Kies een taal
p>We zijn eenvoudigweg getuige van het "verval van het Berlusconisme", vindt El País. Binnen enkele jaren is Silvio Berlusconi erin geslaagd “het diepe verlangen naar stabiliteit” van de Italianen, moe van decennialange politieke fragmentatie, te bevredigen, door “centrum-rechts, met de goedkeuring van het Vaticaan en de ondernemers te verenigen." Vandaag botst zijn macht echter met de “morele vraag” die opgeworpen is door de oprichter van het Volk van de Vrijheid (PDL), Gianfranco Fini.
Fini en zijn medestanders, zo schrijft het Madrileense dagblad, “brengen het voortbestaan van de regering in gevaar, iedere keer als er sprake is van corruptie, machtsmisbruik of simpelweg onfatsoenmijk gedrag van ministers. Iedere keer dat de regering het indivuele belang voor laat gaan op het publieke belang”. Maar Berlusconi “zal blijven vechten om zijn regeertermijn, die in 2013 afloopt, vol te maken”, stelt El Pais. De krant vindt echter ook dat “hoewel hij nog kan winnen (...) het Berlusconisme inmiddels dodelijk gewond is,” want “hij is er niet in geslaagd om een leiderschap neer te zetten om het land op een coherente manier te regeren. Dat is veel ernstiger voor Italië dan de slechte staat van de economie of zijn seksuele uitspattingen”.
"De macht brokkelt af", schrijft de Zeit. De krant vindt dat het ‘systeem Berlusconi’ – "de Italiaanse staat met voeten treden en trouwe aanhangers belonen" – bezig is zich tegen zijn meester te keren. "Tot nu toe", aldus het Duitse blad, "rustte het succes van Berlusconi op de afkeer van de Italianen van de staat. Hij beloofde inderdaad aan zijn kiezers hen te beschermen tegen de overheidsbemoeienis. In het Italië van Berlusconi werden de staat en zijn instituten een tegenstander waarvoor de charismatische leider zijn cliënten beschermde. Stap voor stap, bevrijdde Berlusconi de Italianen van deze vijandige staat en voerde amnestie in voor belastingfraudeurs en illegale bouwers. Daar waar de belastingwetgeving en de bouwvoorschriften optioneel werden, kon iedereen profiteren".
"Maar nu", zo vervolgt de Zeit, "constateren de Italianen dat hun grote vrijheid in werkelijkheid niets anders is dan het recht van de sterkste. Uiteindelijk profiteren weinigen echt van het systeem Berlusconi, en bovendien vormen zij al lang een soort criminele oligarchie die contacten heeft met de maffia. Het wordt nu gevaarlijk voor pour Berlusconi de indruk te geven dat hij de contrôle over zijn oligarchen kwijt is. Het is het begin van een proces dat zeer lang kan duren en dus zeer schadelijk zal zijn voor Italië. Aangezien de oppositie zwak is, zal zij, zoals zo vaak, slechts toeschouwer kunnen zijn van het uiteenvallen van het systeem Berlusconi. En er is nog geen zicht op een ander systeem."
De crisis binnen de meerderheid in Rome zal waarschijnlijk geen gevolgen hebben voor de positie en de politiek van Italië binnen de Europese Unie. Als we The Economist moeten geloven, heeft Italië, ook al is het een van de oprichters van de Unie, altijd een beperktere invloed gehad dan zijn economisch en demografisch gewicht verdient. Of het nu gaat om het verdedigen van zijn nationale belangen, of om het "hard spelen", Italië is lange tijd tevreden geweest met een tweederangsrol. Getekend door de "onophoudelijk strijd" tussen partijen die "iedere coherente aanpak van de Europese politiek ondermijnen", heeft het land een lange traditie van "onachtzaamheid" ten opzichte van de Europese instellingen. Dat heeft zich vertaald in een "bijna unieke situatie in de EU" waarin "geen stabiele allianties bestaan, zelfs niet met andere Middellandse Zeelanden" en, tot recentelijk, door een gebrek aan "coördinatie van de Europese politiek tussen de verschillende ministeries onderling".
De laatste jaren, zo merkt The Economist op, is er wel wat vooruitgang geboekt, voornamelijk als gevolg van een grotere politieke stabiliteit van de achtereenvolgende regeringen Berlusconi. Maar de Italiaanse premier heeft het uitgangspunt niet fundamenteel gewijzigd. "Voor de Italiaanse regeringsleider is Europa saai." In de buitenlandse politiek bewaart hij zijn enthousiasme voor de persoonlijke diplomatieke relaties met de leiders van landen als Turkije, Rusland, Wit-Rusland en Libië en de landen in Centraal Azië - landen buiten de EU die niet allemaal een bijzonder goede reputatie in Brussel hebben".
Vanuit Italië bekeken
Een reeds lang aangekondigde scheiding
De ochtend na het besluit van de directie van Het Volk van de Vrijheid (PDL) om mede-oprichter Gianfranco Fini te royeren, reageert Il Riformista ironisch op het einde van de partij van Silvio Berlusconi, met een overlijdensbericht op de voorpagina: "PDL, twee jaar oud, en na een lange lijdensweg vroegtijdig overleden". La Repubblica legt uit dat de spanningen tussen de regeringsleider en de voorzitter van de Italiaanse Kamer al een paar maanden geleden ontstonden en dat op 29 juli de partij Fini en de zijnen "onverenigbaar" verklaarde met de partijlijn en hem nu hebben gevraagd zijn functie neer te leggen.
Fini en zijn postfascistische Nationale Alliantie sloten zich in 2009 aan bij Forza Italia, de partij van Berlusconi, waaruit vervolgens de PDL ontstond. Hij betaalt nu de prijs voor zijn positie ten gunste van het respecteren van de wet, op het moment dat verschillende intimi van de Cavaliere in corruptieschandalen verwikkeld zijn. Een strategie om afstand te nemen, zo schrijft La Repubblica in haar hoofdredactioneel commentaar, "die hem een electorale en mediagenieke voorsprong geeft, van waaruit een centrum-rechtse cultuur zou kunnen ontstaan, die als eerste zal gaan praten van orde en regels, van moraal en Grondwet".
