Bio-landbouw in greep van georganiseerde misdaad

Fraudezaken in de biologische landbouw nemen internationale proporties aan, met een groot aantal betrokken bedrijven. Deskundigen spreken zelfs van georganiseerde misdaad waartegen de autoriteiten moeilijk een vuist kunnen maken.

Gepubliceerd op 21 mei 2013 om 15:33

Vroeger, in de zogenaamd goede oude tijd, pleegde in de biologische sector hoogstens één enkele boer of handelaar fraude. In het ene geval had hij een beetje pesticide op zijn veld gesproeid, in het andere een paar conventionele, goedkope eieren onder zijn dure biologische eieren verstopt. Dat merkte nauwelijks iemand en legde ook kwantitatief weinig gewicht in de schaal.

Maar de bio-fraudeurs in Italië zijn dit stadium allang voorbij. Daar laten sinds kort volledig beroepsmatig opererende bendes, met behulp van een heel netwerk aan firma's in diverse landen, grote hoeveelheden gangbare producten tot ecologische producten uitroepen.

Valse bio-certificaten

In april was al bekend geworden dat het openbaar ministerie in de Italiaanse stad Pesaro aan de Adriatische Zee een onderzoek had ingesteld tegen niet slechts één verdachte, maar tegen 23 vermoedelijke leden van een bende fraudeurs. Ze komen weliswaar allemaal uit Italië, maar werken onder meer in Moldavië, Malta en West-Europa. Tot de verdachten behoort zelfs het Moldavische filiaal van een ecologische controledienst uit Italië, die eigenlijk geacht was zelf bedriegers op te sporen.

Volgens de onderzoekers waren zij allemaal betrokken bij een complot om conventionele voedingsmiddelen uit Moldavië en Oekraïne te voorzien van valse bio-certificaten. Om de herkomst van deze producten te verhullen, maakten zij gebruik van een netwerk van minstens tien firma's in verscheidene landen. Het openbaar ministerie heeft al 1.500 ton maïs en 30 ton soja in beslag genomen bij deze groots opgezette operatie, die Green War wordt genoemd.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Georganiseerde misdaad

Vroeger werden conventionele producten naar de Europese Unie vervoerd en daar van nieuwe etiketten voorzien. “Maar nu worden deze producten al in Moldavië als biologisch gekwalificeerd, om vervolgens te worden geëxporteerd en verder te worden vermarkt”, zegt officier van justitie Silvia Cecchi uit Pesaro. Deze handelwijze moet het de autoriteiten nog lastiger maken het bedrog te ontdekken.

Grote hoeveelheden, internationale productstromen, een ingewikkelde samenhang van firma's, corrupte toezichthouders en bij justitie bekende professionals – daar is het begrip 'georganiseerde criminaliteit' op van toepassing, zoals de Gemeinsame Arbeitsgruppe van de Duitse justitiële en politie-autoriteiten dat in 1990 heeft gedefinieerd. Ook Paolo Carnemolla, president van de koepelorganisatie Federbio van Italiaanse biologische boeren, verwerkers en handelaren, heeft het onomwonden over “georganiseerde misdaad”.

Toezichthouders laten het afweten

Volgens Carnemolla is dit mogelijk geworden, omdat ook de toezichthoudende autoriteiten het telkens weer hebben laten afweten. Zo zou het inspectoraat van het Italiaanse ministerie van Landbouw tot een paar maanden geleden een leider hebben gehad, die nu in een andere zaak van corruptie wordt verdacht. Alleen dat al wettigt de nodige twijfel of de controlerende instantie wel werd geleid door een vastberaden speurder.

Desondanks is tot nu toe niemand op het idee gekomen dat het ministerie in Rome zelf in deze zaak verwikkeld zou kunnen zijn. Als het om Moldavië en Malta gaat, is dat wel anders. Federbio-chef Carnemolla vindt er zeer opvallend dat de import in de Europese Unie – en daarmee de controle op de producten – via Malta heeft plaatsgevonden, waar nauwelijks sprake is van een biologische sector. Bij het onderzoek wordt dan ook niet samengewerkt met de autoriteiten in Moldavië en op Malta. “We weten niet welke gesprekspartners we kunnen vertrouwen, we zijn bang dat er staatsambtenaren een rol spelen in dit verhaal”.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp