Kies een taal
In zijn toespraak van 27 juli te Ankara liet de Britse premier David Cameron merken hoe geërgerd hij was over de trage onderhandelingen en beloofde hij zich in te zetten voor het Turkse lidmaatschap van de EU. Denis MacShane, voormalig Labour-minister van Europese Zaken, was aanvankelijk enthousiast over het nieuws in The Guardian. "*We zouden blij moeten zijn dat David Cameron*de pro-Turkse diplomatie van Tony Blair voortzet in Ankara," schrijft hij, terwijl hij lezers eraan herinnert dat de Britse ex-premier "in zijn eentje de Europese Raad heeft overgehaald om een begindatum voor onderhandelingen over de toetreding van Turkije af te spreken".
Cameron heeft echter te maken met een "ander politiek landschap in de EU": Duitsland en Frankrijk steunden eerder het initiatief van Blair, maar staan nu gewoonweg vijandig tegenover de Turkse toetreding tot de EU. MacShane merkt op dat "de stem van het Verenigd Koninkrijk afwezig is in het belangrijke politieke debat over Turkije nadat Cameron heeft besloten weg te lopen uit de belangrijkste centrumrechtse politieke groepering waarbinnen Angela Merkel, Nicolas Sarkozy en de meest andere heersende EU-partijen beraadslagen".
Turkije ondergaat een "oneerlijke, vernederende behandeling"
Turkije gooit ook zijn eigen glazen in, voert hij aan. "Gisteren zei de Turkse minister van Handel dat Turkije de Europese sancties tegen Iran zou afwijzen of zelfs zou tegenwerken. Is dit verstandig wanneer Ankara toenadering wil zoeken tot de EU?" Dan is er ook nog de voortslepende kwestie rond Cyprus: "Turkije slaagt erin om van de Cypriotische kiezelsteen in zijn schoen een cactus in zijn broek te maken door te weigeren enigszins tegemoet te komen aan de legitieme zorgen van Cyprus." Desalniettemin merkt hij op dat "de anti-Turkse grootmachten van de EU zich verschuilen achter de Grieken en Cyprioten, die zich in bochten wringen over de Cypriotische kwestie."
Het Britse conservatieve parlementslid Daniel Hannan looft in de Daily Telegraph de toespraak van Cameron en haalt uit naar de EU vanwege de "oneerlijke, vernederende behandeling" van het dichtbevolkte moslimbuurland. Hij voert aan dat het Turkse lidmaatschap "strategisch waardevol is: een manier om een toonaangevende moslimdemocratie te ondersteunen en mogelijk gaandeweg het Europese federalisme af te zwakken."
"Als ik Turk zou zijn, zou ik tegen EU-lidmaatschap zijn"
Sinds het begin van de toetredingsonderhandelingen in oktober 2005 heeft Brussel "Turkije alleen maar een worst voorgehouden. Turkije werd gedwongen vernederende hervormingen te accepteren, zoals de status van minderheden en de geschiedenis van de Armeense massamoorden in 1915. Turkije wordt autoritair genoemd wanneer het de symbolen van islamitische toewijding beperkt en fundamentalistisch als het dit niet doet."
"Als ik echter Turk zou zijn," schrijft het eurosceptische parlementslid, "zou ik tegen het Europese lidmaatschap zijn. Turkije is een dynamisch land met – in schril contrast met de EU – een jonge bevolking. Het laatste wat het land nodig heeft, is wel de 48-urige werkweek, het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, de euro en de overige aspecten van het Brusselse corporatisme. Waarom zou je jezelf beperken tot een krimpend deel van de wereldeconomie terwijl je interessante nieuwe markten ten oosten hebt liggen?"
De "toeristische route" naar Brussel in plaats van "de snelweg"
Een sceptische Frankfurter Allgemeine Zeitung laat geen spaan heel van de bewering van Cameron dat een land dat lid van de NAVO-coalitie is en in Afghanistan vecht, moet worden gevraagd om "het kamp te bewaken, maar niet in de tent mag komen". Als het NAVO-lidmaatschap een criterium voor lidmaatschap is, "moet de EU ook Canada en de Amerikanen toelaten. Beide landen hebben veel minder gemeen met Europa; en vanuit geografisch oogpunt heeft Turkije slechts een heel klein stuk dat 'Europees' is. Maar zonder gekheid: waarom gelooft Cameron echt - en wat bezielt hem - dat hij zonder gevaar van mening kan verschillen met Europa? Het verschil van mening tussen de Britten en Parijs en Berlijn is enorm, en dit belangrijke element kan niet terzijde worden geschoven."
Amanda Paul, die artikelen schrijft voor de krant Zaman uit Istanbul, merkt op dat "de weg tot nu toe vol kuilen is geweest. Dit betekent dat Turkije de 'toeristische route' in plaats van de 'snelweg' naar Brussel neemt." Belangrijke lidstaten, zo merkt ze op, kunnen Turkije dan wel een waardevolle partner van groot strategisch belang vinden, maar tegelijkertijd vinden ze het land gewoon te verschillend. "Klaarblijkelijk is de Europese slogan 'kracht in diversiteit' niet van toepassing op Turkije," sneert ze.
"De EU en Turkije zitten in een achtbaan"
Zal de toespraak van Cameron iets opleveren? "Turkije kan hem vragen om de daad bij het woord te voegen. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan door hem onder druk te zetten in de kwestie rond Cyprus." Het probleem is echter, merkt ze op, dat zelfs met de beste wil van de wereld het negatieve beeld van Turkije, dat bezig is met een 'omvangrijke transformatie', bijna altijd de overhand zal hebben. "Turkije wordt hoofdzakelijk gezien als een leuk vakantieland, maar absoluut niet als het soort land dat we tot de club willen toelaten."
"De EU en Turkije," schrijft ze, "zitten in een achtbaan. Er zijn veel ups en downs geweest en het nodige moet nog komen. Helaas gaan achtbanen nooit ergens heen; ze zijn bedoeld om alsmaar rond te blijven rijden, met tussentijds een vreemde halte. Dit kan ook het geval blijken te zijn met de betrekkingen tussen Turkije en de EU."
