Litouwse belasting gaat op in rook

Litouwen mag dan hard getroffen zijn door de crisis, er is één bedrijfstak die zich er goed doorheen slaat, namelijk de zwarte markt. Marius Jokubaitis ging met zijn rekenmachientje op pad en nam de proef op de som.

Gepubliceerd op 29 september 2010 om 15:27

Diesel kopen bij chauffeurs uit Wit-Rusland die halt houden op de parkeerplaatsen in de omgeving van Vilnius is tamelijk eenvoudig. Maar mijn auto rijdt op benzine. Daarom besluit ik om op internet te gaan zoeken naar brandstofverkopers.

Daar merk ik dat driekwart van de handelaars diesel aanbiedt. De reden daarvan ligt voor de hand: via vrachtwagentanks komen grote hoeveelheden diesel Litouwen binnen. Benzine daarentegen wordt in jerrycans vervoerd, die verstopt worden in auto's of busjes. Ik bel een aantal telefoonnummers die ik heb gevonden en ontdek al snel dat de aanbieders momenteel door hun voorraad benzine heen zijn. Maar uiteindelijk heb ik toch succes bij een verkoper, en we maken een afspraak.

“Weet je mijn garage te vinden?” Uit zijn vraag maak ik op dat de meeste kopers van deze clandestien ingevoerde benzine vaste klant zijn.

Incidentele kopers, zoals ik, komen eigenlijk zelden voor. En verkopers willen ook liever geen zaken met hen doen, omdat ze bang zijn dat het om undercoveragenten of belastinginspecteurs gaat.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Misgelopen staatsgeld

Vlak bij de garage staat een blauwe Volkswagen op me te wachten. Naast de bestuurder zit een gevaarlijk uitziende hond. Zou hij moeten aanslaan als het om een hinderlaag gaat? “Hoeveel benzine wil je hebben?” Voor een eerste keer is 40 liter wel genoeg. Waar komt deze benzine vandaan? Is de kwaliteit wel goed? Is de benzine misschien gemengd met Euro 92? Ik bestook de jonge handelaar met vragen.”Ik heb nog nooit klachten gehad. Mijn klanten komen altijd weer terug. Het is benzine uit Wit-Rusland: Euro 95. Je zult zelf wel merken dat mijn benzine niet aangelengd is”, legt hij rustig uit.

Ik had verwacht dat ik achter de deur van zijn garage een klein illegaal tankstation zou aantreffen, met stapels jerrycans vol brandstof tot aan het plafond. Maar afgezien van een paar benzineblikken, een elektrische pomp en een slang is de ruimte vrijwel leeg. De verkoper vertelt dat hij er nooit grote hoeveelheden opslaat. Mocht hij door een inspecteur worden betrapt, dan kan hij uitleggen dat de jerrycans bedoeld zijn voor persoonlijk gebruik.

Hoeveel ben ik hem schuldig? Hij rekent 3,40 litas [1 euro] voor een liter. Op dat moment staat de dagprijs voor een liter Euro 95 in de benzinestations van Vilnius op 4,11 litas. Bij de pomp zou ik voor deze 40 liter benzine dus 28,40 litas meer hebben betaald.

Als ik iedere week in deze garage zou tanken, zou ik 114 litas per maand besparen. En aan het eind van het jaar zou ik dan 1.370 litas overhouden.

Hoe groot is de schade die ik de Litouwse Staat met mijn aankoop berokken? Voor iedere liter benzine die legaal wordt verkocht, ontvangt de Staat ongeveer 2,2 litas. Als ik mijn auto voltank met benzine die illegaal is binnengesmokkeld, loopt de Litouwse staatskas 88 litas mis. En als ik deze benzine het hele jaar door zou gebruiken, zou de Staat door mijn toedoen 4.500 litas mislopen.

En hoeveel zou het de Staat in het geval van diesel kosten? Voor een liter clandestien ingevoerde diesel betaal je 2,40 litas; bij de pomp kost een liter diesel 3,56 litas. Laten we er even van uitgaan dat een auto 700 liter diesel per jaar verbruikt. Aangezien de prijs voor een liter diesel voor 44% bestaat uit btw en accijns [een indirecte belasting op verbruiksgoederen], zou het inkomstenverlies voor de Staat dan zo´n 1.100 litas per dieselrijder bedragen. Dat komt overeen met het bedrag dat jaarlijks per kind aan onderwijs wordt besteed.

Zwarte markt sigaretten groter dan die van brandstofhandel

In Litouwen gaat op de zwarte markt voor sigaretten nog meer geld om dan in de clandestiene brandstofhandel. Maar de sigarettenhandelaars zijn nóg voorzichtiger dan de ´pomphouders´ die vanuit hun garage zakendoen. Uiteindelijk ontdek ik dat ik in Vilnius in een van de flats in de wijk Naujamiescio terecht kan om sigaretten te kopen.

De verkoop vindt plaats door een raam op de begane grond van een appartementencomplex van vier verdiepingen in de straat Algirdo gatvė. Als er verdachte figuren in aantocht zijn, krijgen de handelaars onmiddellijk een seintje van de buurtkinderen. “Je moet op het raam kloppen”, fluistert een klant me toe. Heimelijk en zonder een woord te zeggen overhandigt hij 3,30 litas aan de verkoper, die zijn hoofd uit het raam heeft gestoken. In ruil daarvoor ontvangt hij een pakje Saint George. Het raam gaat meteen weer dicht.

In de winkel kost ditzelfde pakje 6,40 litas. Bij de goedkoopste merken bestaat de prijs van een pakje sigaretten voor 85% uit accijns en btw. In het bovengenoemde geval loopt de schatkist van Litouwen 5,44 litas mis. Uit een onderzoek van sigarettengroothandelaar JTI Marketing and Sale blijkt dat 62% van de rokers in Litouwen hun rookwaar op de zwarte markt inslaat. De Staat zou daar jaarlijks 550 miljoen litas bij inschieten.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp