Toneel geeft Oost-Europeanen een gezicht

In het Zuid-Hollandse Zundert leven Oost-Europese arbeidsmigranten die in de landbouw werken en autochtone Nederlanders volledig langs elkaar heen. Een theatervoorstelling tracht hier verandering in te brengen.

Gepubliceerd op 14 september 2012 om 10:25

We willen de arbeidsmigranten uit Oost-Europa een gezicht geven”, zegt schrijver en theatermakerPeter Dictus zaterdag in een enorme leegstaande tuinbouwkas in Zundert. “Het zijn gewone mensen die hier in grote aantallen zijn neergestreken, maar de rest van het dorp ziet ze niet en draait zich van hen weg. Ze worden alleen gezien als goedkope arbeidskrachten.

**Leden vanHet Zunderts Toneel zijn zaterdagmiddag volop aan het repeteren voor de theaterproductie Moeland - Rijk van de Armen, dat de komende drie weekenden in de kas wordt opgevoerd. Dansers kruipen over de zwarte zandgrond als aardbeienplukkers.

Elders in de kas worden monologen geoefend. “Ik handel, ik koop, ik verkoop, ik verhuur”, zegt een van de acteurs. Hij speelt de huisjesmelker die grof geld verdient aan de verhuur van verkrotte woningen of caravans aan Oost-Europeanen tegen woekerprijzen. “Ik draag m'n steentje bij aan de maatschappij. Ik ben gene kwaaie gast.”**

Totaal gebrek aan interactie

**Tekstschrijver Dictus, inwoner van Zundert, hoopt dat ook veel tuinders en kwekers naar het 'documentair theater' komen kijken. En dat ze na afloop anders tegen het fenomeen arbeidsmigratie aankijken. Want het is niet alleen een economisch verhaal, het is ook een sociaal-maatschappelijk verhaal, over het totale gebrek aan interactie, laat staan integratie.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Zundert is het dichtst bevolkte gebied van Nederland als het gaat om arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa, blijkt uit cijfers van het CBS. Volgens de gemeente wonen er hier zo'n 2.500 'MOE-landers' [Midden- en Oost-Europeanen, red.]. Dat is bijna 12 procent van de lokale bevolking. Andere schattingen lopen zelfs op tot 4.000 personen.

Daar kunnen we letterlijk en figuurlijk niet omheen”, aldus Dictus. “We weten dat ze er zijn, maar we willen ze niet zien. Ze zijn hard nodig op de aardbeienvelden of in de boomkwekerijen, maar als mens moeten ze vooral verborgen blijven.”**

“Ze worden louter als handjes gezien”

*Journalist en fotograaf Riet Pijnappels, ook uit Zundert, fotografeerde diverse migranten op hun werk- en woonplek. De foto-expositie, vanaf komend weekend te zien in de kapel van het voormalige Sint Annaklooster, geeft de Poolse aspergestekers en Litouwse aardbeienpluksters letterlijk een gezicht. “Maar ze worden hier in het dorp louter als handjes gezien*”, zegt Pijnappels.

De meeste Oost-Europeanen wonen op vakantieparken in Zundert. Op camping Fort Oranje staan tientallen krakkemikkige caravans boordevol Polen, Roemenen en Litouwers. “Daar betalen ze nog 500 euro per maand voor ook”, schampert Pijnappels. “Het is pure uitbuiting. Dat is ook een kant van het migratieverhaal.

Dictus verbaast zich over het totaal langs elkaar heen leven van de bevolkingsgroepen. Vorig weekend was het beroemde bloemencorso van Zundert. In het kader van het MOE-landproject is Het Zunderts Toneel enkele weken geleden met ongeveer zeventig Oost-Europeanen langs een paar tenten gefietst waar de praalwagens werden gebouwd. “De Zundertnaren en MOE-landers stonden elkaar aanvankelijk aan te gapen als konijnen tegen de koplamp van een auto.”**

‘Uitgestelde levens’

*Hij erkent dat het ook aan de Oost-Europeanen ligt, die veelal niet geïnteresseerd zijn in integratie. “Ik ken een groep Roemenen die al twaalf jaar lang bij dezelfde kweker werken, tien maanden per jaar. Maar ze noemen zich nog steeds seizoensarbeider. Dat doet me denken aan de Marokkanen die hier vijftig jaar geleden kwamen wonen, om tijdelijk te werken in de conservenfabriek. Ze wonen hier nog steeds, in wat wij de probleemwijk van Zundert noemen.*”

In het theaterstuk laat hij ook de 'uitgestelde levens' van de Oost-Europanen zien. “Ze zijn van huis vertrokken, maar nooit ergens aangekomen. Ze leven in een soort niemandsland. Hun leven zit in de parkeerstand, soms al meer dan tien jaar. Ze dromen, werken en sparen.”**

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp