Kies een taal
“Als Turkije toetreedt tot de EU, wil het geen tweede viool spelen en dat is een van de redenen dat landen als Duitsland en Frankrijk zo nerveus zijn over ons lidmaatschap,” verklaarde de Turkse vicepremier Ali Babacan vol zelfbewustzijn in de wandelgangen van de Algemene Vergadering van de VN in New York.
Zijn aanspraak op een leidende rol binnen de EU is gebaseerd op harde feiten: met een economische groei van vermoedelijk zeven procent dit jaar, met steeds meer invloed als handelscentrum op het gebied van energie en met zijn haast onuitputtelijke potentieel aan ‘human resources’ is Turkije eindelijk op de linkerbaan van de Europese snelweg beland.
Momenteel staat de Turkse economie op de zeventiende plaats van de wereldranglijst. Volgens economieonderzoekers zou het land over twintig jaar echter in de top tien kunnen staan en landen als Spanje en Italië achter zich laten. Tegelijkertijd zou Turkije volgens verwachtingen van IIASA en het Weense Demografische Instituut op dat moment circa 85,5 miljoen inwoners tellen en daarmee Duitsland passeren, dat qua bevolking nu de grootste EU-lidstaat is.
Politieke leiding van Ankara zal overheersen
Mocht Turkije ondanks verzet van landen als Oostenrijk, Duitsland of Frankrijk toch toetreden tot de EU, dan zou de politieke leiding van Ankara in de EU-instellingen gaan overheersen. Als Turkije vandaag de dag al lid van de EU zou zijn, zou het als land de op een na grootste politieke invloed in het Europees Parlement hebben en dezelfde rechten hebben als de grootste landen in de Europese Raad.
Hoewel de machtsverhoudingen binnen de EU de komende jaren stapsgewijs nog moeten worden aangepast aan de voorschriften van het Verdrag van Lissabon, zou er voor Turkije in dat geval maar weinig veranderen. Aangezien het aantal zetels in het Europees Parlement of de nieuwe meerderheidsverhoudingen in de Raad vooral gebaseerd zijn op het aantal inwoners per lidstaat, zou de invloed van Ankara zelfs nog verder toenemen dankzij de grote bevolkingsgroei in Turkije.
Als groot land kan Turkije dan niet alleen op eenvoudige wijze besluiten in de EU doordrijven, maar ook maatregelen die het land niet bevallen, blokkeren. Het Verdrag van Lissabon bepaalt dat de landen die samen meer dan 35 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigen vanaf 2014 een minderheid met vetorecht vormen. Dat betekent dat Ankara bijvoorbeeld samen met Londen, Madrid en Warschau elke politieke maatregel kan verhinderen die door Parijs en Berlijn wordt gepresenteerd. Daarmee zou de overheersing van de Duits-Franse as doorbroken worden.
Op de rem trappen bij doorvoeren burgerrechten
Wat zou er in politiek opzicht veranderen als Turkije lid zou worden van de EU? Volgens EU-diplomaten zouden het buitenlands beleid en het veiligheidsbeleid van de EU zich met Turkije erbij nog sterker gaan richten op de Verenigde Staten. Op het gebied van handelsbeleid zou Ankara mogelijk nog meer dan de huidige EU-lidstaten pleiten voor vrijhandel. Ankara zou hoogstwaarschijnlijk meer vaart zetten achter de inspanningen om tot meer samenwerking te komen bij de interne veiligheid, maar er wordt ook verwacht dat Ankara bij het doorvoeren van burgerrechten, zoals bescherming van persoonsgegevens, op de rem zal trappen.
In New York wees de Turkse vicepremier Babacan erop dat de Europese Unie met Turkije in internationaal opzicht aan betekenis zou winnen. “Het belang van de Europese economie in de wereld is geslonken en zal verder dalen. Alleen met behulp van uitbreiding is de EU in staat om haar macht en invloed te handhaven." Onlangs sloot ook oud-bondskanselier Gerhard Schröder zich in een bijdrage voor 'Welt-Online' bij deze gedachtegang aan.
“Zonder Turkije zakt de EU terug naar de middenmoot”, aldus de SPD-politicus. Ook hij wees daarbij op het razendsnelle groeitempo. Alleen dit jaar al is de groei van de Turkse economie vier keer hoger dan die van de Franse en twee keer hoger dan die van de Duitse economie. Oud-bondskanselier Schröder verwacht dat Turkije over twintig jaar de vierde of vijfde economie van Europa wordt. En dan kan niemand meer om Turkije heen.
