Twee mensen poseren voor de hoge snelheidstrein Fyra bij de inhuldiging op het Centraal Station van Amsterdam, 9 december 2012.

High-speed fiasco in de Benelux

Amper zes weken na de lancering en een opeenstapeling van technische problemen, is de hoge snelheidstrein Fyra tussen Amsterdam en Brussel van de rails gehaald. Deze blamage roept onder meer vragen op over internationale aanbestedingsprocedures.

Gepubliceerd op 22 januari 2013 om 16:41
Twee mensen poseren voor de hoge snelheidstrein Fyra bij de inhuldiging op het Centraal Station van Amsterdam, 9 december 2012.

Met zijn uitlating dat hij het "kotsbeu" is, heeft de topman van de Belgische spoormaatschappij NMBS, Marc Descheemaecker, de gevoelens die veel reizigers over de ‘hogesnelheidstrein’ Fyra koesteren, vermoedelijk heel adequaat verwoord.
De NMBS-bestuurder uitte zijn woede gisteren in het tv-programma De zevende dag van de VRT. De Fyra, die een snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel zou zijn, is een fiasco. Punctueel was de verbinding van meet af aan [sinds de invoering op 9 december] niet en sinds afgelopen weekend rijdt de trein zelfs helemaal niet meer, een situatie die wellicht maanden zal voortduren.
Soms was een zwaan op de baan de oorzaak, dan weer waren het infrastructurele storingen bij Rotterdam. Dikwijls ging het om ICT-problemen (‘Radio Block Centre-storingen’) die treinen vertraagden of voor onbepaalde tijd onderweg zelfs tot stilstand brachten. Nu blijkt het rijdend materieel, de V250, zelf zorgwekkende mankementen te vertonen.

Klassiek geval van goedkoop dat duurkoop blijkt

De treinen zijn blijkbaar niet bestand tegen ijsblokken. Op het spoor is zowel plaatwerk als een afdekrooster van een Fyra gevonden. Geen wonder dat de veiligheidsdienst van de Belgische spoorwegen tot een rijverbod besloot [op 18 januari].
Beschuldigende vingers wijzen nu in de richting van de fabrikant, het Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda, dat alvast zijn excuses heeft aangeboden. Maar de vraag is ook waarom NS-Hispeed en NMBS voor deze leverancier hebben gekozen en niet voor een van de meer bekende fabrikanten die materieel op het Europese net hebben rijden. Een klassiek geval van goedkoop dat duurkoop blijkt te zijn.
De Nederlandse staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur, PvdA) maakt zich nu sterk voor een alternatieve treindienst, zo staat in een brief die ze op 22 januari naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Aanvankelijk begrip in hoog tempo verloren

Daaruit blijkt ook dat ze het begrip dat ze aanvankelijk nog toonde voor de problemen met de Fyra, in hoog tempo heeft verloren. Ze gaat gebruikmaken van haar bevoegdheid de vervoerders aan de afspraken te houden die bij de concessieverlening zijn gemaakt, dan wel dwingen tot nieuwe afspraken.
Dat is ook wel het minste wat ze kan doen. Net als het diepgaande onderzoek naar de oorzaken van dit echec, dat ze van NS en NMBS eist. Hetgeen tevens betekent dat het Belgisch-Nederlands overleg over de hogesnelheidstrein, dat nimmer werd gekenmerkt door soepelheid, moet worden heropend. De toekomst van de Fyra staat daarbij op het spel.
Laat het een overleg zijn in het besef dat treinpassagiers een dienstregeling wensen die uitvoert wat zij belooft. Betrouwbaarheid is aanzienlijk te prefereren boven de valse belofte van hoge snelheid.

Analyse

Nieuwsbrief in het Nederlands

“Vervloeking van de Benelux-trein”

Al in december vorig jaar, hekelde Le Monde “de vervloeking van de 'Benelux-trein’", die de Fyra enkele dagen na de ingebruikname trof. De Fyra is de opvolger van de boemeltrein die 55 jaar lang in drie uur Brussel met Amsterdam verbond (210 km). Hij "wordt geëxploiteerd door NS Highspeed — een alliantie van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en de KLM — en de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS)", aldus het Franse dagblad. De krant somt de problemen op waarmee de trein vanaf de eerste dag te kampen heeft gehad: vertragingen, annuleringen, schade, enz. Hierdoor kreeg men steeds meer de indruk dat er sprake is van een "soort fabrieksramp" die

voor de Belgische en Nederlandse reizigers nog moeilijker te verteren valt omdat de afschaffing van de Benelux-trein, een minirevolutie waarover zij zich uiteraard niet mochten uitspreken, een enorme prijsstijging tot gevolg heeft gehad.

La Libre Belgique onderzoekt op zijn beurt "de oorzaken van een fiasco”, "een gigantische internationale flop".

Het Fyra-project dateert van 1996. Destijds wilden de Nederlandse en Belgische spoorwegen op de lijn Brussel-Amsterdam met de Thalys concurreren. Het plan was een soort goedkope TGV te realiseren, met minder comfort (vooral zonder bar) en beduidend lagere tarieven. Deze tendens was in heel Europa merkbaar: zo wil ook de SNCF [Franse spoorwegen] een "goedkope hogesnelheidstrein" laten ontwikken. […] De Fyra moest voor iedereen betaalbaar zijn: de prijs van het rollend materieel is voor de initiatiefnemers van het project dus ongetwijfeld een van de belangrijkste factoren geweest. In 2003 werd uit acht gegadigden de Italiaanse fabrikant AnsaldoBreda gekozen om de Fyra te ontwerpen. […] Het bedrijf had weinig ervaring met de ontwikkeling van hogesnelheidstreinen, althans buiten de Italiaanse landsgrenzen.

Dit fiasco is niet louter technisch van aard, stelt de krant:

Volgens sommigen waren de Belgische spoorwegen met grote aarzeling in het Fyra-project gestapt, op aandringen van hun Nederlandse collega's en van de politiek boven en beneden de Moerdijk. "De politieke druk was enorm, zegt Ecolo [Waalse groene partij]-parlementariër Ronny Balcaen. Er was een nieuwe hogesnelheidslijn aangelegd en er moesten treinen op die lijn rijden".

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp