De lening die de burgers te veel kost

De steeds omvangrijkere financiële operaties die eerst Griekenland en nu de eurozone moeten redden, kunnen de zenuwachtige wereldmarkten nauwelijks kalmeren. Het probleem is dat landen hun lot hebben verbonden aan een kwetsbaar bankensysteem, wat ten koste gaat van hun burgers.

Gepubliceerd op 17 mei 2010 om 14:00

We schrijven op dit moment geschiedenis. De enorme opleving die op de reddingsoperatie voor de euro volgde, is voorbij en de waarde van de euro daalt. Eén van de implicaties hiervan is dat markten er niet van overtuigd zijn dat de EU/IMF/ECB-operatie afdoende is.

Mensen vragen zich af wat de bedoeling is van het uitschrijven van een dergelijke grote cheque. Wat staat er in de kleine lettertjes? Moet er geen sprake zijn van een veel grotere Europese integratie om dergelijke garanties te kunnen nakomen? De Europese elite zou dat wel willen, maar de Europeanen zelf niet. Frankrijk, Nederland en Ierland wezen meer integratie af toen ze daarnaar gevraagd werd (waarbij de Ieren er twee keer over moesten stemmen). Maar het signaal van de straat is dat de Fransen soeverein willen blijven, net zoals de Nederlanders. En ook de Duitsers, Denen en Grieken denken er ongetwijfeld hetzelfde over.

Kloof tussen belangen burgers en elite

De burgers willen dus de ene kant op, en de politieke en bankelite de andere. Het resultaat van dit instabiele systeem van schuldbekentenissen die de ruggengraat vormt van de financiële infrastructuur van landen, vormt een kloof tussen de belangen van burgers en die van de elite. Deze loskoppeling van staat en burger leidt tot het schouwspel waarbij een ministerie van Financiën, dat geacht wordt in het belang van de gemiddelde burger te werken, beslissingen neemt die bestaande bankcontracten bekrachtigen en die niets te maken hebben met de gemiddelde burger, terwijl die wel opdraait voor de rekening.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Wanneer we de geschiedenis van de huidige financiële structuur van Europa nader onderzoeken, blijkt dit een angstaanjagende afspiegeling te zijn van de allianties die al voor de Eerste Wereldoorlog bestonden. Dan rijst al snel de vraag: hoe kon het dat de moord door een Servische nationalist op de Oostenrijkse troonopvolger in Sarajevo ertoe leidde dat jonge mannen uit Dublin omkwamen in Belgische loopgraven? En als we deze vergelijking doortrekken, hoe kan het dan dat wanneer de Griekse overheid zijn uitgavenpatroon niet in de hand houdt een aanvraag voor een lening in het dorp Waterford niet wordt gehonoreerd?

Alarmbellen rinkelen

Vergeet niet dat de allianties in 1914 gesloten werden om een oorlog te voorkomen. Uiteindelijk gebeurde het tegenovergestelde. En denk dan nu eens aan de huidige financiële allianties. Het bestaan van de euro betekent dat alle eurolanden met elkaar verbonden zijn, en niet alleen in politiek opzicht. De onderliggende bindende structuur wordt gevormd door de enorme leningen die banken in de eurozone aan elkaar verstrekken. De Ierse banken bijvoorbeeld staan alleen al bij de Duitse banken voor € 129 miljard in het krijt - dat is bijna evenveel als het Ierse BNP. Als Griekenland wankelt, gaan de alarmbellen rinkelen en gaan Duitse banken zich zorgen maken of de Grieken de leningen ooit wel zullen terugbetalen.

En omdat de banken zo nerveus zijn, zullen ook bestaande Ierse leningen twijfelachtig gaan lijken, waardoor niemand meer aan de Ierse banken wil lenen en een zakelijke lening in Waterford zal worden teruggetrokken.

Dit leidt vervolgens tot een toename van de werkloosheid in Waterford en in de rest van het land, waardoor de economie nog verder wordt ondermijnd. De besmetting waarover we zoveel horen, koppelt dus iedereen overal en altijd aan elkaar. Het is het financiële equivalent van Duitsland dat bij een oorlog betrokken raakt om Oostenrijk te verdedigen, de Russen die zich ermee bemoeien om de Serviërs te steunen en de betrokkenheid van Frankrijk en Engeland die Rusland dekken. Opeens is er in plaats van een Griekse en Zuid-Europese crisis, paniek op het hele continent, wat een dramatische reactie oproept.

Oorlog over met Kerst

Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak vierde het patriottisme hoogtij, maar leefde iedereen in de oprechte veronderstelling dat het bij een paar schermutselingen zou blijven die iedereen wel weer tot rede zouden brengen, en dat het hele geval met Kerst over zou zijn. Dat bleek niet zo te zijn...

Als we nu denken aan de gigantische reddingsoperatie, zien we dat de markten eerst euforisch reageerden. Maar slechts 24 uur later waren ze niet meer zo zeker van hun zaak. Als de markten een financiële injectie van € 120 miljard voor Griekenland vorige week al negeerden, dan mag het geen verassing zijn dat ze nu hun schouders ophalen over een lening van € 750 miljard voor heel Europa. Door deze ‘alsmaar groeiende lening’ worden we aan handen en voeten gebonden, want als dit ook al niet genoeg blijkt te zijn, wat moeten we dan? Iedere nieuwe lening moet veel groter zijn dan de voorgaande. De geloofwaardigheid van deze financiële reddingsoperaties wordt hierdoor ondermijnd omdat er al zoveel landen zonder geld zijn komen te zitten, wat overigens de kern van het probleem vormt.

Net als in de Eerste Wereldoorlog ebt de initiële euforie langzaam weg en realiseert de bevolking zich dat ze zich moeten opmaken voor een lange strijd. Hebben we wel trek in nog meer bezuinigingen om het bankalliantiesysteem te redden? Ik ben er niet van overtuigd dat de gemiddelde Griek, Spanjaard of Ier is opgewassen tegen wat er op ons afkomt. Het voor de hand liggende alternatief voor lenen om een probleem op te lossen dat in eerste instantie werd veroorzaakt door teveel lenen, is een georganiseerde standaard op te zetten, ons te realiseren dat we binnen de gezamenlijke munt niet met Duitsland kunnen concurreren, een Europa op twee snelheden te creëren en opnieuw te beginnen. Maar iets dat zo voor de hand ligt, is dat niet te mooi om waar te zijn?

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp