Kies een taal
Dat de kredietstatus van Groot-Brittannië is verlaagd, pakt vermoedelijk minder dramatisch uit dan verwacht. Velen zagen al aankomen dat het Verenigd Koninkrijk zijn AAA-status in de komende weken zou verliezen. De enige verrassing is dat Moody’s dit besluit heeft genomen vóór de presentatie van de begroting in maart. Toen Frankrijk en de VS hun topstatus kwijtraakten, maakten beleggers zich geen zorgen. Daarom zal de markt waarschijnlijk eerder zijn schouders ophalen dan dat er een schokgolf doorheen zal gaan.
Oververhitte City
Politiek gezien is dit echter van groot gewicht, niet in de laatste plaats omdat George Osborne heeft gezegd dat het behoud van de AAA-status een belangrijke toetssteen zou vormen voor het succes van zijn strategie om het overheidstekort terug te dringen. Sommige van zijn critici, onder wie schaduwminister van Financiën Ed Balls, beweren dat het verlies van de status aantoont dat die strategie heeft gefaald en dat hij zijn aanpak moet wijzigen. Maar deze krant gelooft niet dat het probleem hem zit in een verkeerde strategie, die de coalitie in 2010 heeft opgesteld. Het probleem is dat de regering deze strategie met onvoldoende daadkracht en politieke moed heeft uitgevoerd.
Osborne had volkomen gelijk dat het er vooral om ging met een geloofwaardig plan te komen om het overheidstekort te verminderen en wel hoofdzakelijk via snijden in de overheidsuitgaven en niet via belastingverhogingen. Dit zou onderdeel vormen van een overgang op de langere termijn van een staat met grote uitgaven naar een economie met lage belastingen, waarbij onnodige regelgeving wordt afgeschaft zodat de particuliere sector groei kan realiseren. Geholpen door de waardevermindering van de Britse pond zou de economie zich meer gaan richten op de export en de regio's en minder op de oververhitte City en de rest van het zuidoosten.
Meer belasting voor rijken is niet relevant
De regering kan er in de meeste gevallen niets aan doen dat de tot dusver geboekte vooruitgang teleurstellend is.
De groei heeft zich niet zo sterk hersteld als gehoopt, deels omdat de export door de crisis in de eurozone is getroffen. Ondertussen heeft de waardedaling van het pond sterling de inflatie gestimuleerd, waardoor de consumentenuitgaven onder druk kwamen te staan. Trage groei leidde tot meer werkloosheidsuitkeringen en Osborne heeft met het oog daarop terecht meer geld geleend dan was voorspeld, en geen verdere bezuinigingen ter compensatie doorgevoerd.
Maar de onderliggende realiteit van deze cijfers is dat de coalitie niet snel en doortastend genoeg heeft gehandeld om de staat te herstructureren en de overheidsdiensten te hervormen. Dit komt gedeeltelijk door de invloed van de Liberaal-Democraten binnen de coalitie. Zij beseffen niet dat nieuwe manieren om de rijken meer belasting te laten betalen niet relevant zijn bij het oplossen van de echte problemen van de Britse economie.
Infrastructuur zou groei kunnen aanjagen
Het is waar dat er op sommige ministeries fiks wordt bezuinigd. Maar dat gaat niet zo ver als de onverstandig geachte drastische beperking van de investeringen in de publieke sector, die Osborne van Labour heeft overgenomen. De uitgaven voor infrastructuur, die een belangrijke aanjager voor economische groei zouden kunnen betekenen, zijn nog verder ondermijnd doordat de regering er niet in slaagt de obstakels binnen Whitehall [overheidsdiensten] en planbureaus aan te pakken. Ook zijn er niet genoeg vorderingen gemaakt bij de bredere pogingen om de regelgevingsdruk voor het bedrijfsleven te verlichten. Men is voor te veel moeilijke besluiten weggelopen, zoals de noodzaak om een nieuwe centrale luchthaven in het zuidoosten aan te wijzen.
Publieke sector moet hervormd worden
De verlaging van de kredietstatus zal Osborne in elk geval verdere munitie verschaffen tegen oproepen van Labour om de plannen voor het terugdringen van het overheidstekort in de begroting van de komende maand af te zwakken. Hij moet blijven vertrouwen op monetair beleid om de vraag nog meer te stimuleren en het is bemoedigend dat de commissie voor monetair beleid van de Bank of England overweegt haar strategie van kwalitatieve versoepeling op creatievere manieren uit te voeren.
Maar dat wil niet zeggen dat de minister van Financiën werkeloos moet toekijken. Integendeel, hij moet ervoor zorgen dat de regering zich nog veel sterker toelegt op lastenverlichting voor het bedrijfsleven en op het doorvoeren van de ingrijpende hervorming van de publieke sector. Dat is de enige optie, wil Groot-Brittannië zijn vroegere kredietstatus terugkrijgen.
Tegenargument
Osborne heeft zich vergist
George Osborne, de Britse minister van Financiën, had gezegd dat er onder het huidige beleid “geen verlammende vrees” zou bestaan ”dat we onze kredietwaardigheid zouden verliezen”, roept The Guardian in herinnering. In een hoofdartikel schrijft deze linksgeoriënteerde krant:
Osborne heeft de Triple-A tot een test van zijn eigen economisch beleid verheven. En deze test heeft negatief uitgepakt. Maar het falen van de door Osborne geleide strategie is van nog groter belang. Als alle consternatie zal zijn weggeëbd, zal blijken dat de positie van Groot-Brittannië niet sterk genoeg is om zijn eigen weg te gaan in de wereldeconomie zoals de minister hoopte. Osborne is niet de enige politicus die het aan het verkeerde eind had, en de Conservatieve Partij is niet de enige partij die te maken zal krijgen met wat dit kan inhouden voor Groot-Brittannië.
