Kies een taal
Tegen het einde van de zomervakantie gaf president Sarkozy opdracht om kampementen en barakkenkampen van Roma, die aan de randen van Franse steden als paddenstoelen uit de grond waren gerezen, te ontmantelen, hun inwoners op te pakken en het land uit te zetten. In heel Europa werd met afkeuring gereageerd. Er werd getwijfeld aan zijn motieven: was hij zich misschien niet te buiten gegaan aan verachtelijke demagogie om de aandacht van zijn eigen populariteit af te leiden? Overtrad hij hiermee niet op wrede wijze de wet? Tenslotte zijn Roma burgers van de Europese Unie en hebben dus het recht om zich vrij te bewegen. Het Vaticaan ging zich ermee bemoeien, net als de VN, die bij monde van de CERD, Committee on the Elimination of Racial Discrimination, Frankrijk opriepen om meer te doen voor de integratie van Romagezinnen, hun kinderen naar school te sturen en te zorgen voor fatsoenlijk onderdak.
Dat is natuurlijk bewonderenswaardig idealistisch en beslist goed om te doen, maar daar heb je niet zoveel aan als Franse burger, als je je leven lang al in Frankrijk woont, belastingen betaalt en dan op een dag wakker wordt en een derde wereldkamp, laten we dat woord maar gebruiken, in je achtertuin ontdekt, dat iedere dag verder uitdijt. Wat zou de overheid in dat geval dan moeten doen? Dit zijn geen reizigers die een stuk landbouwgrond kopen en daar tijdens een lang weekend naartoe verhuizen, waarbij ze slechts de bouwvoorschriften overtreden; dit is een inbreuk van geheel andere orde.
De harde en politiek incorrecte waarheid
Toen Italië een paar jaar geleden met een vergelijkbaar probleem kampte, stond de regering erbij en kneep een oogje dicht bij een aantal gevallen van zeer onaangename burgerwachtacties. In Frankrijk is het zover niet gekomen, misschien juist wel omdat Sarkozy in actie kwam. Als we hem willen veroordelen, zullen we echter een alternatief moeten bieden en dat is nog niet zo gemakkelijk te vinden. Er zijn hele families die zonder sanitair of elektra en water leven, die, als ze al werk hebben, dat zwart doen, en die in Frankrijk desondanks een veel plezieriger en voordeliger leven leiden dan ze daarvoor deden of ooit zouden kunnen in hun land van herkomst. Ze hebben dus geen enkele reden om terug te keren. In de huidige situatie parasiteren Roma op een vorm van materiële en culturele beschaving, terwijl ze niets hebben bijgedragen aan de opbouw daarvan en ze die zelf ook niet zouden kunnen herscheppen.
Dat is de harde en politiek incorrecte waarheid. Verbanning zou best eens kunnen leiden tot het ontstaan van een eeuwig rondtrekkende bevolkingsgroep, omdat bannelingen voortdurend zullen proberen terug te keren. Moeten we Franse belastingbetalers dan maar laten betalen voor scholen, diensten en opleidingen, zodat Romagezinnen op een in Frankrijk acceptabel minimumniveau kunnen komen qua levensstandaard? Moeten we van Frankrijk dan maar verwachten dat ze het soort integratie, waaraan Roemenië, Bulgarije, Slowakije en andere landen zich hebben onttrokken, vergemakkelijkt? En als dat niet zo is, kunnen of moeten de Roma dan worden ontheven van de vrijheid van beweging die in de hele Europese Unie geldt, ook al is het praktisch onmogelijk om die af te dwingen?
Eigen dorpssystemen herschapen
Het is hypocriet om te blijven vasthouden aan het idee dat het naast elkaar laten bestaan van zulke verschillen qua levensstandaard en verwachtingen gemakkelijk bestuurbaar is en dat nieuwkomers soepel kunnen worden gehuisvest, als dat überhaupt al mogelijk is, zonder daaraan enorme hoeveelheden geld en welwillendheid te besteden. Anderzijds is de uitdaging qua problematiek van de Roma niet uniek.
Ongeveer een jaar geleden werd in een Duits rapport geconcludeerd dat Turkse Duitsers van de tweede en derde generatie, in weerwil van de voorspellingen, in Turkije trouwden en daarmee een geheel nieuwe, onverwachte golf op gang brachten van wat we vroeger primaire immigratie noemden, die een remmend effect had op de integratie. Iets vergelijkbaars geldt voor groepen Pakistaanse en Bengaalse burgers in Groot-Brittannië, die in bepaalde wijken van Britse steden hun eigen dorpssystemen hebben herschapen en hun bruiden uit het land van herkomst halen.
Integratie geen simpele kwestie van generaties
Het bewijs dat integratie een simpele kwestie van generaties is, ontbreekt. Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland gingen destijds allemaal in het buitenland op zoek naar arbeidskrachten, het liefst goedkope, en die kregen ze dus ook. Maar door mensen te werven in landelijke gebieden in minder ontwikkelde landen, brachten we feitelijk hele dorpen naar eigen land over en importeerden daarmee microkosmossen van de onderontwikkeling die we zelf inmiddels hadden overwonnen.
Met nieuwe bruiden, bruidegoms en afhankelijke familieleden die ze legaal mogen meebrengen uit hun land van herkomst heeft Groot-Brittannië nu een probleem dat op eigen Britse bodem is gegroeid: stembusfraude, gedwongen huwelijken, kidnapping, eerwraak en invaliditeit, die, zoals blijkt uit een recent programma op Channel 4, het gevolg is van huwelijken tussen neven en nichten in de eerste graad. Zo steekt tbc, een ziekte die in de sloppenwijken van het Victoriaanse tijdperk heerste en ooit bijna was uitgeroeid, de kop weer op. De behandeling kost geld en mensuren die rijke landen wellicht liever aan andere dingen uitgeven.
In een bepaald opzicht is dit het klassieke, postkoloniale dilemma en misschien zouden onze postkoloniale generaties het geld gewoon zonder morren moeten betalen. Tenslotte hebben we in ons eigen leven ook van deze landen geprofiteerd. Toch dreigt het naast elkaar leven op verschillende welvaartniveaus, een gevolg van het feit dat hele groepen mensen de grenzen overtrekken, uit te monden in een botsing tussen beschavingen, niet zozeer qua godsdienst als wel qua levensstandaard. Zomaar, in onze eigen achtertuin.
