Kies een taal
Volgend jaar januari, zeven jaar nadat Roemenen en Bulgaren het burgerschap van de Europese Unie verkregen, worden de laatste overgangsregelingen voor immigratie uit Roemenië en Bulgarije afgeschaft. In het Verenigd Koninkrijk worden reeds parallellen getrokken met de "immigratiegolf" van 2004, toen de ingezetenen van Polen en de andere zogenaamde A8-landen [Tsjechië, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Slowakije en Slovenië, die in 2004 tot de EU toetraden] het recht kregen om overal in de EU te reizen en te werken [waarna het Verenigd Koninkrijk tussen 2004 en 2011 maatregelen invoerde om het aantal werknemers uit deze landen te beperken]. De belangrijkste aantrekkende factoren van immigratie, namelijk de werkgelegenheid, het relatieve bruto nationaal inkomen (bni) per hoofd van de bevolking en de mogelijkheden tot vergelijking in de gehele EU, duiden er echter allemaal op dat de immigratiestroom vanuit Roemenië en Bulgarije niet alleen aanzienlijk kleiner zal zijn dan in 2004, maar zich ook meer over alle EU-lidstaten zal verspreiden.
In een recent verschenen onderzoek van het Migration Observatory van de Universiteit van Oxford worden de gevolgen van de immigratie uit de A8-landen op het Verenigd Koninkrijk voor de lange termijn beschreven. Hierbij wordt het "tsunami"-effect in een bredere context geplaatst.
Ramingen in 2004 voorspelden dat 15.000 mensen per jaar van de nieuwe EU-lidstaten naar het Verenigd Koninkrijk zouden verhuizen, terwijl de gemiddelde jaarlijkse internationale migratie-instroom van EU-burgers in de periode 2004-2010 steeg tot ongeveer 170.000 personen; in de zes jaar daarvoor waren dat er gemiddeld 67.000.
Werkloosheid Verenigd Koninkrijk stijgt
De A8-immigranten vormden zo'n 50 procent van ingekomen EU-burgers, wat betekent dat Oost-Europeanen slechts een derde van de totale migrantentoestroom in het Verenigd Koninkrijk uitmaakten. Dat er niet werd geanticipeerd op de gevolgen van het opheffen van de restricties, heeft echter diepe sporen nagelaten in het politieke landschap van het Verenigd Koninkrijk.
De Britse Independence Party (UKIP) heeft een aftelklok op haar website gezet om aan te geven wanneer, om met de woorden van The Telegraph te spreken, “29 miljoen Bulgaren en Roemenen het recht krijgen onbeperkt in Groot-Brittannië te wonen en te werken.”
Uit onderzoek van het Open Society Institute in Sofia blijkt dat de instroom van Bulgaarse immigranten "veel minder omvangrijk zal zijn en minder snel de arbeidsmarkt zal verstoren" dan toen de burgers uit de A8-landen vrije toegang kregen.
Een belangrijke drijfveer voor economische immigratie is het grote verschil tussen werkloosheidsniveaus. In 2004 lag de werkloosheid in Polen op 18,9 procent, terwijl dat cijfer voor Groot-Brittannië 4,6 procent bedroeg. Bulgarije is nog steeds arm, maar de werkloosheid is er gedaald tot 12,4 procent; in het Verenigd Koninkrijk ligt het percentage momenteel op 7,8 procent. Omdat de werkloosheid in het Verenigd Koninkrijk een stijgende lijn vertoont, is het twijfelachtig of het land nog wel zo aantrekkelijk is als bestemming van economische migratie. Dat geldt nog sterker voor Roemenië, waar de werkloosheid lager ligt dan in het Verenigd Koninkrijk, namelijk op 6,7 procent.
Groot-Brittannië minder geliefd dan in 2004
Ivan Krastev, voorzitter van het Centre for Liberal Strategies in Sofia, wees er onlangs in The Guardian op dat als werkloosheid de enige aanzuigende factor zou zijn, Spanje en Griekenland eerder tot de kandidaat-emigratielanden gerekend moesten worden. In Roemenië neemt het aantal jongeren af en dat is doorgaans de meest mobiele groep. Daarmee daalt ook het aantal potentiële emigranten, die bovendien meer naar de diverse windstreken zullen uitwaaieren in hun jacht op mogelijkheden om een bestaan op te bouwen.
De inkomensverschillen, die via het bni per hoofd van de bevolking worden gemeten, gecombineerd met het verlangen om een betere levensstandaard te creëren, laten zien dat het Verenigd Koninkrijk een geliefde plek vormt om te werken, maar steeds minder dan in 2004.
De bni's van Roemenië en Bulgarije liggen respectievelijk ongeveer op de helft en een derde van dat van het Verenigd Koninkrijk en dat is beduidend meer dan het niveau van Polen (een vijfde deel van het Britse bni) tijdens de toestroom van immigranten in 2004.
Achterhaalde bangmakerij
De uitbreiding van de arbeidsmarkten in de EU, die plaatsvindt als gevolg van het wederzijds opheffen van visumbeperkingen tussen Oostenrijk, België, Duitsland, Ierland, Luxemburg, Malta, Nederland, Frankrijk en ook het Verenigd Koninkrijk, zal leiden tot een waaier aan keuzemogelijkheden voor economische migranten.
De voornaamste immigratietrends in kaart brengen is geen exacte wetenschap en de migratie-instroom zal beslist groeien. Maar de neiging om op dit moment immigratiecijfers te voorspellen lijkt onvermijdelijk te resulteren in achterhaalde bangmakerij: er zou een strijd losbarsten om banen, woningen en sociale voorzieningen, waarbij ook nog eens de motieven van de emigranten in twijfel worden getrokken.
Dit soort praatjes zal de beleidsmakers nauwelijks helpen de interne economische en maatschappelijke problemen die uit een gemeenschappelijke markt voortvloeien, aan te pakken. En ze vormen een obstakel voor het bouwen aan een positieve relatie met het nieuwe Oost-Europa.
Immigratie
Campagne om migranten af te schrikken
“Kom alstublieft niet naar Groot-Brittannië, het regent hier en de banen zijn schaars en onderbetaald”, zo begint The Guardian. De Britse regering overweegt een campagne te lanceren in Bulgarije en Roemenië om potentiële immigranten uit die landen ervan te weerhouden naar het Verenigd Koninkrijk te migreren. Het dagblad schrijft:
Aangezien regeringen wereldwijd miljoenen uitgeven aan Londense consultants om hun imago op te vijzelen, zou het wel bijzonder ironisch zijn als Groot-Brittannië ertoe zou besluiten zijn eigen imago te grabbel te gooien [...] Bovendien heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken een gids gelanceerd voor buitenlanders die Brits ingezetenen willen worden die opent met de woorden: “Groot-Brittannië is een fantastische plek om te wonen: een moderne, bruisende maatschappij”.
In Roemenië schrijft de krant Jurnalul national s’insurge, contre les Britanniques :
Als een Roemeense miljardair zou aankondigen dat hij wil emigreren, zouden ze hem met open armen ontvangen op Heathrow. Het wordt tijd dat ze de arbeidsmarkt ook voor ons en onze Bulgaarse broeders opengooien.
De krant wijst erop dat ”Ierland, die zijn arbeidsmarkt reeds heeft opengesteld, zijn economie niet heeft zien instorten”.
