Bezoekers van de presentatie van de partij "Alternative für Deutschland" op 11 maart in het Duitse Oberursel (Hessen).

Anti-europartij betreedt politieke toneel

De partij “Alternatief voor Duitsland” zal op 14 april officieel worden gelanceerd. Haar programma omvat slechts één enkel punt: ervoor zorgen dat Duitsland uit de euro stapt. De oprichters weten niet zo goed hoe ze dat voor elkaar moeten krijgen, maar zouden Angela Merkel niettemin in verlegenheid kunnen brengen bij de verkiezingen in september dit jaar.

Gepubliceerd op 12 april 2013 om 11:45
Bezoekers van de presentatie van de partij "Alternative für Deutschland" op 11 maart in het Duitse Oberursel (Hessen).

Voor het partijcongres van komende zondag, 14 april, is Alexander Gauland een beetje bang. Hij heeft een van de rustigste restaurants in de Berlijnse regeringswijk uitgezocht, en daar zit hij dan, een grijzende heer in een tweedjasje, die zich niet meer op zijn gemak voelt bij het rumoer rond zijn nieuwe partij.

Gauland (72) is mede-oprichter van de partij "Alternatief voor Duitsland“ (AfD). Voor het oprichtingscongres in het Berlijnse Interconti-hotel hadden zich tot vrijdag 5 april al meer leden aangemeld dan de geboekte zaal kan herbergen, bijna 1500 mensen. “We hebben geen idee wie daar allemaal komen”, zegt Gauland.

Anderen zouden blij zijn over zo'n toeloop, hij is bang dat te veel fantasten het woord zouden kunnen nemen. Vanaf zondag moeten alle Duitsers, die het lievelingswoord van Angela Merkel “alternativlos” (“zonder alternatief”) niet meer kunnen horen, eindelijk een alternatief hebben.

Kartel van oude partijen

De partij richt zich tegen het kartel van de oude partijen, tegen de macht van de banken, maar vooral tegen de euro. Ze zou graag de D-Mark zien terugkomen. Als de AfD in het najaar in het parlement komt, wil zij daar strijden voor de afschaffing van de Europese eenheidsmunt.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Het blijkt een populaire eis: bij een enquête van [het Duitse onderzoeksbureau, red.] Emnid gaf 26 procent van de ondervraagden aan zich te kunnen voorstellen op een anti-euro-partij te gaan stemmen.

Tot eind vorige week had de AfD al zesduizend leden. Met haar koers vist zij ook in de randwateren van de politiek: de partijleiding heeft al enige rechts-radicalen buiten de deur moeten zetten. De AfD stroopt echter vooral burgerlijke kringen af, het doelwit zijn teleurgestelde kiezers van de CDU en de FDP. “Zo'n partij is gevaarlijk voor ons”, zegt CDU-parlementslid Klaus-Peter Willsch.

Teleurgesteld in de CDU

Alexander Gauland is zelf één van de teleurgestelden in de CDU. Vijftig jaar geleden werd hij lid van de partij. Destijds was het nog eenvoudig politiek te bedrijven, de toestand was overzichtelijk. De CDU was vóór kernenergie, de dienstplicht en het traditionele gezin, en de D-Mark was de hardste munt van het Europese continent.

Intussen is niets meer wat het toen was. Voor de conservatieven zijn het moeilijke tijden. Toen Angela Merkel na het ongeluk met de Japanse kerncentrale in Fukushima de zogenoemde “Energiewende” erdoorheen joeg, kwamen bij Gauland de eerste twijfels los over zijn partij. Toen zij met steeds meer miljarden de euro ging redden, werd het hem te veel. “De euro functioneert niet”, zegt Gauland. “Deze munt verenigt het continent niet, maar verdeelt het juist.” Een paar weken geleden verliet hij de CDU en ging hij op zoek naar een nieuw bolwerk voor het conservatisme.

Nu de opstand van de hoogleraren

Net als hij hoorden veel AfD-leden aanvankelijk bij de CDU. De partijtop bestaat voor een groot deel uit bedaagde academici. Na de studentenrevolte van de jaren zestig volgt nu de opstand van de hoogleraren. De gemiddelde leeftijd van de geregistreerde aanhangers van het Alternatief ligt vermoedelijk nauwelijks onder die van het Vaticaanse conclaaf.

De verhoopte oplossing voor dit vergrijzingsprobleem heet Bernd Lucke. De bedoeling is dat deze jeugdig ogende hoogleraar economie als partijleider gekozen gaat worden. Lucke (50) praat verfrissend ongecompliceerd, hij kan zijn inzichten op eenvoudige en heldere wijze over het voetlicht brengen.

Hoogleraren doen het echter meestal niet zo goed als aanvoerder van massabewegingen. Lucke heeft het in de verkiezingscampagne voor het deelstaatparlement van Nedersaksen geprobeerd. Hij ging daar een bondgenootschap aan met de “Vrije Kiezers”.

Hij stelde niet alleen zichzelf kandidaat, maar bood ook iedere kandidaat van deze “Vrije Kiezers” aan in zijn of haar kieskring een voordracht over de euro te komen houden. De belangstelling onder de “Vrije Kiezers” voor dit academische onderricht was echter bescheiden.

Afschaffing lange winters vragen

Temeer daar Lucke op de vraag, hoe het alternatief voor de euro-koers van Merkel er dan uitziet, nog geen kant-en-klaar antwoord heeft. Duitsland moet uit de euro treden, of de andere landen moeten eruit, dat zien we dan wel weer. Lucke zegt dat de partij het nog niet eens is over de precieze route. Maar alles moet wel “in goed overleg” geschieden. Met andere woorden: de landen, die Duitsland uit de euro wil laten stappen, moeten daar zelf mee instemmen.

Maar waarom zouden ze dat doen, nu Duitsland zo gewillig betaalt? Dat is precies het cruciale punt, aldus Lucke. “Want er zullen geen overdrachtsbetalingen meer plaatsvinden.” En de wrok die dat jegens Duitsland teweeg zou brengen? Daar moeten we natuurlijk voor oppassen. “We moeten met de anderen om de tafel gaan zitten en hen uitleggen dat het zo niet verder kan.”*

Angela Merkel moet dus met François Hollande gaan praten en hem vriendschappelijk mededelen, dat hij maar beter uit de euro kan stappen. “Maar je mag niet boos zijn, hoor, François, beloof je dat?” Je kunt net zo goed de afschaffing van de lange winters eisen.

Geen realistisch concept nodig

Aan de andere kant heb je ook niet per se een realistisch concept nodig om als partij succesvol te zijn. Maar opiniepeilers betwijfelen of de AfD er bij de parlementsverkiezingen van september in zal slagen de kiesdrempel te halen. “Het gaat Duitsland economisch nog steeds voor de wind, dat vermindert de kansen voor protestpartijen”, zegt Richard Hilmer van Infratest dimap.

Bovendien zou de meerderheid van de bevolking als het om de eurocrisis gaat nog steeds vertrouwen hebben in de bondsregering. “Het grote pluspunt voor Merkel is juist het Europabeleid.” Toch zou de AfD voor de bondskanselier gevaarlijk kunnen worden bij de verkiezingen, als zwart-geel [de kleuren van de CDU en FDP, red.] en rood-groen [de kleuren van de Groenen en de SPD, red.] aan het einde dicht bij elkaar zouden liggen.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp