Kies een taal
Het paardenvleesschandaal heeft beslist een bittere nasmaak. Bitter voor het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, die een toonbeeld zijn gebleken van hoe je een crisis niet moet beheersen, getuige onder meer de reacties in de pers en die van de (on)verantwoordelijken van de regering.
Aan het andere eind van het continent is de nasmaak bitter voor Roemenië, dat - voor zover we nu weten - onterecht in het beklaagdenbankje zit. En ten slotte is het bitter voor de Europese Unie, die opnieuw heeft laten zien dat ze nog een hele weg te gaan heeft voordat de solidariteit werkelijkheid wordt waarop het gedroomde federale gebouw kan worden gefundeerd.
Absurde theorieën
Zodra bekend werd dat gehakt in kant-en-klaarproducten, dat in het Verenigd Koninkrijk als rundvlees werd verkocht, paardenvlees kon bevatten, richtten de Britten hun blik naar het buitenland, op zoek naar de schuldigen.
Als eerste kregen de pers en enkele van de Britse leiders de Ieren in het vizier. Waarschijnlijk omdat zij nu eenmaal veel paarden hebben, zouden boze tongen beweren. En verder natuurlijk de Fransen, want - zo zouden diezelfde boze tongen eraan toevoegen - daar komt immers alle ellende vandaan die ons vanaf de overkant van het Kanaal bereikt. En vervolgens “de slechterik van de dag”: Roemenië.
Er werden zelfs absurde theorieën uit de hoed getoverd: zo zou het overschot aan paardenvlees in Roemeense slachthuizen te wijten zijn aan het verbod op het gebruik van paard en wagen in het verkeer, dat enkele jaren geleden werd ingesteld. Het zo geliefde beeld in de media, waarbij horden ongeduldige Roemenen de Britse eilanden in 2014 overspoelen, zou nog dramatischer worden wanneer ze zouden worden afgeschilderd op de ruggen van ezels of wilde paarden, vervaarlijk zwaaiend met vleesmessen.
Maar ook de Fransen zijn geneigd anderen de schuld in de schoenen te schuiven. De rechtstreeks betrokkenen in Frankrijk wezen onmiddellijk met de vinger naar Roemenië, ruim voordat ze een duidelijk overzicht hadden van het zeer gecompliceerde traject dat het vlees had afgelegd. Vlees dat als paardenvlees uit Roemenië vertrok en als rundvlees in het Verenigd Koninkrijk aankwam. Het waren loze kreten, want niemand heeft onregelmatigheden in het Roemeense deel van de keten aangetroffen.
Opgezadeld met imago van zondebok
De echte handicap van Roemenië is zijn imago. In dit schandaal zit Boekarest opgezadeld met het imago van "zondebok", zoals premier Victor Ponta het uitdrukte. Vanaf het begin moest Roemenië zijn onschuld bewijzen, nog voordat de aanklagers ook maar het geringste bewijs hadden dat dit land verantwoordelijk was. Roemenië staat bekend om zijn corrupte media, politie, justitie, parlement en ex-premier Adrian Nastase, die op dit moment in de gevangenis zit. In dit land stelen sommigen een ei en anderen een proefschrift om vervolgens te zweren dat het niet waar is. - Premier Ponta werd ervan beschuldigd plagiaat te hebben gepleegd bij het schrijven van zijn proefschrift -. Zo'n land kan moeilijk met de hand op het hart uitroepen dat het zonder vlek of rimpel is.
Uiteindelijk wist de Europese Unie het schandaal te beteugelen. Zij liet daarmee zien dat zij over de nodige mechanismen beschikt om een dergelijke crisis te beheersen. Het interne waarschuwingssysteem is doeltreffend gebleken en toch is Brussel opnieuw ingehaald door de felheid waarmee de lidstaten elkaar beschuldigen zodra er iets mis gaat. Twee jaar geleden nog werden talrijke Spaanse boeren van hun stuk gebracht door het schandaal van de met de EHEC-bacterie besmette komkommers, nadat Duitsland meteen de schuld aan de overzijde van de Pyreneeën had gelegd. Die beschuldiging was nergens op gestoeld, maar de Spanjaarden bleven wel met bergen onverkochte komkommers zitten.
Dit jaar zijn het geen komkommers, maar is het rundvlees. En het zijn geen Spaanse boeren, maar Roemeense slagers en vleesexporteurs, die reeds door de kopers worden gewantrouwd. De regering-Ponta heeft nu de kans een DNA-test te doen om haar competentie te bewijzen, in een uiterst delicate context, met mogelijke gevolgen op de lange termijn voor de Roemeense zoötechniek. Zal zij voor de test slagen of op haar beurt een denkbeeldige externe schuldige proberen aan te wijzen?
