Kies een taal
Kunt u hier even een vingerafdruk plaatsen? Een bank in Washington wil bij het verzilveren van een cheque niet alleen een handtekening maar ook een afdruk van een duim. Wat ze met die afdruk gaan doen en hoelang de afdruk bewaard wordt? Het bankpersoneel weet het niet. En er bestaan geen regels voor. In de VS zijn bedrijven koning. Zij mogen naar hartenlust persoonlijke gegevens verzamelen, die zo lang bewaren als ze willen en ze verkopen aan andere bedrijven.
Bij de website Facebook is het verzamelen van persoonlijke gegevens zelfs het hoofddoel van de onderneming.
Zoveel vrijheid als het bedrijfsleven, heeft de Amerikaanse overheid niet. Maar hoe de waarborgen precies luiden, hangt erg van het onderwerp af. Persoonsgegevens in de gezondheidszorg zijn bijvoorbeeld wel goed afgeschermd. Bewaartermijnen, als daar al iets over is geregeld, zijn lang: tientallen jaren. De Amerikaanse overheid kan ook de door commerciële partijen als telefoon- of creditcardmaatschappijen verzamelde gegevens opvragen.
"De EU neemt de privacy serieus en de VS niet"
Daarnaast heeft de Amerikaanse overheid sinds de aanslagen van 11 september 2001 een zeer ruime bevoegdheid als het gaat om onderzoek naar terroristen. En het is precies vanwege dat laatste dat de VS Europese bank- en passagiersgegevens wil ontvangen. Het Europees parlement is huiverig. In de Europese Unie is de bescherming van persoonlijke gegevens een grondrecht. Het betekent onder meer dat iemand altijd de eigenaar blijft van zijn eigen persoonsgegevens. Ook als iemand bij het aangaan van een contract of het kopen van een product persoonlijke gegevens verstrekt, mag een overheid of bedrijf die gegevens alleen voor een eigen duidelijk omschreven doel benutten en deze niet aan derden verstrekken.
De Amerikaanse hoogleraar recht Adam Levitin vatte op 21 juni in een zaaltje op de Georgetown School of Law in Washington samen dat de twee continenten een “verschillende filosofische benadering” hebben over wie de eigenaar is van persoonlijke data. "De EU neemt de privacy serieus en de VS niet". Het Europees parlement heeft vandaag ingestemd met de overdracht van Europese bankgegevens aan de VS, nadat er op voorspraak van het parlement waarborgen in het contract zijn aangebracht voor de privacy. "Ideaal is dit contract nog altijd niet”, zegt de Nederlandse europarlementariër Sophie in ’t Veld in Straatsburg, Nog altijd worden er grote hoeveelheden gegevens over onschuldige mensen naar de VS gestuurd, en is het aan de VS er de gegevens van terroristen uit te filteren. Probleem is dat als het Europees parlement nu weer ’nee’ zou hebben gezegd, zoals het in februari tegen een eerdere versie van het contract deed, de Verenigde Staten verder zouden gaan met het sluiten van bilaterale akkoorden met allerlei Europese landen.
"De nationale parlementen zitten te slapen"
In ’t Veld leidt in het Europarlement de discussie over de passagiersgegevens waarover later, waarschijnlijk in het najaar, gestemd moet worden."De onderhandelingen over de overdracht van passagiersgegevens zijn nog ingewikkelder”, voorspelt ze. "De bankgegevens zijn in beheer bij het Amerikaanse ministerie van financiën. Daar zijn ze nog wel redelijk. Maar de passagiersgegevens worden bewaard door het departement van binnenlandse veiligheid. Die zijn knalhard. Met de bankgegevens heeft de EU in het nieuwe verdrag afgetimmerd dat die uitsluitend voor het opsporen van terroristen worden gebruikt. Het departement van binnenlandse veiligheid heeft een heel ruim mandaat. Die gaan ook over dierziekten, over natuurrampen en over immigratie. Het is helemaal niet duidelijk of de passagiersgegevens behalve voor het opsporen van terroristen niet ook voor allerlei andere doeleinden gebruikt worden.”
In ’t Veld maakt zich kwaad dat de Europese lidstaten dit allemaal zo luchtig opnemen. “Ze vergeten dat we nog nooit een serieuze evaluatie hebben gezien van wat dat verzamelen aan data nou concreet heeft opgeleverd aan verhinderde terreuraanvallen. De Amerikanen zeggen wel dat ze via de passagiersgegevens jaarlijks zo’n 2000 verdachte personen op het spoor zijn gekomen. Maar ze vertellen er niet bij tot hoeveel vervolgingen en veroordelingen dat heeft geleid. Er zijn gevallen bekend dat mensen bij de gate worden tegengehouden die werken voor ontwikkelingsorganisaties en die vanwege hun werk toevallig wel eens contact hebben gehad met vertegenwoordigers van de Farc of Hamas. De nationale parlementen zitten te slapen. Ze stellen een paar Kamervragen, maar zodra in het antwoord de woorden ’terreurbestrijding’ en ’inlichtingendienst’ vallen, vinden ze het wel weer best.”
Overeenkomst SWIFT II
Analyse van gegevens zal gecontroleerd worden
Met de overeenkomst tussen de EU en de Verenigde Staten die op 8 juli is goedgekeurd door het Europees Parlement, kunnen bankgegevens van het bedrijf Swift van Europese ingezetenen worden overgedragen naar de Verenigde Staten. In de overeenkomst, die op 1 augustus van kracht zal zijn, staat ook dat een “onafhankelijk persoon zal controleren hoe de persoonlijke gegevens worden geanalyseerd door de Amerikaanse autoriteiten als zij onderzoek doen naar de financiering van terroristische activiteiten”, zovalt te lezen opEUobserver.**
De tekst van de overeenkomst spreekt ook van “de mogelijkheid een Programma ter Bestrijding van Terrorismefinanciering op te stellen, net als het programma dat in de Verenigde Staten op poten is gezet na de aanslagen van 11 september” [het Terrorism Finance Tracking Program], merkt de nieuwssite op. “In de tweede helft van 2011 zal de Europese Commissie een technische evaluatie doen”.
