Kies een taal
Is het einde van de tunnel in zicht? De markten hebben natuurlijk met smart gewacht op de publicatie van de stresstests, of weerstandstests, vanavond, waarmee de gezondheidstoestand van de banken van de Europese Unie kan worden ingeschat. Maar als er weinig lijken uit de kast komen en als de voorwaarden van deze tests overtuigend worden geacht, dan zal dat de investeerders voorgoed geruststellen.
Want al enige dagen lijken de markten de paniek van de afgelopen zes maanden te boven te zijn gekomen. Deze paniekgolf had geleid tot een aanval op de soevereine schulden van de zuidelijke eurozonelanden. De snelle waardestijging van de euro, die afgelopen vrijdag even boven de 1,30 dollar kwam maar twee maanden lang ten opzichte van de dollar daalde (sindsdien schommelt hij tussen de 1,28 en 1,29, ver van de 1,19 van begin juni) is daar een teken van. Zelfs de verlaging van maandag, door Moody’s, van de rating van Ierland, na de verlaging op 14 juli van de beoordeling van Portugal, heeft het vuur niet opnieuw aangewakkerd.
Griekenland en Spanje terug op de kapitaalmarkten
Maandag verbaasdede New York Times zich in een lang artikel over deze “snelle verandering van de geestesgesteldheid van de investeerders”. Die ontwijken de eurozone niet meer, in tegendeel. Zo is Griekenland weer terug op de markten met een lening op 13 juli van 1,65 miljard tegen een weliswaar hoge langetermijnrente (4,65% op zes maanden), maar nauwelijks meer dan twee maanden geleden toen het land zijn bezuinigingsplannen nog niet had aangekondigd.
Spanje, dat een tijdje met besmetting werd bedreigd, is er in juli ook in geslaagd drie keer staatsobligaties uit te geven. Hetzelfde geldt voor Portugal en Italië. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft zijn afkoop van soevereine schulden aanmerkelijk vertraagd, na delging van meer dan 60 miljard staatsobligaties, een teken dat de situatie weer normaal wordt.
De definitieve invoering van het Europese Stabilisatiemechanisme na het ultieme nationale groene licht van Slowakije, waarop tot 15 juli moest worden gewacht, heeft ruimschoots bijgedragen aan het kalmeren van de markten. Zoals Jean-Claude Juncker, Eerste Minister van Luxemburg en voorzitter van de Eurogroep, aan Libération toevertrouwde, “voortaan hebben we de noodzakelijke martelwerktuigen klaar liggen om op te treden als de markten weer een land van de eurozone aanvallen”. Dit fonds beschikt over een leningscapaciteit van 440 miljard euro waaraan de 60 miljard kan worden toegevoegd die de Commissie aan de markten kan opleggen, en dat werkt afschrikkend.
Duitse "stabiliteitscultuur" terug van weggeweest
De investeerders zijn ook gerustgesteld door de bezuinigingsplannen van de landen om hun slechte staatsfinanciën te saneren. Die van Griekenland, de strengste, beginnen vruchten af te werpen: het IMF en de Commissie onderstrepen de “aanmerkelijke vooruitgang” die Griekenland bewerkstelligd heeft. Het land is erin geslaagd in de eerste helft van 2010 het begrotingstekort met bijna 50% te verminderen ten opzichte van dezelfde periode in 2009. En ook het feit dat Frankrijk de Duitse verzoeken heeft ingewilligd om het stabiliteitspact drastisch te versterken, hetgeen woensdag officieel geworden is, kan slechts bijdragen aan het groeiende gevoel dat de Duitse “stabiliteitscultuur” weer terug van weggeweest is.
Ten slotte nog één ding waardoor de eurozone weer in de gratie is: de investeerders zijn momenteel erg ongerust over de Amerikaanse groei, die een nieuwe recessie doet vrezen. Nog afgezien van het feit dat een aantal Amerikaanse staten aan de rand van een faillissement staat, zoals Illinois, Californië, Ohio, Michigan, Florida en New Jersey… De markten worden zich er bewust van dat de begrotingssituatie van de Verenigde Staten (maar ook van Groot-Brittannië) veel slechter is dan die van Griekenland of Spanje, en de staatsschuld dreigt volgens de Bank for International Settlements (BIS) binnen dertig jaar ondraaglijke niveaus te bereiken, ondanks hun bezuinigingsbeleid (naar schatting 300 à 500% van het BBP in Groot-Brittannië en 200 à 430% voor de Verenigde Staten…).
De markten blijven dus op hun hoede zoals het niveau van de rentepercentages van de CDS van verschillende landen in de eurozone aantoont, de fameuze “credit default swap”, verzekeringen die afgesloten worden door de kredietverleners om zich in te dekken tegen een eventueel in gebreke blijven van de staat. Dat wijst erop dat de markten nog steeds gokken op de insolvabiliteit van Griekenland, maar ook van Ierland, Spanje of Portugal… Het Europese Stabilisatiemechanisme heeft een looptijd van drie jaar maar “de crisis van de soevereine schuld zal binnen drie jaar niet helemaal voorbij zijn”, schat Laurence Boone, hoofdeconome bij Barclays Capital Frankrijk. Ondertussen nemen de markten de begrotingsplannen voor 2011 die de lidstaten in het najaar bekendgemaakt hebben onder de loep: “Bezuinigen is nodig, maar beleidselementen die de recessie aanwakkeren moeten worden vermeden”, waarschuwt zij.
Vanuit Spanje en Griekenland bezien
Met smart wachten op de stresstest
In twee landen werd met smart gewacht op de resultaten van de stresstests: Griekenland, dat probeert uit de gevarenzone voor faillissement te komen, en Spanje, waar de banksector aan de crisis leek blootgesteld.
Voordat de uitslagen bekend werden,anticipeerde de Spaanse krant El País op het omvallen van verschillende Spaanse banken, wat een behoefte aan herkapitalisatie tot gevolg zou hebben, maar merkte op dat “de beste instellingen [met name Banco Santander en BBVA] een goed cijfer zullen krijgen”.
Om de markten gerust te stellen, “heeft de Spaanse banksector meer van haar geheimen blootgegeven” dan de hele Europese sector samen,merkt Público op, een ander Spaans dagblad. 95% van de Spaanse bankinstellingen zijn aan de test onderworpen, tegen gemiddeld 50% in de overige landen. Público legt uit dat het Spaanse banksysteem de afgelopen maanden “gegeseld” is door de internationale markten en dat de regering en de Spaanse Bank, “gedwongen door de banken zelf”, wilden aantonen dat hun situatie “gezond” is.
In Griekenlanddenkt de krant Kathimerinidat zes banken van het land, dat wil zeggen slechts 85% van het banksysteem, voor de tests zullen slagen, wat “ongetwijfeld een knauw zou geven aan de positieve schattingen over de economie van het land”. De Griekse banken lopen meer gevaar dan hun Europese collega’s, verklaart het dagblad, omdat zij veel staatsobligaties hebben en de staat in een crisis verkeert. Een situatie die gunstig is voor het vormen van grote groepen, waarbij de meest solide banken de zwaksten opkopen.
