Kies een taal
Er zijn drie Europa's in de Europese Unie, en alle drie hebben ze hun eigen doelstellingen. De gemeenschappelijke Europese begroting, die de drie Europa's placht te verenigen, blijkt steeds vaker een bron van verdeeldheid en zal op de langere termijn onhoudbaar zijn.
Het eerste Europa, dat is getroffen door de schuldencrisis, sluit de rijen om zichzelf voor een ramp te behoeden. Dat lukt niet altijd even goed, maar tot nu toe is het in ieder geval bijeen gebleven.
Het tweede Europa staat aan de zijlijn en ziet nerveus toe hoe de zaken in het eerste Europa zich ontwikkelen. Het wil zich er nog niet bij aansluiten, omdat het niet weet of het eerste Europa wel zal overleven en de toetreding ook kosten met zich meebrengt. Maar het tweede Europa is bang dat als het eerste Europa wél overleeft, de kloof tussen de twee Europa's te groot zal worden. En dat het, als het eenmaal is toegetreden, niet zo veel in de melk te brokkelen zal hebben. Wat een schizofrene toestand.
Het derde Europa is niet echt Europa meer. Het leeft in de schaduw van zijn vroegere glorie, denkt met weemoed aan zijn vroegere imperium, en is overtuigd van zijn uniciteit en vermogen om ook zonder Europa 1 en 2 te kunnen overleven. Het wordt gedomineerd door nationaal egoïsme. Dat is de reden dat het derde Europa het eerste en het tweede voortdurend waarschuwt dat het niet zal aarzelen hun progressie tegen te houden als dat nodig is om zijn eigen belangen te beschermen. Omdat die belangen nu eenmaal vóór alle het andere gaan.
Europa 3 wil zijn eigen weg gaan
De landen van het eerste Europa proberen de integratie en de coördinatie van hun economisch beleid te versnellen, en tegelijkertijd de controle van de sterkere over de zwakkere landen te bestendigen. Europa 2 probeert in de hand te houden wat er in Europa 1 gebeurt, omdat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Europa 3 is blij dat zich een scheuring heeft voorgedaan, want het wil toch allang zijn eigen weg gaan.
Het is niet moeilijk te raden wie wie is in dit verhaal. Het eerste Europa is de eurozone – de zeventien landen die een gemeenschappelijke munt hebben ingevoerd. Het tweede Europa bestaat uit de landen die niet tot de eurozone behoren: Scandinavië en de nieuwe lidstaten, met name Polen. De meesten daarvan, met uitzondering van Denemarken, hebben geen andere keus dan uiteindelijk tot de euro toe te treden – maar niemand weet wanneer dit zal gebeuren.
Het derde Europa is Groot-Brittannië. Dat is alleen 'groot' in naam en hard getroffen door de crisis. Het kampt met het Schotse nationalisme en marginaliseert zichzelf steeds verder in de Europese Unie. David Cameron, de Conservatieve premier, heeft deze week op zijn partijbijeenkomst gezegd dat hij, als het nodig is, tegen de hele begroting van 2014 tot 2020 van de EU zal stemmen.
Een begroting voor drie Europa’s is onverdedigbaar
De gemeenschappelijke begroting had de drie Europa's tot dusver verenigd, maar begint ze nu uiteen te drijven. Berlijn stelt een aparte begroting voor voor de eurozone, dat wil zeggen: voor het eerste Europa. Duitsland betaalt, dus het kan eisen stellen. Lekken naar de Duitse pers duiden erop dat deze begroting zo'n twintig miljard euro zou kunnen omvatten.
Zelfs functionarissen die verantwoordelijk zijn voor het Poolse Europabeleid geven toe dat zo'n begroting vroeg of laat zal worden ingevoerd. Polen wil uiteraard graag dat dit nog even duurt, en hoopt dat het in het leven roepen van een tweede begroting nog niet hoeft te betekenen dat de eerste op de helling wordt gezet. Helaas is dat onwaarschijnlijk. De Britten zullen de helpende hand bieden door de begroting met liefde te blokkeren en hun bijdrage aan de Europese financiën te verminderen.
Het vasthouden aan slechts één begroting voor de drie Europa's is dus onverdedigbaar. Wat Polen kan en moet doen is proberen het scheidingsproces zo veel mogelijk te vertragen, en ervoor zorgen zelf zo snel mogelijk deel te gaan uitmaken van het eerste Europa. Ervan uitgaande dat er dan nog steeds iets is waar we lid van kunnen worden.
