Nieuws EU-lidmaatschap Kroatië (5/6)
Koning Tomislavplein in Zagreb. Foto uit de serie "Aansluiting, de grote illusie", gemaakt door Eloisa d'Orsi voor Presseurop.

Doel bereikt

Het is niet makkelijk geweest, maar op 1 juli zal Kroatië dan eindelijk toetreden tot de Europese Unie. Daarvoor heeft Kroatië wel tal van ingrijpende hervormingen moeten doorvoeren, die het land en de samenleving aanzienlijk hebben verbeterd.

Gepubliceerd op 28 juni 2013 om 11:13
Eloisa d'Orsi/Presseurop  | Koning Tomislavplein in Zagreb. Foto uit de serie "Aansluiting, de grote illusie", gemaakt door Eloisa d'Orsi voor Presseurop.

Voor Kroatië komt de toetreding tot de Europese Unie nu snel dichterbij. Net als een soldaat die zijn diensttijd er bijna op heeft zitten, telt Kroatië de dagen af totdat het een volwaardig lid van de EU zal zijn. Naarmate de dagen verstrijken, neemt het ongeduld toe. Natuurlijk zien we ook een beetje op tegen de avond van 30 juni, maar het wordt een unieke avond omdat wij er al zo lang naar verlangen om deel uit te maken van de Unie.

In de opwinding van dit aftellen van de dagen moeten wij niet vergeten dat we al tien jaar op dit moment wachten. Het was namelijk in februari 2003 dat toenmalig premier Ivica Račan in Athene het officiële verzoek om toetreding indiende.
Wie opmerkt dat dit niet precies de datum is waarop alles begon, heeft natuurlijk gelijk. Er gingen andere gebeurtenissen aan vooraf, zoals de Top van Zagreb en de Stabilisatie en associatie-overeenkomst met de Europese Unie.

Niets is meer hetzelfde

Sommigen denken misschien dat er in die tien jaar weinig is veranderd. Alle dagen leken op elkaar. Onze leiders woonden vergaderingen in Brussel bij, en de leiders uit Brussel kwamen naar vergaderingen bij ons. Ze brachten hun tijd door met discussiëren. Soms stuitten ze op serieuze problemen die niet zo snel konden worden opgelost en die vertraging opleverden voor het onderhandelingsproces. En soms werden de besprekingen zelfs voor enige tijd stilgelegd.

Heel vaak kregen wij huiswerk opgedragen, wat we in mindere of meerdere mate succesvol hebben afgeleverd. Volgens Brussel hebben wij uiteindelijk aan alle voorwaarden voldaan, zodat we konden toetreden tot de EU.

Nieuwsbrief in het Nederlands

Als een leerling werkten wij ons door de opgelegde criteria heen: de EU gaf ons een taak (zoals het aannemen van bepaalde regelgeving of het instellen van een actieplan), en wij voerden die uit. We kregen er een goed cijfer voor en zo ging dat door. Veel mensen zagen die tien jaar - waarvan zes jaar onderhandelingen - als een lange rivier die veel te langzaam stroomde en maar niet van koers veranderde. Toch is niets meer hetzelfde, nu wij aan de vooravond van toetreding staan.

Veel dingen zijn verbeterd

De samenleving is volwassen geworden; veel dingen zijn verbeterd; het aantal rechtszaken dat nog op een uitspraak wacht, is gedaald; bestuurlijke organen zijn transparanter dan vlak na 2000; de controles op het gebied van de voedselveiligheid zijn aangescherpt; en men heeft zelfs geleerd om verantwoordelijker met geld om te gaan. Maar ook na 1 juli moeten wij onze inspanningen voortzetten en aan bepaalde zaken blijven schaven.

Een van de belangrijkste dingen die tijdens het toetredingsproces zijn bereikt, was zonder enige twijfel de versterking van de rol van de burgers. Dat was ons waarschijnlijk ook wel zonder de EU gelukt, maar de toetredingsonderhandelingen hebben deze ontwikkeling versneld. Tegenwoordig willen de Kroaten niet meer alleen via de verkiezingen bijdragen aan de politiek, ze strijden ook voor hun rechten via verenigingen en burgerinitiatieven, en versterken daarmee de directe democratie.

Het meest sprekende voorbeeld dat getuigt van de ontwikkeling die de Kroatische samenleving heeft doorgemaakt, is de Zagreb Pride 2013, die op 15 juni werd gehouden. De eerste gay pride vond plaats in 2002, acht maanden voordat Ivica Račan ons officiële toetredingsverzoek indiende in Athene.

Zagreb Pride is gewone politieke demonstratie

Die optocht trok destijds meer hetero´s die opkwamen voor de rechten van homoseksuelen, dan homo´s zelf. Het aantal deelnemers was klein, veel kleiner dan het aantal tegenstanders, die er niet voor terugdeinsden om op een gewelddadige manier uiting te geven aan hun afkeer en de stoet aanvielen. Elf jaar later is de Zagreb Pride een gewone politieke demonstratie geworden. Mogelijk wordt er nog voor het eind van het jaar een wet over het homohuwelijk opgesteld. Dat was in 2002 ondenkbaar.

Voor Kroatië was de Europese Unie geen eenvoudige doelstelling, maar we zijn erin geslaagd deze te bereiken. De EU eiste voortdurend veranderingen van Kroatië – veranderingen waarmee Zagreb heeft ingestemd, want dat was de prijs die wij voor onze toetreding moesten betalen.

Tijdens deze langdurige dans met de Europese Unie zijn er veel dingen veranderd. Zo wordt de Europese Unie niet meer als een eldorado gezien, hetgeen ongetwijfeld samenhangt met de crisis. De Kroaten idealiseren de EU niet langer en vergelijken haar niet meer met een goed gestemd muziekinstrument dat geen enkele valse noot voortbrengt.

Veranderd in opeenhoping van teksten

De Europese Unie is veranderd in een opeenhoping van teksten, waarin meer aandacht is voor details - zoals aflatoxines (kankerverwekkende schimmels die in bepaalde voedingsmiddelen voorkomen) - dan voor grote idealen.

De dans met de Unie zal op 1 juli eindigen. Voor deze gelegenheid wordt er op het centrale plein van Zagreb een speciaal programma georganiseerd. Ook zal er een ceremonie worden gehouden in galerie Klovićevi dvori, vlakbij de schilderijen van Picasso die daar worden geëxposeerd. Kroatië heeft een tijdperk afgesloten en treedt een nieuw tijdperk binnen, dat volkomen anders zal zijn.

Tags

Are you a news organisation, a business, an association or a foundation? Check out our bespoke editorial and translation services.

Ondersteun de onafhankelijke Europese journalistiek.

De Europese democratie heeft onafhankelijke media nodig. Voxeurop heeft u nodig. Sluit u bij ons aan!

Over hetzelfde onderwerp