Het Kasteleinsplein in Elsene, Brussel, waar veel jonge expats wonen.

Brussel, toevluchtsoord voor Franse jongeren

Niet alleen de miljardair Bernard Arnault verlaat Frankrijk om in België te gaan wonen: duizenden jonge Franse afgestudeerden verlaten elk jaar hun land, aangetrokken door een toegankelijkere arbeidsmarkt en betere leefomstandigheden. 

Gepubliceerd op 18 oktober 2012 om 11:31
Het Kasteleinsplein in Elsene, Brussel, waar veel jonge expats wonen.

Bernard Arnault wil naar België vertrekken? Hij is niet de enige. Fransen die ietsje minder welgesteld en een tikkeltje jonger zijn dan hij verdringen elkaar bij wijze van spreken in de trein Parijs-Brussel. En in tegenstelling tot “de rijkste man van Frankrijk” emigreren zij in de hoop wel degelijk belasting te betalen, want dat zou betekenen dat ze tenminste een baan gevonden hebben.

Voor een groeiend aantal Franse jongeren lonkt het buitenland en met name Franstalig België om hun loopbaan te beginnen”, vertelt Éric Verhaeghe, auteur van Faut-il quitter la France? [Moeten we Frankrijk verlaten?] Maar waarom trekken ze massaal weg? “De Franse arbeidsmarkt wordt voor hen steeds minder aantrekkelijk”.

Het aantal Fransen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stijgt nog steeds. Volgens het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse bedroeg dat aantal 50.000 in 2010 tegen 34.000 tien jaar eerder. In 2011 was het aantal Fransen dat in het Belgische bevolkingsregister was ingeschreven met 8,1% toegenomen, de derde grootste stijging in West-Europa na Zwitserland en Groot-Brittannië. In deze groep zijn de belastingvluchtelingen in de minderheid, zij maken slechts 2% uit van de ongeveer 250.000 Fransen in België uit.

Grote druk op juniorwerknemers

Wat kunnen we zeggen over die jonge gediplomeerden? “Het is nog een kwestie van tijd voordat we dit verschijnsel in de statistieken terug kunnen vinden”, geeft Éric Verhaeghe toe. Geen cijfers, maar de trek van Franse studenten naar België “is vrij logischerwijs toegenomen met de Europese integratie en de ontwikkeling van uitwisselingsprogramma’s zoals Erasmus. De eenheidsmunt heeft er ook toe bijgedragen. Het aantal Franse studenten in België is sinds die tijd verdubbeld en bedroeg 10.000 tijdens topjaren.” De Belgische regering heeft overigens getracht om maatregelen in te voeren om deze studentenstromen in te dammen, maar deze bleken niet uitvoerbaar te zijn aangezien deze in 2009 als niet-verenigbaar met het gemeenschapsrecht werden beschouwd.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Een ander type mobiliteit is die van werknemers. In Frankrijk bestaat een programma (het VIE – Volontariat International en Entreprises) voor jongeren onder de 28 jaar om tijdelijk in het buitenland te kunnen werken. België is zeer in trek bij de Fransen. Bij Franse jongeren “is België de derde VIE-bestemming in Europa (na Groot-Brittannië en Duitsland), en de vijfde in de wereld”, aldus Ubifrance [Frans agentschap voor de internationale ontwikkeling van Franse ondernemingen].

Wat drijft deze afgestudeerden die Frankrijk de rug hebben toegekeerd? De instabiele situatie in Frankrijk heeft hen, ondanks hun diploma’s, ontmoedigd en beangstigd. Daarnaast verlangen ze ernaar om ergens anders heen te gaan, naar een land dat als bijzonder eenvoudig en gastvrij wordt beschouwd.

In feite ontvluchten ze de Franse arbeidsmarkt die ze als vijandig en gesloten ervaren. Bijvoorbeeld Louise (25), afgestudeerd in de politieke wetenschappen. Nadat zij logischerwijs haar geluk eerst in Parijs had beproefd, waar zij “een afmattende ervaring heeft gehad, die werd gekenmerkt door ‘métro-boulot-dodo’ [metro, werken, slapen] en een vrij grote druk op juniorwerknemers”, heeft zij haar boeltje gepakt en is naar Brussel vertrokken: “Verhuisd op donderdag en op vrijdag het contract getekend. Alles is heel snel gegaan.

Zonder veel werkervaring aan de slag

Is de arbeidsmarkt in België toegankelijker? “België maakt deel uit van de Europese top vijf in termen van werkgelegenheid”, aldus een medewerker van Pôle emploi international [de internationale afdeling van het arbeidsbureau]. Met name voor hoogopgeleide schoolverlaters. Niettemin is het in bepaalde sectoren net zo problematisch als in Frankrijk om een baan te vinden.

Een ander criterium is dat de opstart flexibeler en het netwerk toegankelijker is. Dat vindt ook Ninon (27), afgestudeerd in industriële vormgeving in Parijs. Sinds één jaar woont hij in Brussel. “Ik heb werk gezocht in Parijs, maar dat was echt een hel. Toen heb ik geprobeerd om een stageplek te vinden, maar dat was niet meer mogelijk omdat ik niet meer studeerde. Na een half jaar heb ik voor Brussel gekozen, waar ze flexibeler zijn.” Een stage is nog niet het paradijs (lage vergoeding en een tijdelijk contract), maar in Brussel lijken de stages tenminste nog… op stages “en niet op een verkapte dienstbetrekking zoals in Parijs: je kunt zonder veel werkervaring aan de slag, want je bent er om te leren. En al heel snel word je op interessante projecten gezet, terwijl je in Parijs net als bij de slager een nummertje moet trekken en je beurt moet afwachten tot je leuke opdrachten krijgt.

Het opbouwen van een zakelijk netwerk lijkt in Brussel ook makkelijker te gaan. Ook al blijft een baan de heilige graal, door de bank genomen is het ook minder angstaanjagend om voor jezelf te beginnen: “Zo gooien mensen zich in de creatieve sector veel sneller in het diepe dan in Parijs”, licht Ninon toe.

Parijzenaren hebben slechte naam

Bovendien biedt Brussel voor steeds meer professionals carrièrekansen. Voor Sophie (26), net afgestudeerd in gezondheid/milieu aan de EHESP, een hogeschool voor gezondheidsstudies in Parijs, is het bijna verplichte kost: “80% van de wetgeving op milieugebied ontstaat hier. Je moet er even aan gesnuffeld hebben, al is het alleen maar om een netwerk op te bouwen.

In Brussel is de financiële druk ook minder groot. Volgens een internationaal onderzoek naar de kosten van levensonderhoud dat in 2011 door Mercer is uitgevoerd, staat Brussel op de 62e plaats, na Bratislava en Athene, terwijl Parijs op de 27e plaats staat. Dan is er nog de kwestie van de huisvesting, een aspect dat vele expats er toe heeft aangezet Frankrijk te verlaten. Volgens het Europese ranglijst van steden met de hoogste huurprijzen in 2011 kan Parijs (6e plaats) zich bij lange na niet meten met Brussel (26e plaats). “Voor een huur van 380 euro deel ik een huis met een tuin, kippen en een moestuin!” vertelt Ninon. “En dat slechts op 5 minuten van het Flageyplein, een jonge, trendy en multiculturele wijk.” Voor die prijs is het geen sinecure om een studio in Parijs te vinden..

Een baan is dus het voornaamste doel, de huisvesting en levensonderhoud wordt gezien als gunstige bijkomstigheden, en, als kers op de ‘expat-taart’: een duidelijk beter kwaliteit van leven. Een lagere bevolkingsdichtheid, groene ruimten en een cultuur die minder elitair en toegankelijker is dan in Parijs.

De Belgen kennen dit migratiefenomeen in hun land wel langer dan vandaag… Ze hebben namelijk een uitstekende reputatie bij de expats. Maar de Belgen klagen wel steen en been over de Fransen, omdat deze in België de prijzen opdrijven, en met name over de Parijzenaren die een slechte naam hebben… Belgen zijn wel goed maar niet gek.

Fiscus

Kapitaalvlucht vanuit België

Terwijl sommige rijke personen zich in België vestigen, ontvluchten een aantal multinationals juist het land. Dit is bijvoorbeeld het geval voor internationale ondernemingen die “bang zijn hun fiscale voordelen te zien afnemen”, schrijftLe Monde. Als voorbeeld voert de Franse krant het staalbedrijf Arcelor Mittal aan dat “37 miljard euro van zijn interne bank gevestigd in België” heeft weggenomen en een groot deel van dit bedrag gaat overhevelen naar Luxemburg. Maar ook de Nederlandse multinational Philips, of de Finse energiereus Fortum hebben hun kapitaal overgebracht naar hun moederland. Le Monde voert aan:

[Deze bewegingen] zouden in verband kunnen staan met onderzoeken van de Bijzondere Belastinginspectie (BBI). De onderzoekers baseren zich op nieuwe regelgeving binnen de zogenoemde anti-misbruikwet die puur financiële transacties verbiedt, net als overboekingen en kunstgrepen die maximale belastingvermindering ten doel hebben. […] Zo is de notionele intrestaftrek, [aftrek voor risicokapitaal waardoor bedrijven genieten van een voordelige belastingregeling, red.], sinds eind 2011 minder interessant geworden. Deze veranderingen zouden onzekerheid in de financiële wereld hebben bewerkstelligd.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp