Kies een taal
De lijst met bedreigingen lijkt eindeloos. Verwoesting van de leefomgeving, mateloze overbevissing, vervuiling, opwarming van de aarde en enorme lozingen van mestoverschotten en afvalwater hakken in op de ongeveer 17.000 levende soorten in de Middellandse Zee. "En die bedreigingen worden waarschijnlijk in de toekomst nog groter, vooral als ze verbonden zijn met klimaatverandering en de verslechtering van de leefomgeving", meent een van de medewerkers aan het onderzoek, Marta Coll, onderzoekster voor het CSIC [het Spaanse equivalent voor de Nederlandse NWO] aan het Instituut voor Maritiem Onderzoek in Barcelona.
En er komen steeds meer gevaren bij. Volgens dit nieuwe onderzoek, dat deel uitmaakt van het internationale project van de Inventarisatie van het maritieme leven, zijn hele legioenen van van meer dan 600 ‘vreemde’ soorten la grande bleue binnengevallen. Meer dan de helft daarvan komt uit de Rode Zee en zijn via het Suezkanaal gekomen. Andere (22% van het totaal) zijn met boten uit andere werelddelen meegelift. En één van de tien is ontsnapt uit bassins van aquacultuur.
De gevolgen van de aanwezigheid van deze indringers in de Mediterranee zijn moeilijk te meten. De schrijvers van het onderzoek, dat op 2 augustus is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PloS ONE, noemen het geval van de Mnemiopsis leidyi, een soort kwal die de Europese wateren is binnengekomen met boten vanuit het Noord-Westen van de Atlantische Oceaan en die zich in 2009 heeft verspreid van Israël tot Spanje. In de jaren 80 heeft deze kwal enorme schade aangericht in de Zwarte Zee en een daling van de ansjovispopulatie veroorzaakt die grote economische verliezen tot gevolg had. Een aantal van deze ‘vreemde’ soorten komen uit tropische zeeën en gedijen goed bij de opwarming van het water. In de jaren 80 schommelde de temperatuur van het oppervlaktewater aan de Middellandse zeekust tussen 16,26 °C in het westelijke deel en 22,75 °C in het oosten. Wetenschappers schatten nu echter dat deze temperatuur rond 2050 in sommige gebieden de 24 °C zal overschrijden, benadrukt Bhavani Narayanaswamy, woordvoerder voor Census of Marine Life, de Europese inventarisatie van het maritieme leven. "*Onder de meest bedreigde soorten in de Mediterranee bevinden zich de koralen in de diepe en koude wateren. Ze kunnen het warmere water niet ontvluchten en hun populaties worden steeds kleiner*" , zegt Bhavani Narayanaswamy, die zelfs vreest voor "het lokaal uitsterven van soorten".
60% van het afvalwater wordt direct in zee geloosd
Het Initiatief Horizon 2020 dat vier jaar geleden is gestart door de Europese Commissie lijkt nog het meest op een reddingsoperatie van de Middellandse Zee. Het doel is ambitieus: de vervuiling op drastische wijze terugdringen. De gemeenschappelijke uitvoerder komt zelf met de cijfers die de omvang van deze uitdaging aangeven. Er wonen meer dan 140 miljoen mensen aan de kust van la grande bleue, en het gebied ontvangt elk jaar 175 miljoen bezoekers. In 2025 zal de helft van de kust verstedelijkt zijn, begraven onder beton. Volgens de Commissie komt 80% van de druk die wordt uitgeoefend op de organismes in zee van het vaste land. Meer dan de helft van de stedelijke centra van meer dan 100.000 inwoners beschikken niet over fabrieken voor het behandelen van afvalwater. En 60% hiervan wordt direct in zee geloosd.
Bhavani Narayanaswamy blijft sceptisch : "Ik ben er helemaal niet zeker van dat het terugdringen van de lozingen van de industrie, de landbouw en de steden ervoor zal zorgen dat het Mediterrane ecosysteem weer wordt hoe het was". Voor Josep María Gasol, co-auteur en ook onderzoeker aan het Instituut voor Maritiem Onderzoek in Barcelona, was "het meest verbazingwekkende wat we hebben vastgesteld is dat we niets weten". De nieuwe cijfers van de Inventarisatie van het maritieme leven noemen 17.000 maritieme soorten die door de wetenschap in het Mediterrane bassin worden beschreven, dat is meer dan het dubbele dan de meest recente schattingen. Toch blijft 75% van de soorten die in de diepten van de Middellandse Zee leven onbekend: die kunnen verdwijnen zonder dat er iemand ooit aan de noodrem zal trekken.
Olieboringen
Oproep tot moratorium boringen Middellandse Zee
De Italiaanse minister van Milieu heeft 21 landen die aan de Middellandse Zee grenzen opgeroepen een moratorium te vragen op gevaarlijke gas- en olieboringen. Het gaat met name om olieboringen op grote zeediepte en olie- en gasvelden onder hoge druk of met een hoge temperatuur. Na de ramp door de ontploffing van het olieplatform van BP in de Golf van Mexico zou zo’n moratorium “Europa de tijd geven om een nieuwe strategie uit te stippelen die is toegesneden op de Middellandse Zee”, aldus de Italiaanse krant Il Sole 24 Ore. Volgens deze krant is het Italiaanse voorstel minder terughoudend dan het voorstel van de Europese Commissaris voor Energie, Günther Oettinger. Zijn voorstel was voornamelijk gericht tegen de plannen van BP om olie te boren in de Golf van Sidra, in de wateren van Libië en niet ver van Sicilië.
