Kies een taal
“De Chinezen hebben voor het eerst een vrouwelijke astronaut de ruimte ingestuurd. Ze doen ook werkelijk alles om van hun meisjes af te komen”. De zin wordt uitgesproken op mitrailleursnelheid, het gezicht blijft strak in de plooi. Het is na tien uur ’s avonds in het Verenigd Koninkrijk en op televisie is een van de vele quizprogramma’s over actualiteiten te zien.
Het format is altijd hetzelfde: twee teams van twee of drie panelleden beantwoorden vragen over de actualiteit van die week. Er valt niets te winnen, niemand interesseert zich voor de puntenscore, en ook het juiste antwoord doet er niet toe. Het wedstrijdelement is een excuus voor het geven van de meest gevatte antwoorden, voor vinnige steken onder water, en om de tegenpartij zo ad rem mogelijk de loef af te steken.
Zelfspot
Het format is zo populair dat er elke avond wel een quiz op tv is. Mock of the Week, 8 out of 10 Cats, Never mind the Buzzkcocks, QI, enzovoort. De bekendste is wel Have I Got News for You. Hierin staan de hilarische en geduchte Ian Hislop, de hoofdredacteur van Private Eye (de Britse tegenhanger van de Franse Canard enchaîné) en Paul Merton tegenover elkaar. De show bestaat al sinds 1990 en trekt regelmatig meer dan vijf miljoen kijkers.
Maar pas op: humor is een serieuze aangelegenheid in het Verenigd Koninkrijk, dat waarschijnlijk het enige land ter wereld is dat zich door zijn humor onderscheidt van de rest. Grove grappen worden niet gewaardeerd, ten minste, niet al te grof. De ideale grap is dubbelzinnig, vol bedekte toespelingen en zelfspot. Opscheppen is een onvergeeflijke misstap en de Amerikaanse gasten die aan de programma’s meedoen, voelen zich over het algemeen compleet verloren. De volledige verbijstering van David Hasselhoff, de ster uit Baywatch, toen hij onlangs meedeed aan 8 out of 10 Cats was exemplarisch.
In dit programma vertelt Jon Richardson, een van de panelleden, onophoudelijk hoe asociaal, stuntelig en onhandig hij wel niet is. “Meestal ga je naar de universiteit om te ontdekken wie je werkelijk bent. Ik ontdekte er dat ik een klootzak was.” Daar is niets van waar, hij is een televisiester en trekt met zijn onemanshows volle zalen. Maar die zelfspot is ‘so British’…
Standaardmodus
In haar boek over de Engelse maatschappij, wijdt antropologe Kate Fox een heel hoofdstuk aan humor. “*I*n andere culturen wordt humor op ‘bepaalde momenten en bepaalde plekken’ gebruikt; het is een aparte, speciale uiting. In Engelse gesprekken klinkt altijd humor door. (…) Humor is onze standaardmodus: het is niet nodig die in te schakelen, maar je kunt hem ook niet uitzetten.” De Engelsen zijn niet per se grappiger dan anderen, zegt ze, maar ze hechten meer waarde aan humor dan anderen.
En dat is dan ook waarom er vrijwel iedere avond een televisieprogramma wordt uitgezonden om ze aan het lachen te maken. En om ze te laten zeggen wat ze normaliter uit beleefdheid niet durven. “Zweet, pijn, uithoudingsvermogen, mensen die hun grenzen verleggen: daarmee vat je tijdens de Olympische Spelen wel samen hoe de underground eruitziet.”
Lees ook deel 5 uit de serie Humor in Europa: Roemeense grappen die de censuur ontglipten
Groot-Brittannië
De beste grappen van het jaar
“Weet je wie hun kinderen pas echt een slechte naam bezorgen? Posh en Becks.” Deze grap, waarin wordt verwezen naar Victoria ‘Posh Spice’ Beckham en haar voetballende echtgenoot David en die hun twee zoons Brooklyn en Romeo hebben genoemd, kwam als beste mop uit de bus bij het Edinburgh Fringe Festival, het festival voor humor en komedie in Schotland. Los van de vraag of de mop op ieders lachspieren werkt, sleepte de bedenker ervan, de Canadees Stewart Francis, de hoogste prijs in de wacht bij de uitreiking van de jaarlijkse Dave Awards voor de grappigste mop van het festival. Hieronder staan nog een paar zeer populaire grappen, die The Guardian publiceerde.
“Ik ben opgevoed als enig kind, tot grote ergernis van mijn zus.” – Will Marsh
“Je weet dat je tot de arbeidersklasse behoort als je tv groter is dan je boekenkast.” – Rob Beckett
“Ik heb meegedaan aan de Olympische zonnebrandspelen – ik heb brons gewonnen.” – Tim Vine
“Mijn moeder is zo’n pessimist dat ze, als er Olympische Spelen zouden zijn voor pessimisme… die niet zou zien zitten" - Nish Kumar
