Kies een taal
*In Brussel hebben diplomaten en EU-ambtenaren opgelucht gereageerd op de verkiezingsuitslag. “Fantastisch hoe Nederland zichzelf heeft overstegen”, concludeerde een van hen. “De redelijkheid is terug, het verstand heeft gezegevierd”. Een andere hooggeplaatste ambtenaar: “Het was ook hoog tijd dat Nederland weer normaal werd*”.
De vrees in Brussel dat de EU-haat zich vanuit Nederland - grondlegger van de EU, triple A-lidstaat - over de rest van Europa zou verspreiden, is vooralsnog geweken. Een vermoedelijke coalitie van VVD en PvdA zal niet met de rug naar de EU staan. Sinds Samsom aan het roer staat, heeft de PvdA immers zijn traditioneel pro-Europese koers hervonden.**
Rutte en De Jager hebben zich als haviken gedragen
**De nieuwe coalitie krijgt komende maanden volop gelegenheid haar positie in de Unie te markeren. In oktober of november komt onherroepelijk de vraag naar voren of Griekenland en Spanje opnieuw geholpen moeten worden met Europees geld. Mede onder druk van de PVV hebben Rutte en CDA-minister van Financiën De Jager zich afgelopen twee jaar als haviken gedragen bij het verstrekken van noodleningen aan wankele eurolanden.
Een coalitie met de PvdA zal een andere toon aanslaan in Brussel. Het stemgedrag blijft vermoedelijk ongewijzigd - een kritisch ja - omdat de huidige VVD/CDA-regering al op de PvdA leunde om de noodhulp goed te keuren. Een grotere ommezwaai is te verwachten bij de plannen van EU-president Van Rompuy om de EU van geheel nieuwe architectuur te voorzien. Voor de verkiezingen schamperde Rutte “geen behoefte” te hebben aan Europese vergezichten, vooral omdat die gepaard gaan met gevoelige machtsoverdracht aan Brussel. Met Samsom naast zich kan Rutte die dooddoener niet meer herhalen.
Van Rompuy en Commissievoorzitter Barroso achten verdere integratie van EU-lidstaten onvermijdelijk willen die hun welvaart en welzijn behouden. In de praktijk betekent dat nog striktere Europese regels voor budgetdiscipline, vergaande afspraken over het te voeren economisch en sociaal beleid, verdere belastingharmonisatie en meer invloed voor het Europees Parlement. De PvdA staat daar open voor en zal premier Rutte als het op besluiten aankomt - eind dit jaar - verplichten tot een “ja, mits” in plaats van een “nee, nooit”.**
Een soepelere opstelling
*Eenzelfde soepeler opstelling valt ook te verwachten in de onderhandelingen over de nieuwe EU-meerjarenbegroting. Het “nul is genoeg*” van Rutte en De Jager (bevriezen van het budget) zal plaatsmaken voor een scenario waarin het EU-budget bescheiden groeit. Een uitkomst die sowieso realistischer is, tenzij Nederland daadwerkelijk bereid zou zijn het budget met zijn veto te torpederen.
Ruttes rol als “etterbakje in Europa” - de typering komt van EU-diplomaten -lijkt uitgespeeld. In plaats van coalities te zoeken met het eurosceptische Londen en Helsinki, kruipt een regering met VVD en PvdA als vanouds tegen het kritische maar constructieve Berlijn aan. Na de verkiezingen is de Nederlandse premier in Europa weer wat meer Duitser geworden.**
Opinie
Luister en doe als de Duitsers
De Nederlanders zouden een voorbeeld moeten nemen aan het “intensieve gedebatteer” in Duitsland naar aanleiding van hetbesluit van het Constitutionele Hof in Karlsruhe, schrijft Ton Nijhuis in De Volkskrant. Nijhuis, directeur van het Duitsland Instituut betreurt dat Nederlanders “nonchalanter omgaan met de mogelijke uitholling van de democratie”:
Nederland zou er goed aan doen de onvrede en zorgen onder de Duitse bevolking serieus te nemen en het gevoel van isolement zo veel mogelijk weg te nemen. Dat kan door de wens van Angela Merkel om tot een politieke unie te komen serieus te nemen[...]Wij moeten duidelijk maken wat wij nu wel en niet van Europa verwachten. [...] Daarmee zouden we bovendien weer eens weg kunnen komen van het morren aan de zijlijn en het initiatief kunnen grijpen. Dat vergroot de kans op daadwerkelijke invloed.[...] door de Duitse zorgen te delen en zelf antwoorden te formuleren, kunnen we proberen te voorkomen dat Duitsland langzaam maar zeker gaat afhaken en geven we tegelijkertijd de Europadiscussie in Nederland meer richting.
