Pool worden is hot

Polen is een emigratieland. Britten, Ieren en Duitsers weten dat maar al te goed. Polen trekt echter ook talrijke immigranten aan. Het betreft werknemers uit Midden- en Oost-Europa, maar ook uit Zuid-Oost-Azië en Afrika.

Gepubliceerd op 12 februari 2013 om 16:55

Toen German Efromovitsj, een Zuid-Amerikaanse miljardair en eigenaar van luchtvaartmaatschappij Avianca, de Portugese maatschappij TAP wilde overnemen, stuitte hij op een obstakel van formaat: volgens de Europese wetgeving is het verboden dat een investeerder buiten de EU meer dan 49 procent van de aandelen van een luchtvaartmaatschappij opkoopt. De ondernemer wist dit obstakel echter snel te omzeilen. Tijdens een persconferentie vertelde hij de verbaasde journalisten: "Ik heb de Poolse nationaliteit aangevraagd. Ik kon dat doen omdat mijn ouders Pools waren." Kort daarna, op 5 december 2012, ontving hij zijn Poolse paspoort.
Efromovitsj werd geboren in Bolivia in een familie van Poolse Joden die vlak na de oorlog uit Polen waren vertrokken. Hij heeft altijd benadrukt dat zijn ouders trots waren op hun Poolse wortels. Tot op heden is de Poolse nationaliteit hem echter nog slechts van weinig nut geweest, omdat de Portugese autoriteiten plotseling de verkoop van TAP hebben afgeblazen; Efromovitsj zou namelijk onvoldoende financiële garanties bieden. Niettemin hebben we er een nieuwe burger bij gekregen, die bovendien het lijstje van de rijkste Polen overhoop heeft gehaald. Met zijn vermogen van 3,5 miljard zloty (875 miljoen euro) staat hij op de vijfde plaats.

Buitenlandse spelers in nationaal team

Volleyballer Yuri Gladyr, die sinds vier jaar bij Zaksa Kedzierzyn-Kozle in Silezië speelt, is vast niet zo rijk, maar des te behendiger in zijn favoriete sport. Gladyr is afkomstig uit Poltava in Oekraïne en woont in Polen met zijn vrouw Marina en zijn dochter Daria, die hier is geboren. Hij heeft net de Poolse nationaliteit gekregen. Hij wilde graag in het shirt met de adelaar van het nationale team spelen: "Dat is de droom van elke volleyballer, want het Poolse team speelt op bijzonder hoog niveau", zegt hij.

Onder degenen die uit eigen keuze Pools zijn geworden, zijn de voetballers het bekendst. Buitenlandse spelers geven extra cachet aan het nationale team. "Ik houd van de Polen en van het land. Ik wilde graag burger worden van het land waarin ik vele mooie momenten heb beleefd", zegt Roger Guerreiro, een van oorsprong Braziliaanse speler van Legia Warschau. Zijn aanvraag werd snel afgehandeld toen bleek dat het nationale team dringend een offensieve middenvelder nodig had.
Sinds vorig jaar kan via een procedure bij de provincie eenvoudig en snel de Poolse nationaliteit worden verkregen. Deze kan ook worden toegekend door de president op basis van verdienste. In 2012 viel deze eer te beurt aan zo'n 2.500 personen. Verreweg de meeste aanvragen lopen echter via de provincies, die sinds de toetreding van Polen tot de EU met een enorme toename van het aantal aanvragen worden geconfronteerd.

Puur pragmatische overwegingen

Waarom vragen steeds meer buitenlanders de Poolse nationaliteit aan? Dat gebeurt uit puur pragmatische overwegingen. Volgens Henry Mmereole, afkomstig uit Niger en beheerder van drie apotheken in Warschau, vestigen buitenlanders zich hier omdat het land een sterke groei kent en mensen met lef snel op de maatschappelijke ladder kunnen klimmen. Het klimaat is het grootste nadeel, maar daar raak je aan gewend.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Naast familiegerelateerde of economische motieven is er echter nog een andere reden: Polen wordt als een sympathiek en aantrekkelijk land beschouwd. "Er heerst een goede sfeer en de mensen zijn aardig. Mijn oom en tante uit Griekenland hebben onlangs over de Trakt Krolewski (de Koninklijke Weg) in Warschau gelopen en ze keken hun ogen uit. Polen moet zijn cultuur promoten, bijvoorbeeld zijn kwalitatief bijzonder hoogstaande theatervoorstellingen, of de sport. Vooral op deze terreinen vergaart een land roem", zegt muzikant Milo Kurtis, medeoprichter van de cultgroep Maanam en momenteel lid van Drum Freaks.

