenteraad, telefonisch weten.

Een belangrijk deel van de schuld van het dorp is toe te schrijven aan de kosten voor de waterzuiveringsinstallatie, die na de goedkeuring van het bestemmingsplan voor 2003 werd gebouwd en waarvan de rekening van 5,5 miljoen euro zou worden betaald door de regionale regering die nu opstapt. Waarom werd dat project niet gefaseerd aangepakt?

In de bouw groeiden de bomen in die tijd tot in de hemel. Sinds het eind van de jaren 90 wreven de bedrijven zich in de handen. "We wilden zevenduizend woningen bouwen om naar een inwonertal van 25 duizend te groeien", vertelt Rincón, 49 jaar, in café Los Cazadores, dat van een familielid is. "Er kwamen mensen uit Madrid en el Corredor del Henares om hier een appartement te kopen. We hadden minstens 10 duizend mensen kunnen trekken."

In de zomer van 2007 keerde het tij plotseling

Voor een stad is infrastructuur nodig, zoals riolering en verlichting. "Daarin is 12 miljoen euro geïnvesteerd, waarvan 8 miljoen is betaald", verzekert Rincón. Daar kwamen nog het zwembad, het cultureel centrum en het medisch centrum bij, noodzakelijke voorzieningen in een slaapstad van 25 duizend zielen. Maar in de zomer van 2007 begon het tij plotseling te keren.

"Projectontwikkelaars legden het werk stil zodra ze merkten dat de eerste fase niet werd verkocht", herinnert de voormalige burgemeester zich, en van de grootse plannen bleef bitter weinig over.

"Het dorp heeft er echter ook voordeel van gehad. Er is nu een zwembad, een gezondheidscentrum, dat voorheen in een zaaltje zat, en een cultureel centrum waarin de bibliotheek en een prachtig auditorium zijn gevestigd", zegt Emilio Varela, eigenaar van de bakkerij die vlak bij een van de lege wijken van Pioz is gelegen.

De controverse die is ontstaan verbijstert hem, ook al is de bibliotheek al maanden dicht wegens ziekte van de bibliothecaresse en is het splinternieuwe gezondheidscentrum alleen 's ochtends open. Voor spoedgevallen moet je naar het naburige Chiloeches.

Cultureel centrum Cervantes is echter volop in gebruik en heeft volgens Varela gezorgd voor een band tussen de dorpelingen, waarvan de meesten van elders komen. Al zijn het er dan niet de gedroomde 25 duizend maar slechts een fractie daarvan die de schuld straks moeten aflossen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp