Kies een taal
Buitenlanders verbazen zich erover dat de Letse regering en de centrale bank resoluut aan hun koers vasthouden om de euro op 1 januari 2014 in te voeren, terwijl de Letse samenleving dit afkeurt. In augustus vorig jaar liet de Letse nationale bank een opinieonderzoek uitvoeren en daaruit is gebleken dat slechts 13 procent van de Letten wil dat de euro zo snel mogelijk wordt ingevoerd. 21,9 procent vindt dat de euro niet de komende jaren al moet worden ingevoerd, terwijl 59 procent in principe tegen de invoering is.
De regering kijkt echter niet op of om en zet haar plannen gewoon door. Afgelopen september voldeden alle Letse indicatoren aan de vereiste criteria om toe te kunnen treden tot de eurozone. En de regering laat zich in haar opmars in die richting niet tegenhouden door het gebrek aan enthousiasme dat uit de opiniepeilingen spreekt.
Tegenstrijdigheden
Letse politici in zijn er al lang aan gewend dat de burgers zich voortdurend negatief opstellen, bij welke politieke kwestie dan ook. Ze hebben ook gemerkt dat de kiezers een enorm talent bezitten om op een en hetzelfde moment in twee tegenstrijdige dingen te geloven. Zo spreekt de samenleving in opiniepeilingen haar scepsis uit over de euro, maar staat premier Valdis Dombrovskis - de belangrijkste en meest zichtbare voorstander van de eenheidsmunt - in diezelfde peilingen wél voortdurend bovenaan.
Kennelijk begrijpen de oppositiepartijen ook wel dat zij hun eigen zaak geen goed doen als zij openlijk stelling nemen tegen de euro. Dat de burgers de euro afwijzen komt enerzijds doordat zij gevoelsmatig gehecht zijn aan hun geliefde lats [de nationale munt van Letland] en anderzijds doordat ze alles wat nieuw en onbekend is, instinctief verwerpen. De afkeer vloeit in ieder geval niet voort uit een diep verankerde nationale weerstand of uit rationele politieke en economische argumenten.
Voordelen
Maar er zijn ook betrekkelijk sterke argumenten die vóór invoering van de Europese eenheidsmunt pleiten. De meeste Letse zakenlieden zijn vóór de euro, omdat ze af willen van de risicofactor die de nationale munt met zich meebrengt. De overstap op de euro leidt ook tot een besparing op de omrekeningskosten van valuta's en tot bevordering van de handel. De Zweedse econoom Anders Åslund, die wereldwijd erkenning geniet, laat zich regelmatig uit over de economieën van de landen in Midden- en Oost-Europa. Hij benadrukt dat als Letland lid is van de eurozone, de Letse bankensector in geval van een nieuwe crisis toegang heeft tot de fondsen van de Europese Centrale Bank. Voor een klein landje dat veel buitenlandse deposito´s heeft, kan dat een flinke aansporing zijn. Ook de geopolitieke voordelen spelen een niet onbelangrijke rol. Hoe meer Letland op alle EU-gebieden integreert, hoe meer de invloedssfeer van Rusland zal afnemen.
De recente crisis in de eurozone heeft duidelijk aangetoond dat het invoeren van de gemeenschappelijke munt op zich geen garantie is voor welvaart en economische groei. Niettemin verspreiden de Letse nationale bank en de regering allerlei optimistische prognoses over de voordelen die de euro het land zal brengen. De buitenlandse investeringen zullen toenemen en Letland zal geld kunnen lenen tegen een lagere rente. Maar de kans bestaat dat deze ambitieuze voorspellingen niet uitkomen.
Nieuw parlement
Ondanks alles vormt het uitblijven van de beloofde voordelen een politiek risico dat veel kleiner is dan de risico´s die een opkomende inflatie en de deelname van Letland aan het reddingsfonds van de eurozone met zich meebrengen. De hoop dat een nieuwe kwijtschelding van de Griekse schulden kan worden afgewend, neemt af. Deze situatie is zeker niet uitzonderlijk, omdat een dergelijke steun - die niet in de natonale kas terugvloeit - ook moet worden betaald aan andere landen die door de crisis worden getroffen. Als Letland uiteindelijk grote bedragen moet ophoesten voor landen die veel rijker zijn dan Letland zelf, dan zou de politieke reactie daarop weleens heel bitter en meedogenloos kunnen zijn. De Letse burgers zijn er nu al van overtuigd dat de prijzen zullen stijgen.
2014 is niet alleen het jaar van de invoering van de euro, maar ook het jaar waarin er verkiezingen plaatsvinden voor een nieuwe Saeima [het Letse parlement, red.]. De burgers zullen ieder economisch probleem, en in het bijzonder een stijging van de prijzen, toeschrijven aan de invoering van de euro. Als de nieuwe bankbiljetten, die zij in januari in hun portemonnee krijgen, te snel hun waarde verliezen, dan zullen de coalitiepartijen die de euro hebben binnengebracht daarvoor een hoge prijs moeten betalen, met name tijdens de verkiezingen in oktober.