Geboren in Zgorzelec uit Griekse ouders (die rond 1949 samen met zo'n 15.000 andere Grieken naar Polen vluchtten), heeft hij besloten de Poolse nationaliteit aan te vragen. Dat is volgens hem wel zo integer en praktisch, omdat hij denkt als een Pool en de rest van zijn leven in dit land wil blijven. Hij vertelt dat hem in de jaren tachtig de Duitse nationaliteit werd aangeboden. Die optie viel echter snel af nadat zijn schoonvader hem te verstaan had gegeven: "Het is jouw keuze, maar wij zullen nooit een Duitser in de familie accepteren."

Aziatische gemeenschap kampt met identiteitsprobleem

Veel mensen komen naar de oever van de Wisla, op zoek naar een beter leven of een goede opleiding. Maar slechts een kleine minderheid van deze nieuwkomers wil zich tot Pool laten naturaliseren. In het hele land zijn dat er enkele duizenden per jaar en dat is erg weinig. Op ons grondgebied verblijven naar schatting, al dan niet legaal, tussen 500.000 en 1 miljoen vreemdelingen. De toestroom is echter nog maar net begonnen.

Veel Vietnamezen kiezen Polen als bestemming. Een groot aantal van hun ouders hebben hier in de jaren zestig en zeventig gestudeerd, spreken Pools en schetsen het enigszins geïdealiseerde beeld van Polen als een land dat vloeit van melk en honing, constateert Karol Hoang, vastgoedondernemer en eigenaar van een modellenbureau. Zijn grootvader was diplomaat in Warschau.

Polen mag dan enkele tienduizenden Vietnamezen onder zijn inwoners tellen, de Oekraïners vormen de grootste immigrantengroep. Zij werken in de land- en tuinbouw, maar ook in de bouw, de kinderopvang en de ouderenzorg. "De Oekraïners komen hier om te werken en geld te verdienen en gaan vervolgens terug naar huis. De Chinezen pakken hun biezen en vertrekken naar elders als bij hen de zaken niet goed lopen. De Vietnamezen blijven echter, wat er ook gebeurt. Wij vestigen ons hier en bedenken wat we in de komende tien of twintig jaar gaan doen en wat onze kinderen te wachten staat: zullen ze een degelijke opleiding volgen en een goede baan krijgen bij een bedrijf of een bank?" zegt Hoang, die met een Poolse vrouw getrouwd is en zich "half Pools" noemt. Zijn twintigjarige relatie met Polen is recentelijk bezegeld met de Poolse nationaliteit.

Jonge Vietnamezen passen zich snel aan, in de ogen van de eerste generatie immigranten zelfs te snel. Zij verwijten de nieuwkomers dat ze de banden met hun vaderland verwaarlozen. Niettemin heeft de Aziatische gemeenschap te kampen met een groot identiteitsprobleem. Aziaten hebben geen blond haar en blauwe ogen; ze willen graag Pools zijn maar worden nog altijd niet als zodanig geaccepteerd.

Eerste zwarte Poolse parlementariër

De houding van de Polen tegenover immigranten is sinds het einde van de jaren negentig veranderd. Destijds gooiden supporters tijdens voetbalwedstrijden nog bananen naar de uit Nigeria afkomstige Olisadebe. Eveneens uit dit land komt John Abraham Godson, de eerste zwarte Poolse parlementariër. Bij hem begon het balletje te rollen toen een Roemeense missionaris hem over Polen vertelde. Nu zegt hij dat hij uit Lodz (de derde, centraal gelegen, stad van het land) komt en dat hij hier zijn leven wil doorbrengen en zelfs begraven wil worden.

Wanneer begint een immigrant zich echt Pools te voelen? Niet per se wanneer hij een bewijs van de Poolse nationaliteit ontvangt. Okil Chamidov, regisseur van de zeer populaire televisieserie Świat według Kiepskich ('De wereld volgens de familie Onbenul'), van Tadzjiekse origine, geeft antwoord op deze vraag, waarbij enige humor hem niet kan worden ontzegd. Toen hij zonder reden begon te klagen, dacht hij: "O, ik ben een Pool."

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp